Ömer YILAR, İsmail SARİKAYA, Osman SAMANCI

Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecinin Aday ve Danışman Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri Kapsamında Değerlendirilmesi: Bir Karma Yöntem Çalışması

Bu çalışmanın amacı, mevcut aday öğretmen yetiştirme sürecini aday ve danışman sınıf öğretmenlerinin görüşleri kapsamında, nitel ve nicel verileri birlikte kullanarak değerlendirmektir. Çalışma karma araştırma yaklaşımlarına ait temel desenlerden keşfedici ardışık desene uygun olarak yürütülmüştür. Çalışma grupları kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi ve ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmanın nitel verileri 20 aday, 10 danışman ve iki Millî Eğitim şube müdürü; nicel verileri ise 100'ü aday ve 100'ü danışman olmak üzere toplam 200 sınıf öğretmeninden toplanmıştır. Nitel veriler araştırmacılar tarafından geliştirilen iki farklı yarı-yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Nitel verilerin analizinde betimsel ve içerik analizi birlikte kullanılmıştır. Çalışmanın nicel verileri ise nitel verilerin analizi sonucunda geliştirilen anketler ile toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistikten yararlanılmıştır. Aday öğretmenlik eğitim sürecinin atama yapılan okulda ya da atama yapılan okula benzer özelliklere sahip bir okulda yapılması ve sürecin kesinlikle birleştirilmiş sınıfları gözlemlemeyi de içermesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Sürecin özgüven sağlama, sınıf yönetimi, planlama, materyal tasarlama, müfredat, iletişim ve etkileşim boyutlarında adaylara gelişme imkânı sunduğu tespit edilmiştir. Adayların dışlanması, öğretmen muamelesi görmemesi, toplantılara alınmaması, boş derslere görevlendirilmesi ve tek bir sınıfta gözlem yapma mecburiyetinde bırakılması durumları aday öğretmen yetiştirme sürecinin olumsuz yönleri olarak görülmüştür. Ayrıca aday öğretmen yetiştirme sürecinin devam ettirilmesi, süreçte doldurulması gereken evrakların azaltılması ve eğitimlerin daha çok uygulama içermesi gerektiği yargısına varılmıştır

Assessment of Candidate Teacher Training Process in the Scope of Candidate and Mentor Primary School Teachers' Opinions: A Mixed Method Study

The aim of this study is to evaluate the current candidate teacher training process using both qualitative and quantitative data in the context of the opinions of candidate and mentor primary school teachers. The study was conducted in accordance with the exploratory sequential design from the basic design of mixed research approaches. The participants of the study were selected by convenience sampling method and criterion sampling method. Qualitative data of the study were collected from 20 teacher candidates, 10 mentor teachers and two branch managers of provincial directorate of national education; while quantitative data were collected from 200 primary school teachers, 100 of which were teacher candidates and 100 of which were mentor teachers. Qualitative data were collected by two different semi-structured interview protocols developed by researchers. Descriptive and content analysis were used together in the analysis of qualitative data. The quantitative data of the study were collected with the surveys developed as a result of analysis of qualitative data. Descriptive statistics were used in the analysis of quantitative data. The results showed that teacher candidate education should be done in a school appointed or at a school with characteristics similar to the assigned school. And the process should certainly include observation of multi-grade classes. It was found out that teacher candidates are provided with the opportunity to develop in terms of providing self-confidence, classroom management, planning, material design, curriculum, communication and interaction dimensions. The results of this study revealed some negative practices of teacher candidate training process: teacher candidates are isolated in their academic circle, are not accepted as teachers, are not allowed to participate in academic meetings, are enforced to attend idle classes unwillingly and to observe single classroom. In addition, it was concluded that the teacher candidate training period should be continued; the number of documents to be filled in the process should be reduced and the training should include more applications

PDF

___

Acat, B. & Özsoy, U. (2006). Ses temelli cümle yöntemiyle ilkokuma-yazma öğretiminde karşılaşılan güçlükler. Ulusal sınıf öğretmenliği kongresi gazi üniversitesi bildiri kitabı içinde (Cilt 1, s. 15-37). Ankara: Kök Yayıncılık.
Abazaoğlu, İ., Yıldırım, O. & Yıldızhan, Y. (2016). Geçmişten günümüze türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(6), 143-160. http:// uteb.gop.edu.tr/ Makaleler/1644058968_12.143 adresinden edinilmiştir.
Ada, S., Baysal, Z. N. & Şahenk, S. S. (2009). İsviçre eğitim sistemi. S. Ada ve Z. N. Baysal (Ed.), Eğitim yapıları ve yönetimleri açısından çeşitli ülkelere bir bakış içinde (s.331-345). Ankara: Pegem Akademi.
Arslan, S. & Özpınar, İ. (2008). Öğretmen nitelikleri: ilköğretim programlarının beklentileri ve eğitim fakültelerinin kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 38-63. http://www.nef.balikesir.edu.tr/~dergi/makaleler/yayinda/4/EFMEDMTE112. pdf adresinden edinilmiştir.
Baki, A. & Bektaş-Baki, A. (2016). Comparison of secondary school mathematics teacher training programs in Turkey and Germany. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 7(1), 229-258. doi: 10.16949/turcomat.30594
Balkar, B. & Şahin, S. (2014). The opinions of educators on implementing mentorship program for novice teachers. The Journal of Academic Social Science Studies, 29(3), 83-100. doi: 10.9761/JASSS2547
Bardak, Ç. (2015). Öğretmen eğitim programının uygulama boyutuna yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Kuzey Kıbrıs). http://i-rep.emu.edu.tr: 8080/jspui/handle/ 11129/2899 adresinden edinilmiştir.
Bozkurt, E. (2008). Altıncı sınıf matematik öğretim programında çoklu zeka kuramına dayalı öğrenme yönteminin uygulanabilirliğine iliskin öğretmen görüsler (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskisehir). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Creswell, W.J. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş (1. baskı). (M. Sözbilir, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
Demir, O. & Ersöz, Y. (2014). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde kullandıkları yöntem ve tekniklerin aktif eğitim anlayışı bakımından değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 1-11. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/inujesi/article/view/5000082327/5000076 566 adresinden edinilmiştir.
Dey, I. (1993). Qualitative data analysis: A user friendly guide for social scientist. London: Routledge.
Eraslan, A. (2008). Fakülte-okul işbirliği programı: matematik öğretmeni adaylarının okul uygulama dersi üzerine görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 95-105. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ hunefd/issue/view/5000005035 adresinden edinilmiştir.
Erdemir, N. (2007). Mesleğine yeni başlayan fen bilgisi öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve şikâyetleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 135-149. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ esosder/article/view/5000068104/5000063168 adresinden edinilmiştir.
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. & Hyun, H. H. (2015). How to design and evaluate research in education (9. ed.). New York: Mc Graw Hill Education.
Guba, E. & Lincoln, Y. (1981). Effective evaluation. San Francisco: Jossey Bass.
Gökçe, E. & Demirhan, C. (2005). Öğretmen eğitiminde yenilikçi bir yaklaşım mı yoksa geleneksel bir anlayış mı? Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 38(2), 187-195. doi: 10.1501 /Egifak_0000000115
Gökulu, A. (2017). Aday öğretmenlerin Türkiye’deki aday öğretmenlik eğitim süreci ile ilgili görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 111-123. http:// dergipark.gov.tr/ijsser/issue/26981/283593 adresinden edinilmiştir.
Gültekin, M. & Çubukçu, Z. (2008). İlköğretim öğretmenlerinin hizmetiçi eğitime ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 185-201. http://journals.manas.edu.kg/mjsr/oldarchives/Vol10_Issue19_2008/ 585-1576- 1-PB.pdf adresinden edinilmiştir.
Günbayı, İ. & Taşdöğen, B. (2012). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin hizmet içi eğitim programları üzerine görüşleri: Bir durum çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(3), 87-117. http://itobiad.com/article/view/5000037155 adresinden edinilmiştir.
Gündoğdu, C., Çoban, B. & Ağırbaş, Ö. (2010). Formasyon derslerinin yeterliğine ilişkin beden eğitimi ve spor öğretmen adayı ve öğretmenlerinin görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 97-114. http://eefdergi.erzincan.edu.tr/article/view/1006000625/1006000510 adresinden edinilmiştir.
Gürşimşek, I. (1998). Öğretmen eğitiminde yeni yaklaşımlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 25-28. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/makale_goster.php?id=1155 adresinden edinilmiştir.
Harris, N. H. & Sass, T. M. (2010). Teacher training, teacher quality and student achievement. Journal of Public Economics, 95(7–8), 798–812. doi: 10.1016/j.jpubeco.2010.11.009
Hascher, T., Cocard, Y. & Moser, P. (2004). Forget about theory-practice is all? Student teachers’ learning in practicum. Teachers and Teaching: Theory and Practice. 10(6), 623-637. doi:10.1080/1354060042000304800
Haydn, T. A. & Barton, R. (2007). Common needs and different agendas: How trainee teachers make progress in their ability to use ICT in subject teaching. Some lessons from the UK. Computers & Education, 49(4), 1018-1036. doi: 10.1016/j.compedu.2005.12.006
Huling, L. & Resta, V. (2001). Teacher mentoring as professional development. ERIC Digest. 2001-Nov, 1-6. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED460125.pdf adresinden edinilmiştir.
Jacob, B. A. & Lefgren, L. (2004). The impact of teacher training on student achievement: Quasi-experimental evidence from school reform efforts in Chicago. Journal of Human Resources, 39(1), 50–79. doi: 10.3386/w8916
Karahan, N. (2008). Öğretmen yetiştirme düzeni ve Türkiye örneği, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Karamustafaoğlu, O. & Akdeniz, A. R. (2002). Fizik öğretmen adaylarının kazanmaları beklenen davranışları uygulama okullarında yansıtabilme olanakları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 1, s.456-769.
Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1), 1-14. doi: 10.1501/Egifak_0000000058
Keçici-Erben, S. (2011). Almanya’da öğretmen eğitimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34, 117-132. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/1913 adresinden edinilmiştir.
Kelchtermans, G. & Ballet, K. (2002). The micropolitics of teacher induction. A narrative-biograph-ical study on teacher socialisation. Teaching and Teacher Education, 18(1), 105-120. http://www.sciencedirect.com/ science/journal/0742051X/18/1 adresinden edinilmiştir.
Köse, A. (2016). Okul yöneticilerinin görüşlerine göre aday öğretmen yetiştirme sürecinin değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 924-944. http://dergipark.ulakbim.gov.tr/aibuefd/article/view/5000204933/5000174761 adresinden edinilmiştir.
Kudu, M., Özbek, R. & Bindak, R. (2006). Okul deneyimi – I uygulamasına ilişkin öğrenci algıları (Dicle üniversitesi örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 99-109. http://dergipark. ulakbim.gov.tr/esosder/article/view/5000068012/5000063076 adresinden edinilmiştir.
Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education. Revised and expanded form case study research in education. San Francisco: Jossey-Bass Publishers.
Mete, Y.A. (2013). Güney Kore, Japonya, Yeni Zelanda Ve Finlandiya’da öğretmen yetiştirme ve atama politikaları. Turkish Studies, 8(12), 859-878. http://www.turkishstudies.net adresinden alınmıştır.
Miles, M. B. & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (1. baskı.). (S. Akbaba Altun, & A. Ersoy, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
Milli Eğitim Bakanlığı. (1995). Aday memurların yetiştirilmelerine ilişkin yönetmelik. 30.1.1995 tarihli 2423 sayılı Tebliğler Dergisi.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Millî eğitim bakanliği öğretmen atama ve yer değiştirme yönetmeliği. 17/04/2015 tarihli, 29329 sayılı Resmi Gazete. 05/05/2015 tarihinde http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/ 04/20150417- 4.htm adresinden edinilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2016a). Aday öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin yönerge. 02.03.2016 tarihli 2456947 sayılı Tebliğler Dergisi.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2016b). Aday öğretmen yetiştirme programı. 15/11/2016 tarihinde oygm.meb.gov.tr/.../20053158__ aday_ogretmen_yetistirme_programi_17_10_2016 adresinden edinilmiştir.
Muijs, D. (2004). Doing quantitative research in education. London: Sage Publications.
Musanti, S. I. & Pence, L. P. (2010). Collaboration and teacher development: Unpacking resistance, constructing knowledge and nevigating identities. Teacher Education Quarterly, 37(1), 73-89. http://files.eric.ed.gov/ fulltext/EJ872650.pdf adresinden edinilmiştir.
Özoğlu, M., Gür, B.S. & Altunoğlu, A. (2013). Türkiye ve dünyada öğretmenlik: Retorik ve pratik. Ankara: Sistem Yayıncılık. https://www.researchgate.net adresinden alınmıştır.
Saracaloğlu, S. A., Çırakoğlu M. & Akay, Y. (2016). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin “mesleki çalışma sürecine” ilişkin görüşlerinin metaforlar yoluyla incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 618-636. http://efdergi.ibu.edu.tr/index.php/efdergi/ article/ view/1961 adresinden edinilmiştir.
Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45. http://baae.meb.gov.tr/index.php/joomlaorg/viewcategory adresinden edinilmiştir.
Sıcak, A. & Parmaksız, R. Ş. (2016). An evaluation of efficacy of in-service training in primary schools. The İnönü University Journal of the Faculty of Education, 17(1), 17-33. doi:10.17679/iuefd. 17144668
Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. baskıdan çeviri). (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Ankara : Pegem Akademi.
Temizsoylu, A. (2010). Fen Bilgisi öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
Timur, B., Yılmaz, Ş. & Timur, S. (2016). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin FATİH projesine yönelik görüşleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45(2), 287-300. http://dergipark.gov.tr/ cuefd/issue/ 26956/284298 adresinden edinilmiştir.
Üstüner, M. (2004). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme ve günümüz sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7). http://scholar.google.com.tr/scholarurl?url=http://www.academia.edu/download/ 39873810 adresinden edinilmiştir.
Yamagata-Lynch, L. & Haudenschild, M. (2006). Using activity theory to identify contradictions and tensions in teacher professional development. Contradictions in Professional Development. files.eric.ed.gov/fulltext/ ED491495.pdf adresinden edinilmiştir.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, K. (2011). İtalya eğitim sistemi. A. Balcı (Ed.), Karşılaştırmalı eğitim sistemleri içinde (s.331-348). Ankara: Pegem Akademi.