AHMET ÜMİT'İN İSTANBUL HATIRASI ADLI YAPITINDA MEDENİYET KAVRAMININ SOMUT GÖSTERGELERİ

Sözcük anlamı şehircilik olan medeniyet kavramı üzerine yapılan pek çok araştırma ol- masına karşın, bu kavramın kullanımına ilişkin mutlak bir sonuca varılamamıştır. Kimi araştır- macılar medeniyet ve kültür kavramlarını eş değer sayarken kimileri birbirinden ayırmaktadır.Mutlak olan, medeniyet ile kültür arasında sıkı bir ilişki olduğudur. Bir medeniyetin oluşumundansöz edebilmenin başat şartı belli bir kültür birikimine sahip olmasıdır. Yazın da medeniyetlerin sa- hip olduğu kültürel değerlerin dil aracılığıyla anlatıldığı sanat biçimidir. Heykel, müzik, mimari,eşya, yiyecek, silah vb. gibi türlü kültür ögesinin yansımalarını yapıtlarda bulmak mümkündür.Yapıtın yansıttığı tüm bu kültür ögeleri, okura medeniyetin dolayısıyla yaşamın gerçekliğini vezenginliğini gösterir. Medeniyetler, birbirine bağlı maddi ve manevi ögelerden oluşur ve bu ögeler tarih içerisindegelişme gösterir. Yazın yapıtları da biçimlendiği koşullara ait medeniyetin birer yansıtıcısı, zama- nın tanığıdır. Her yazarın yapıtında yaşadığı zamandan izler görülür. Ancak bu, düşüncelerininyalnız yaşadığı zamana ait olduğu anlamına gelmez. Yazar sahip olduğu tüm görkemli birikimiylegeçmişi ve belirsiz dünyasıyla geleceği birer araç olarak kullanır. Yazın da tüm bu kültür ve me- deniyet ögeleriyle zenginleşen bir sanat yoludur.Medeniyetlerin yok olduğu zamanlar bulunabilmektedir. Böyle bir durumda ortaya koyduk- ları maddi ve manevi göstergeler aracılığıyla kaybolan medeniyetlere özgü özelliklere ulaşmakmümkündür. İncelenen yapıtta önemli bir maddi gösterge olan mekân için İstanbul seçilmiştir.İstanbul, coğrafi ve özel konumunun elverişli olması nedeniyle pek çok topluma ev sahipliği yap- mış, başkent olmuş, tarihi çağların oluşumunda dahi rol oynamış önemli bir şehirdir. Bunlarakoşut olarak maddi kültürü oldukça yüksektir.Çalışmada ilk olarak medeniyet kavramına yüklenen anlamlar tartışılacak, varılan sonuçlarlabirlikte medeniyeti oluşturan göstergeler belirlenecektir. Ardından ele alınan yapıtta bu göster- gelerden hangilerinin yer aldığı hakkında bilgiler sunulacak ve yapıtın kurgusunda göstergelerinişlevlerine değinilecektir.

THE CONCRETE INDICATORS OF CONCEPT OF CIVILIZATION AT THE WORK OF A MEMENTO FOR ISTANBUL BY AHMET UMİT

Although a lot of research has been done on the concept, the civilization , urban in lexicon, can not have an absolute conclusion that has been reached regarding its use. While some researchers view that the concepts of civilization and culture its equivalent some of others differentiatethese concepts from each other. Definitely, there is a close relationship between civilization andculture. The pretiminary condition to cite a likely formation of a civilization is to have an extentof cultural accumulation. The literature is a form of art in which the cultural values of civilizationsare described through language. It is likely to find the reflection of the cultural element, at themaster of arts such as sculpture, music, architecture, furniture, food, weapons and so on. All thesecultural elements of the work reflected by the work display the reality and the richness of life aswell as civilization to the reader.Civilizations consist of material and spiritual elements which are interconnected to each other, and these elements show progress throughout the history. The works of literature are a reflector of the circumstances in which their own civilization was formed and also the witness of thetime. It could be possible to see some trace, in each author s time. However, this does not meanthat his ideas belong only to his era. The authoruses the past, with all its glorious accumulation,and the future with its unknown world, as a tool. Literature, is a way go art to enrich all of theseelements of culture and civilization. There are times when civilizations have disappeared. In such a case with the material andspiritual indicators, it is possible to find out specific features of lost civilizations. In this work Istanbul, as an important material indicator of civilization, has been selected for the place. Istanbul,due to its favorable geographic location and its private community, has been home to many civi- lizations as the capital town, even played a role in the formation of the historic ages. In a paralelway to these, it has a very high material culture. In these tudy, first, the meanings attributed to the concept of civilization, will be discussed. With the conclusions, the indicators of forming civilization will be determined. Then, somefurther information as for which indicators are to be provided among those in the work, lookedthrough subsequently, will be presented. And, the functions of the indicators in the editing of thework will be touched upon.

___

  • Braudel, F. (1996). Uygarlıkların Grameri (M. A. Kılıçbay, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi.
  • Coşan, M. E. (2010). Dilimiz ve Kültürümüz. İstanbul: Server İletişim Akademik Çalışmalar Serisi 01.
  • Gökalp, Z. (2008). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: Bordo Siyah Klasik Yayınlar.
  • Kafesoğlu, İ. (1984). Türk millî Kültürü. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
  • Kalın, İ. (2010). Dünya görüşü, varlık tasavvuru ve düzen fikri: medeniyet kavramına giriş. Divan dergisi, 2010/2, 1-61.
  • Kaplan, M. (2010). Kültür ve dil. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Outhwaite, W. (Ed.). (2008). Modern toplumsal düşünce sözlüğü. (M. Pekdemir, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Tanpınar, A. H. (2005). Beş şehir. İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • TDK. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
  • Turan, Ş. (2002). Türk kültür tarihi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Ümit, A. (2010). İstanbul hatırası. İstanbul: Everest Yayınları.