Soyluluk Çiçeği Erguvan a Kültürel Bir İnceleme

Bu çalışma erguvan ağacının, çiçeğinin ve renginin tarih, toplum ve Türk şiirindeki yerinin incelenmesi ve yorumlanmasını kapsamaktadır. İlk olarak erguvan ağacının sosyolojik önemi belirtilip erguvan bitkisinin tasvirine ve isminin kökenine değinilmiştir. Ardından erguvanın tarih ve kültür içerisindeki yeri anlatılırken sırası ile Bizans, Şamanizm, Anadolu, Hıristiyanlık, Osmanlı ve Çatalcadaki mitler, efsaneler ve tarihî olaylardan yararlanılmıştır. Daha sonra ise Türk edebiyatından şiir örnekleri verilerek erguvanın bu tür içinde yarattı- ğı imajlar ve semboller irdelenmiştir.Erguvanın öneminden bahsederken başlangıç olarak denilebilir ki baharın gelişinde oluşan doğa olaylarının, özellikle eski insanlar açısından, sembolik değeri büyüktür. Bu coğrafi olaylar insanların yaşadığı kıtaya veya bölgeye göre farklılık göstermektedir. Erguvan ağacının yetiştiği coğrafyalarda bu ağacın çiçek açması, oranın halkları için baharı müjdeleyen mevsimsel bir gösterge ve manevi bir simgedir. Öte yandan, renk kavramı toplumlarda önemli bir yere sahiptir. Bizansta erguvanın rengi, soylular ve imparatorlarca öylesine benimsenmişti ki imparatorlar dışında kimse erguvani peleringiyememektedir. Erguvan soylular ağacı olarak kabul edilmektedir. Yüzyıllar boyu Bursa ve İstanbul şehirlerinin bir simgesi de erguvandır. İstanbulun bir ilçesi olan Çatalcada ise bu ağacın ve renginin önemi büyüktür. Adına erguvan şenlikleri düzenlenmektedir ve ilçenin kamu malları erguvani2 renktedir. Türk edebiyatında da büyülü erguvan ağacından çokça şair ve yazar ilham almıştır. Şeyh Gâlib sembol ve alegorilerle süslediği Hüsn-ü Aşk mesnevisinde kullandığı sanat unsurlarından biri de erguvandır. Erguvandan, bahar tasvirlerinde çiçekler ve diğer ağaçlar ile birlikte bahsedilir. Bu sebepler neticesinde denilebilir ki erguvan; hem ağacı ve hem de eşsiz rengi bakı- mından insan toplumlarının tarihinde, kültüründe ve Türk şiirinde önemli bir yere sahiptir.

ACultural Approach To Judas Tree The Tree Of Tha Nobles

This work involves the study about the tree, flower and the color of the Judas tree in history, society and Turkish poetry. Firstly, through pointing out the sociological importance of Judas tree, the plant is virtually described also; the origin of its name is stated. Later, the historical and cultural place of Judas tree is described by mentioning the myths, legends and historical events in Byzantine, Shamanism, Anatolia, Christianity, Ottomans and Çatalca. Finally, some examples to Turkish Poetry are given which involves Judas tree and the images and symbols it formed in this literature genre. While mentioning the importance of Judas tree, initially it can be said that, as the spring arrives, the natural events that occur have an important symbolic meaning for society. These natural events vary according to the region. As a harbinger of spring, blossoming of Judas trees has similar meaning for the people where it grows. On the other hand, colors have a significant value among public. The color of the Judas tree is so much owned in Byzantium that only the emperor can wear a cloak in its color. For this reason it is called the tree of the nobles . For centuries Judas tree was one of the symbols of Bursa and Istanbul cities. It has a special importance in Çatalca, a district in Istanbul. Judas tree festival occurs every year. Also public properties are in the color of this tree. Hüsn-ü Aşk mesnevi a work of Şeyh Galib is full of symbols and allegories and Judas tree is one them. Judas tree is used along with other flowers and trees while portraying spring. For this reason, as a plant and as a unique color, Judas tree possesses an important meaning in human history, culture as well as in Turkish poetry

PDF

___

Ackroyd, E. (1993). A Dictionary of Dream Symbols with an Introduction to Dream Psychology. (Aktaran: Myths Dreams Symbols. (b.t.). 20 Kasım 2014, http://www.mythsdreamssymbols. com/dsmonster.html).
Çakır, E. (Nisan-Mayıs, 2012). Bursanın Alacalı Kadını. Dergi Bursa, (8). 18 Kasım 2014, http://www. dergi bursa.com.tr/e-dergiler//index.html#/1.
Çatalcalıları Koruyan Tılsımlı İki Taş Yazıt. (b.t.). 18 Kasım 2014, http://gercekyayincilik.com/forum/ index. php?topic=22862.0;wap2.
Dağlı, Y. ve Kahraman, S. A. (2005). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi: BursaBolu-Trabzon-Erzurum-Azerbaycan-Kafkasya-Kırım-Girit. (2. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
Demirel, Ş. (2009). Divan Şiirinde Erguvan. Turkish Studies: International Periodical for the Language, Literature and History of Turkish or Turkic. 4(8), 1000. http://www.turkishstudies. net/Makaleler/ 303925162_55-demirel%c5%9fener1508(D%c3%bczeltme).pdf.
Doğruyol, H. (2003). Erguvan Üzerine. Uludağ Üniversitesi Dergisi, (13), 57-59.
Dursun, H. (2009). İstanbulda Yaşama Sanatı. (8. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş.(1. Baskı). İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Erguvan. (b.t.). 09 Kasım 2014, http://www.tr.wikipedia.org/wiki/erguvan.
Güldüren, O. (2014). Çatalca: Samiotisa Samiotisa. (1. Baskı). İstanbul: Heyamola Yayınları. Judas Tree. (n.d.). Retrieved November 9, 2014, from http://en.wikipedia.org/wiki/Cercis_siliquastrum.
Kiyovalar. (b.t.). 08 Kasım 2014, http://tr.wikipedia.org/wiki/Kiyovalar.
Koçak, A. (2009). Necati Beyin Menekşe Kasidesi Ekseninde Menekşenin Öyküsü. 1. Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumunda sunulan bildiri. Kocaeli, Türkiye, 15-17 Nisan.
Leitmotiv. (b.t.). 09 Kasım 2014, http://tr.wikipedia.org/wiki/Leitmotiv.
Mamıkoğlu, N. G. (2007). Türkiyenin Ağaçları ve Canlıları. (1. Baskı). İstanbul: NTV Yayınları.
Özer, D. (2012). Toplumsal Düzenin Oluşmasında Renk ve İletişim. ODÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3 (6), 280.
Öztürk, A. Ramazan I. (2005). Çatalca: 2005. İstanbul: Çatalca Kaymakamlığı.
Öztürk, F. (2005). 201 (Aktaran: Uçar, İ. (2013). Yetiştiği, Geldiği Coğrafya veya Etnik Adlandırmayla Oluşturulan Bitki Adları. 19 Kasım 2014, http://www.iucar.sakarya.edu.tr/tr/apersonel/ yayinlar).
Polatgenç, H. (Nisan-Mayıs-Haziran, 1999). Edebiyatımızda Erguvan. Yağmur Dergisi, (3). 21 Mayıs 2014, http://www.yagmurdergisi.com.tr/archives/konu/edebiyatimizda-erguvan.
Reçber, G. (Temmuz - Ağustos Eylül, 2008). İstanbulda Ağaçlar, Çiçekler ve Bahar. Yağmur Dergisi, (40). 29 Kasım 2014, http://www.yagmurdergisi.com.tr/achives/yazdir/istanbulda-agaclarcicekler-ve-bahar.
Schimmel, A. (2004). Tanrının Yeryüzündeki İşaretleri: İslama Görüngübilimsel Yaklaşım. (1. Baskı). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Seyidov, M. (1994). Gam-Şaman ve Onun Gaynaklarına Umumi Bakış. (Aktaran: Koncu, H. (2003).
Klasik Türk Şiirinde Kuyu, Zindan ve Mağaranın Bazı Kullanımları. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 30 (30), 316). Uçak, E. (Mayıs, 2010). Erguvan Bahara, Bahar Aşka Davettir. Gezgin Dergi, 18 Kasım 2014, http://www.gezgindergi.com/erguvan-bahara-bahar-aska-davettir.
Ünver, A. S. (12 Mayıs 1966). Erguvan ve Boğaziçi. Sabah Gazetesi. (Aktaran: Ünlü, Ö. (09 Mayıs 2006). Erguvan vakti. Türkiye Gazetesi. 14 Kasım 2014, http://www.turkiyegazetesi.com.tr/ Genel/a287318. Aspx.
Webster, R. (2003). Yeni Başlayanlar için Aura Okuma. (1. Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
What Colors Mean in Different Cultures (n.d.). Retrieved December 17, 2014, from http://visual.ly/ what-colors-mean-different-cultures.
Yaşin, M. (2004) Erguvan Üzerine. Hürriyet Gazetesi. (Aktaran: Demirel, Ş. (2007). Türk Şiirinde Erguvan Üzerine Bir Deneme).
Yumuşakça. (b.t.). 17 Aralık 2014, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ bts&arama=kelime&guid= TDK.GTS.55ce37a3a36bf1.50257796.
Zencirkıran, M. (2012). Doğal ve Kültürel Bir Miras: Erguvan. Emir Sultan Sempozyumunda sunulan bildiri. Bursa, Türkiye, Nisan.