KAZAKİSTAN VE KIRGIZİSTAN'DA KOLEKTİFLEŞTİRME:SÖZLÜ TARİH ÇERÇEVESİNDEN BİR BAKIŞ

20. yüzyıl Kazakistan ve Kırgızistan tarihinin dönüm noktaları arasında, zorla yerleşik hayat tarzına geçirilmeleri, hayvanlarına devlet tarafından el konması ve varlıklı insanların "kulak" diye etiketlenerek cezalandırılması gibi uygulamalardan oluşan, Sovyetlerin zorla kolektifleştirme politikaları da bulunmaktadır. Sovyetlerin merkezî ekonomi sistemine geçiş yolundaki tavizsiz siyasetine, sert iklim koşullarının eşlik etmesiyle ve 1920'lerin sonundaki - 1930'ların başındaki yetersiz hasatla birlikte yürütülen bu politikalar, milyonlarca insanın yaşamını olumsuz şekilde etkilemiştir. Bu çalışmada, sözlü tarih araştırmalarına dayanılarak, 1928 yılından itibaren uygulamaya başlanan kolektifleştirme sürecinin, Kazakistan ve Kırgızistan'da halkın hayatını ne şekilde etkilediği üzerinde durulmuş; kolektifleştirmenin sıradan insanlar tarafından algısı, halkın direnişi, kolektifleştirmenin sebep olduğu sonuçlar ve halkın bu süreci değerlendirmesi ele alınmıştır. Bu çalışmaya temel teşkil eden sözlü tarih verileri, "20. Yüzyılda Kırgız Milli Kimliğinin Oluşum Süreci", "Orta Asya Halkının Yaşayan Tarihi: Kırgızistan Örneği" ve "Orta Asya Halkının Yaşayan Tarihi: Kazakistan Örneği" adlı projelerin sonuçlarına dayanmaktadır ve bizzat halkın ağzından derlenen yeni bilgileri de içermektedir

Collectivization in Kazakhstan and Kyrgyzstan: An Evaluation with the Use of Oral Sources

Soviet policies of forced collectivization, implemented together with the sedentarization, deprivation of stock and de-kulakization, was one of the turning points in Kyrgyz and Kazakh history in the 20th century. These policies, overlapped with harsh climate conditions and poor harvest at the end of the 1920s - beginning of 1930s, have negatively affected the millions of people. This paper focuses on how the collectivization process has affected ordinary people in Kazakhstan and Kyrgyzstan since 1928. This paper deals with the perception of collectivization; popular resistance; consequences and by-products of collectivization; and its assessment of ordinary people. This work is based on the oral history projects "The Formation Process of the Kyrgyz National Identity during the 20th Century", "Living History of Central Asian People: The Case of Kyrgyzstan", and "Living History of Central Asian People: The Case of Kazakhstan", and consists some new data regarding the history of the Kyrgyzs and Kazakhs

PDF

___

BAKTIGULOV, Cumadil. (1990), "Kollektivizatsiya kirgizskogo aila: novıy vzglyad" (Kırgız Köyünün Kolektifleştirilmesi: Yeni Bir Bakış), Kommunist Kirgizstana, No: 3, 83-89.
BOOBBYER, Philip (2000), The Stalin Era. Londra ve New York: Routledge.
CARR, Edward Hallett (2007), 1917 Öncesi ve Sonrası. Çev.: Begüm Adalet, İstanbul: Birikim.
GEYNS, A. K. (1866), "????????i? ??????" (Kırgızlar Üzerine Notlar), ????????????? ???????, St. Petersburg, cilt III, ayrı basım, 179-272.
GREGORY, Paul R. - Robert C. STUART (1990). Soviet Economic Structure and Performance. 4. Baskı. New York: Harper Collins Publishers.
HEDIN, Sven von. (1999), "Asya'nın Kalbine. Pamir. Tibet. Doğu Türkistan. Sven Hedin'in 1893- 1897 Yıllarındaki Seyahati", ?? ??????? ??????? (Kazak Tarihinden). ?lmatı, 103-109.
KARA, Abdulvahap (2007), "Stalin Döneminde Kazakistan'da Kolektifleştirme ve Açlık", Stalin ve Türk Dünyası, editörler: Emine Gürsoy Naskali - Liaisan Şahin, İstanbul: Kaknüs, 183-192.
Kollektivizatsiya selskogo khozyaystva: vazhneyşiye postanovleniya kommunistiçeskoy partii i sovetskogo pravitelstva, 1927-1935 gg. (1957). (Kırsal Ekonominin Kolektifleştirilmesi: Sovyet Hükümeti ve Komünist Parti'nin 1927-1935 Yılları Arasındaki En Önemli Kararnameleri), Moskova.
KOZIBAYEV, Manaş (1990), "Goloşçekin, Sayasi Portret", Navbet, Almatı.
KURMANGALIYEVA ERCİLASUN, Güljanat (2008), Seyahatnamelere Göre Yedisu Bölgesindeki Kazak ve Kırgızların Sosyal Yapısı (1854-1917), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Tez Danışmanı: Prof. Dr. İlhan Şahin.
KURMANGALIYEVA ERCİLASUN, Güljanat (2009), "Famines in Kyrgyzstan: The Memories of the 1930s & 1940s", The Journal of Central Asian Studies, Keşmir Üniversitesi, Srinagar-Hindistan, XVIII / 1, 63-73.
KURMANGALIYEVA ERCİLASUN, Güljanat (2010), "Remembered Traditions and Lifestyles of Soviet Kyrgyzstan", Inner Asia, Cambridge Üniversitesi, 12/1 (Bahar), 157- 175.
KURMANGALIYEVA ERCİLASUN, Güljanat (2017), "Famine in Kyrgyzstan in the 1930s and 1940s", Kazakhstan, Kyrgyzstan, and Uzbekistan: Life and Politics during the Soviet Era, editörler: Timur Dadabaev - Hisao Komatsu, Palgrave Macmillan, Londra, 39-51.
LEVŞİN, A. İ. (1996), ???????? ??????-????????, ??? ??????-?????????, ??? ? ?????? (Kazak Cüzleri ve Bozkırlarının Tasviri), Almatı.
MCCAULEY, Martin (2003), Stalin and Stalinism. Londra: Pearson Longman, 3. Baskı.
MENDİKULOVA, Gulnara (1997), İstoriçeskiye sudbı kazahskoy diasporı. Proishojdenie i razvitie (Kazak Diasporasının Tarihî Kaderi; Ortaya çıkması ve Gelişmesi), Almatı: Ğılım.
NOVE, Alec (1969). An Economic History of the USSR. Londra: The Penguin Press.
OLCOTT, Martha Brill (1995), The Kazakhs, 2. baskı, Stanford: Hoover Institution Press.
OMARBEKOV, Talas (1997), 20-30 jıldardağı Kazakstan kasireti (Kazakistan'ın 1920'li-1930'lu Yıllardaki Trajedisi), Almatı: Sanat.
OMARBEKOV, Talas (2003), Kazakstan tarihının XX-ğasırdagy özekti maseleleri (Kazakistan'ın 20. yüzyıldaki Önemli Sorunları), Almatı: Öner.
RADLOFF, W. (1976), Sibirya'dan (Seçmeler), (çev. Ahmet Temir), İstanbul.
RADLOFF, W. (2007), ???????? ??????? ????????? (Türk Bozkır Göçebeleri), Kazak Etnografya Kütüphanesi Serisi, genişletilmiş 2. baskı, Astana.
ROXBURGH, Angus (1987), Pravda; Inside the Soviet News Machine. Londra: Victor Gollanz.
SHAYAKHMETOV, Mukhamet (2006), The Silent Steppe. The Story of a Kazakh Nomad under Stalin, Rusça'dan çev.: Jan Butler, yayına haz.: Anthony Gardner, Londra.