Esra ÖZAY KÖSE, Emine Hatun DİKEN, Şeyda GÜL

Biyoloji Öğretmen Adaylarındaki Tükenmişlik ve KPSS Kaygı Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Günümüzde öğrenciler çevrelerinde oluşan birçok uyarıcıyla karşı karşıya gelmekte ve bunlardan olumlu ya da olumsuz olarak etkilenmektedirler. Olumlu uyarıcılar genelde insanı mutlu ederken olumsuz uyarıcılar karşısında öğrencide kaygı ve tükenmişlik gibi durumların ortaya çıkabildiği gözlenmektedir. Başarıyı doğrudan etkileyen sınav kaygısı, öğrencilerin öğrenim hayatında karşılaştıkları stresli olaylardan etkilenmekte ve tükenmişlik düzeyini yükseltebilmektedir. Bu araştırmanın amacı, biyoloji öğretmen adaylarında tükenmişlik ve KPSS kaygı düzeylerini çeşitli değişkenler açısından incelemek ve aralarında nasıl bir ilişki olduğunu ortaya koymaktır. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı araştırmanın örneklemini 2015-2016 eğitim öğretim yılında bir devlet üniversitesinin Biyoloji Eğitimi Anabilim Dalında öğrenim gören 100 biyoloji öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Maslach Tükenmişlik Envanteri ve KPSS Kaygı Ölçeği ile toplanmıştır. Veri analizinde betimsel istatistik, korelasyon ve t-testi kullanılmıştır. Sonuç olarak biyoloji öğretmen adaylarının KPSS kaygı ve tükenmişlik düzeylerinin önemli düzeyde ilişkili olduğu, KPSS kaygısının cinsiyete göre anlamlı düzeyde değiştiği, tükenmişlik düzeyinin ise bölümü isteyerek seçip seçmeme açısından anlamlı düzeyde değiştiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca AGNO (ağırlıklı başarı ortalamaları) ile KPSS kaygı düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Analysis of Prospective Biology Teachers’ Burnout and KPSS Anxiety Levels in Terms of Various Variables

In today’s world, learners encounter with many internal and external stimuli and are affected from these stimuli positively or negatively. While positive stimuli generally make people happy, negative stimuli can cause anxiety and burnout on learners. Test anxiety, which directly affects success, is influenced by the stressful situations experienced in the academic life and may increase the risk of burnout. The purpose of this research is to examine the prospective biology teachers’ burnout and KPSS anxiety levels in terms of various variables, and to show how they are correlated. The sample of this research implemented with correlational survey method consists of 100 prospective biology teachers attending Biology Department of the state university during 2015/2016 academic year. The data were collected by using The Maslach Burnout Inventory and KPSS Anxiety Scale. The data were analyzed through descriptive statistics, correlation and t-test. Based on the findings, it was observed that the prospective biology teachers’ KPSS anxiety and burnout levels showed significant correlation, and also there is a difference between KPSS anxiety levels in terms of gender. Additionally, burnout levels showed significant differencies in terms of choosing voluntarily their study field. Finally, it was determined there was a significant correlation between CGPA (cumulative grade point average) and KPSS anxiety levels

PDF

___

Akgün, A., Gönen, S. ve Aydın, M. (2007). İlköğretim fen ve matematik öğretmenliği öğrencilerinin kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 283-299.
Akten, S. (2007). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Ardıç, K. ve Polatçı, S. (2008). Tükenmişlik sendromu akademisyenler üzerinde bir uygulama (GOÜ Örneği). İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-8.
Arslan, G. ve Aslan, G. (2014). Zihin engelli bireylere eğitim veren öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (Tokat ili örneği). Eğitim Araştırmaları Dergisi-Uluslararası E-Dergi, 4(2), 49-66.
Balkıs, M., Duru, E., Buluş, M. ve Duru, S. (2011). Tükenmişliğin öğretmen adayları arasındaki yaygınlığı, demografik değişkenler ve akademik başarı ile ilişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 151-165.
Barutçu, E. ve Serinkan, C. (2008). Günümüzün önemli sorunlarından biri olarak tükenmişlik sendromu ve Denizli’de yapılan bir araştırma. Ege Academic Review, 8(2), 541-561.
Başol, G. ve Altay, M. (2009). Eğitim yöneticisi ve öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15(2), 191-216.
Baştürk, R. (2007). Kamu personeli seçme sınavına hazırlanan öğretmen adaylarının sınav kaygı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 163-176.
Budak, G. ve Sürgevil O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 95-108.
Çakır, M. A. (2015). Lise öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (Yeşilova ilçesi örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(34), 152-168.
Çapulcuoğlu, U. ve Gündüz, B. (2013). Lise öğrencilerinde tükenmişliğin cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve algılanan akademik başarı değişkenlerine göre incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 12-24.
Çetinkaya, Z. (2009). Türkçe öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. İlköğretim Online, 8(2), 298-305, 2009.
Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinde tükenmişlik ve yeterlik algıları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153), 157-168.
Ekici, G. ve Kurt, H. (2012). Biyoloji öğretmen adaylarının kamu personeli seçme sınavına (KPSS) yönelik kaygı ve saldırganlık düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 294-308.
Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Envanterinin Uygulanması. 7. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara.
Fimian, M. J., & Blanton, L. P. (1987). Stress, role, and burnout problems among teacher trainees and first-year teachers. Journal of Occupational Behavior, 8, 157-165.
Freudenberger, H. J (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30(1), 159-165.
Goddard, R., & O'Brien, P. (2007). Preservice teacher education and beginning teacher burnout. Paper Presented at the Annual Meeting in Australian Association for Research in Education Annual Conference 2006, 27-30 Nov 2006, Adelaide, Australia
Gündoğdu, K., Çimen, N. ve Turan, S. (2008). Öğretmen adaylarının Kamu Personeli Seçme Sınavına (KPSS) ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 35-43.
Gündüz, B. (2004). Öğretmenlerde tükenmişliğin akılcı olmayan inançlar ve mesleki bazı değişkenlere göre yordanması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Gündüz, B. (2005). İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 152-166.
Gündüz, B., Çapri, B. ve Gökçakan, Z. (2012). Üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 38-55.
Işıklar, A. (2002). Lise dengi ve ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin iş doyumu, tükenmişlik ve empatik eğilimleri arasındaki ilişkilerin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik sendromu. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 6(1), 29-32.
Karaçanta, H. (2009). Öğretmen adayları için kamu personeli seçme sınavı kaygı ölçeğinin geliştirilmesi (Geçerlik ve güvenirlik çalışması). Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 50-57.
Kayabaşı, Y. (2008). Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 191-212.
Kutlu, L. (2017). Tükenmişlik ve başa çıkma yöntemleri. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. 20.03.2017 tarihinde http://docplayer.biz.tr/2512894-Tukenmislik-ve-basa-cikma-yontemleri-drleman-kutlu-i-u-istanbul-tip-fakultesi-cocuk-ruh-sagligi-ve-hastaliklari-anabilimdali.html adresinden erişilmiştir.
Küçüksüleymanoğlu, R. ve Eğilmez, H. O. (2013). Müzik öğretmeni adaylarının tükenmişlik düzeyleri: Uludağ üniversitesi örneği. International Journal of Social Science 6(3), 905-923,
Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leitter, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397-422.
Maslach, C. (2003). Job burnout: New directions in research and intervention. Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
Mete, M., Ünal, Ö. F., Akyüz, B. ve Kılıç, R. (2015). Psikolojik şiddetin işe bağlı tükenmişliğe etkisi: Batman ilinde öğretmenler üzerine bir araştırma. Visionary E-Journal/Vizyoner Dergisi, 6(12), 37-61.
Oruç, S. (2007). Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Adana ili örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler enstitüsü, Adana.
Ören, N. ve Türkoğlu, H. (2011). Öğretmen adaylarında tükenmişlik. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(16), 1-10.
Özçelik, B. (2009). Belediyelerde çalışan iş görenlerin durumluluk kaygı, iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
Pines, A. M. (1997). Gender differences in burnout: Israelis’ responses to the intifada. European Psychologist, 2(1), 28-34
Saçlı, Ç. (2011). Otel işletmelerinde tükenmişlik sendromu: Konya ili örneği (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Schaufeli, W. B., Martinez, I., Marques-Pinto, A., Salanova, M., & Bakker, A. (2002). Burnout and engagement in university students. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33(5), 464-481.
Sezgin, F. ve Duran, E. (2011). Kamu Personeli Seçme Sınavı’nın (KPSS) öğretmen adaylarının akademik ve sosyal yaşantılarına yansımaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), 9-22.
Tümkaya, S. ve Çavuşoğlu, İ. (2010). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 468–481
Tümkaya, S. Aybek, B. ve Çelik, M.(2007). KPSS'ye girecek öğretmen adaylarındaki umutsuzluk ve durumluk-sürekli kaygı düzeylerini yordayıcı değişkenlerin incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 953-974.
Uludağ, O. & Yaratan, H. (2010). The effect of burnout on engagement: An empirical study on tourism students. Journal of Hospitality, Leisure, Sport, & Tourism Education, 9(1), 13-23.
Varol, Ş. (1990). Lise son sınıfı öğrencilerinin kaygı düzeylerini etkileyen bazı etmenler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
Yang, H. J. (2004). Factors affecting student burnout and academic achievement in multiple enrollment programs in Taiwan’s technical–vocational colleges. International Journal of Educational Development, 24, 283-301.
Yılmaz, T.D. (2009). Ankara üniversitesi tıp fakültesi hastanelerinde tıpta uzmanlık öğrencilerinin tükenmişlik düzeyi ve ilişkili etmenler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara