EDEBİYAT SOSYOLOJİSİ AÇISINDAN ABBAS SAYAR'IN ROMANLARINI İNCELEME

Edebî eser incelemesinde birçok farklı disiplinden faydalanılması, gerek eserin gerekse yazarın daha iyi anlaşılması için araştırmacılara çeşitli imkânlar sunar. Yazarı ve eseri toplumsalverilerle izah eden edebiyat sosyolojisi de edebiyat ve sosyolojiyi aynı eksende buluşturmayıhedefleyerek, yazar ve eser yoluyla toplumsal bir arkeoloji yapmak ister. Bu şekilde yapılan birçalışmayla, belli dönemlerde belli temaların dikkate alınması, yazar ve eserin öne çıkmasını sağladığı gibi toplumun zihniyetinin anlaşılması bakımından da önem arz eder. Edebiyat sosyolojisi,sanat eserini sadece estetik bir ürün olarak değil, sosyal bir fenomen olarak görmek gerektiğinisöyler. Çünkü yazarın doğmasında ve eserin meydana gelmesinde toplumun sosyal, siyasal vekültürel şartlarının belirleyici bir rolü vardır. Bu çerçevede edebiyata şiirle başlayan, ancak sonraromana yönelen Abbas Sayar (1923-1999), romanlarında yer verdiği Ota Anadolu köylüsüneZizekin deyişiyle yamuk bir bakış la bakarak edebiyat sosyolojisi bağlamında romanlarını değerlendirmek için bir kapı açar. Sayar, Tanzimattan beri işlenen ancak 1950lerden sonra popülerolan ve ideolojik-ütopik anlayışla yazılarak birbirine benzeyen köy söylemli romanlara farklı biranlayış getirir. Yazar, daha önce yazılan köy söylemli romanlardaki tutumu hatırlatacak temalarıele almakla birlikte, bu insanları dışarıdan değil, içeriden tanıyan biri olarak onların sosyolojisiniişler. Bu çalışmada Robert Escarpitin edebiyat sosyolojisi yönteminde yazar , eser , okur vebasın/dağıtım olarak belirlediği dört unsurdan yazar ve eser unsuru odağa alınarak sosyolojik bir inceleme yapılmıştır. Romanlarda köylü karakterinin ana hatları çizildikten sonra, köydekisosyal, siyasal ve kültürel yapı gözler önüne serilmiştir.

EXAMINATION OF ABBAS SAYAR S NOVELS IN TERMS OF SOCIOLOGY OF LITERATURE

Taking advantage of many different disciplines to examine literary works, presents variousopportunities to researchers for better understanding both author and his work. Sociology ofliterature, which explain the author and his work with social data, also want to make a socialarcheology by the author and his work, by aiming to bring together literature and sociology onthe same axis. Consideration of certain themes in a certain period with a study performed in thismanner, is important in terms of understanding the mentality of the society as well as it providesthe author and his work come into prominence. Sociology of literature states that work of artshould be considered not only as an aesthetic work but also as a social phenomenon. Because,society s social, political and cultural conditions have a decisive role on birth of the author andemergence of his work in the community s. In this context, Abbas Sayar (1923-1999), who beganto literature with poetry and then directed to novel, makes enable to evaluate his novels in contextof sociology of literature by looking to Middle Anatolian peasants, which are mentioned in hisnovels, with Zizek s words a skewed view . Sayar, brings a different understanding to novelswith village rhetoric which has discussed since the Tanzimat but became popular after 1950 andresemble each other by writing with an ideological-utopian insight. The author discusses people ssociology as someone who knows them not from the outside but from inside, as well as considersthe themes that remind the attitude in previously written novels with village rhetoric. In presentstudy, sociological examination is conducted by focusing on author and work elements of fourelements identify as author , work , reader and media / distribution in literature sociologymethod of Robert Escarpit. After determining the outlines of peasant characters, in novels, thevillage s social, political and cultural structures are demonstrated.

PDF

___

Argın, Şükrü (2005), Taşraya İçeriden Bakmak Mümkün Müdür, Taşraya Bakmak, Derleyen: Tanıl Bora, İstanbul: İletişim Yayınları.
Aydın, Ertuğrul (1999), Edebiyat Sosyolojisine Bakışta Türk Edebiyatı, Edebiyat ve Toplum Sempozyumu, Ankara: Ankara Üniversitesi Tömer Dil ve Öğretim Merkezi Gaziantep Şubesi.
Coşkun, Sezai (2012, Esir Şehrin Hür İnsanı/ İnsan-Eser-Fikir, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Erdem, Servet (2012), Osmanlı-Türk Romanlarında Ulusal Oryantalizm ve Oryantalist Uluslaşma, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Escarpit, Robert (1992), Edebiyat Sosyolojisi, İstanbul: İletişim Yayınları Felski, Rita (2010), Edebiyat Ne İşe Yarar?, İstanbul: Metis Yayınları.
Geçtan, Engin (2002), Varoluş ve Psikiyatri, İstanbul: Metis Yayınları.
Giddens, Anthony (2012), Sosyoloji/ Kısa Fakat Eleştirel Bir Giriş, Ankara: Siyasal Kitabevi.
Goldmann, Lucien (2005), Roman Sosyolojisi, Ankara: Birleşik Yayınları.
Kaplan, Ramazan (2002), Köy Romanı, Hece/ Türk Romanı Özel Sayısı, S:65/66/67, Ankara: Hece Yayınları.
Karaömerlioğlu, Asım, (2014), Orada Bir Köy Var Uzakta/ Erken Cumhuriyet Döneminde Köycü Söylem, İstanbul: İletişim Yayınları.
Karpat, Kemal (2009), Osmanlıdan Günümüze Edebiyat ve Toplum, İstanbul: Timaş Yayınları.
Maren, Manon-Grisebach (1995), Edebiyat Biliminin Yöntemleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
Meriç, Cemil (2013), Sosyoloji Notları ve Konferanslar, İstanbul: İletişim Yayınları.
Merrill, Frances E. (2012), Edebiyat Sosyolojisi, Edebiyat Sosyolojisi, (Editör: Köksal Alver),
Ankara: Hece Yayınları.
Moran, Berna (1991), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: Cem Yayınevi.
Nazlıgül, Nurel (2007), Abbas Sayarın Romanları Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Parla, Jale, (2011), Anadoludan Mesele: Türk Romanında Anadolunun Kayıtları, Edebiyatın Omzundaki Melek/ Edebiyatın Tarihle İlişkisi Üzerine Yazılar, İstanbul: İletişim Yayınları.
Sartre, Jean Paul (1995), Edebiyat Nedir?, İstanbul: Payel Yayınevi.
Sayar, Abbas (2002), Can Şenliği, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Sayar, Abbas (2002), Çelo, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Sayar, Abbas (2002), Dik Bayır, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Sayar, Abbas (2003), El Eli Yur, El De Yüzü, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Sayar, Abbas (2009), Yılkı Atı, İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Simmel, Georg (2009), Modern Kültürde Çatışma, İstanbul: İletişim Yayınları.
Steiner, George (2003), Heidegger, Ankara: Hece Yayınları.
Stevick, Philip (1988), Roman Teorisi, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
Şan, Mustafa Kemal (2012), Edebiyat Sosyolojisinin Tarihinde Basamaklar, Edebiyat Sosyolojisi, (Editör: Köksal Alver), Ankara: Hece Yayınları.
Topçu, Nurettin (2010), Sosyoloji, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Wellek, René-Varren, Austin(2001), Edebiyat Teorisi, İzmir: Akademi Kitabevi.
Wolff, Janet (2000), Sanatın Toplumsal Üretimi, İstanbul: Özne Yayınları.
Zizek, Slavoj (2010), Yamuk Bakmak/ Popüler Kültürden Jacques Lacana Giriş, İstanbul: Metis Yayınları.