ANTAKYA'DA YAŞAYAN ÖZBEKLERDE NEVRUZ BAYRAMI VE NEVRUZ TATLISI: SÜMELEK

Nevruz bayramı, baharın geldiğini müjdeleyen, mevsimsel geçişlerin toplumsal bir yansımasıdır. Kış boyunca uyuyan doğanın uyanışını, yeniden canlanışını sembolize eder. Eski çağlardan buyana birçok kültürde dini ya da mistik yorumlamalarla kutlanan bahar bayramı, Türk halk kültüründe de köklü bir gelenektir. Orta Asyada Yeni Gün, Ergenekon olarak da adlandırılan Nevruz, Türk halk kültürünün önemli yapı taşlarından biridir. Bu çalışma, 1982 yılında Antakyanın Ovakent Mahallesine yerleştirilen Özbeklerle 2011 Haziran-Temmuz aylarındaki ön görüşmelerden sonra Eylül 2011-Temmuz 2012 ile Mart-Nisan 2015 dönemlerinde gerçekleştirilen saha araştırmalarından elde edilen bulgulara dayanmaktadır. Ayrıca bu çalışma yukarıda belirtilen zaman dilimi içerisinde görüşmeye katılan Özbeklerle sınırlıdır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi ve bu yöntemi destekleyen katılımcı gözlem ve derinlemesine görüşme tekniklerinden faydalanılmıştır. Bu çalışmada, Antakyada yaşayan Özbeklerin Nevruz bayramını nasıl kutlandığı, süreç içerisinde hangi motiflerle yeniden yapılandırdığı ve bu bayramın mihenk taşlarını oluşturan Dervişhane, Özbek pilavı, Sümelek tatlısı pratiklerinin anlam örüntüleri anlaşılmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu bayramın Türk boy ve topluluklarında, Afganistanda ve Türkiyedeki uygulamaları da irdelenmiştir.

Feast Of Newroz And Newroz Dessert İs Uzbeks Living İn Antakya: Sümelek

Feast of Newroz is a common reflection of seasonal transition which heralds advent of Spring. It symbolises the nature s awaking and reactivation of sleeping for whole Winter. The feast of Spring is also a rooted tradition in Turkish folk culture that has been celebrated religionally and mytically in a lot of cultures since ancient ages. Newroz also called as Yeni Gün, Ergenekon in Middle Asia is one of the mai constituents of Turkish folk culture. This study is based on pre-interview in the months of 2011 June-July and the findings I got from the field research anout Uzbeks who are settled to Ovakent neighborhood of Antakya in 1982, between the dates September 28,2011, January 08,2012, February-July 2012, MarchApril 2015. Besides this study is limited with Uzbeks who joined to interview in the time period mentioned above. In this study, I took advantage of qualitative research method and participant observation and profound interview techniques that support this method. In this study, It was attempted to understand that Uzbeks living in Antakya, how the feast of Newroz is celebrated, during this, which motives are reconfigured and practising Dervişhane, Uzbek rice, Sumelek dessert that are the benchmarks of this feast and the meaning patterns of them. Furthermore, the application of this feast in Turkic tribes and their communities and Afghanistan are examined.

PDF

___

Alyılmaz, Semra, 2009, Maslenitsa ve Nevruz Bayramları Arasındaki İlişki, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research ,Volume 2/7 Spring. s:29-54.
Ashirov, Adhamcan ve Hatunoğlu Nurettin, 2015, Özbekistanda Mevsimsel Bayramlar ve Özel Günler, Milli Folklor, Yıl 27, Sayı 105, s:120-130.
Assmann, Jan, 2001, Kültürel Bellek, Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik, Çev. Ayşe Tekin, Artı Yayınevi, İstanbul.
Durkheim, Emile, 1895 (1996). What is a Social Fact, in Anthropological Theory: An Introductory History. (Ed. R. Jon McGee and Richard Warms). Mountain View: Mayfield Publishing, pp: 85 - 91.
Eraslan, Aylin, 2015, Antakyada Yaşayan Özbeklerde Kimlik ve Aidiyet, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
İnan, Abdulkadir, 2006, Tarihte ve Bugün Şamanizm, Materyaller ve Araştırmalar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Çay, M.Abdulhaluk, 2012, Nevruz, Türk Ergenekon Bayramı, Kökeni-Tarihi Gelenekleri, İleri Yayınları, İstanbul.
Nar, Mehmet Şükrü, 2014, Halk İnanışlarında Toplumsal Bir Sembol Olarak Nevruz Ritüelleri, International Journal of Human Sciences, 11(2), s: 964-979.
Özdemir, Nebil, 2006, Yeni/Yenilenmek ve Nevruz, Milli Folklor, Yıl 18, Sayı 69, s: 18-19.
Sancar, Mithat, 2010, Geçmişle Hesaplaşma, Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne, İstanbul, İletişim Yay.
Turan, Ahmet Arif, 2000, Nevruz Bayramı ve Kültürümüzdeki Yeri, Milli Folklor, Yıl 12, Sayı 45, s:68-69.
Uça, Alaattin, 2007, Türk Toplumunda Nevruz-I, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 32, s:137- 170, Erzurum.
Uğurlu, Nurer, 2012, Türk Kavimleri, Örgün Yayınevi, İstanbul.
Elektronik Kaynaklar
whttp://www.etimolojiturkce.com/kelime/nevruz. Erişim Tarihi: 10.04.2015. http://dogankaya.com/fotograf/kirgizlarda_nevruz.pdf (Erişim Tarihi: 10.04.2015). (http://www.veteranstoday.com/2011/03/22/afghanistan-mazar-i-sharif-celebrates-nowroz).