PLATON’DA CEZANIN TEMELLENDİRİLMESİ

Bu çalışmada Platon’da cezayı haklı ve meşru göstermeye çalışan argümanlar araştırılmıştır. Çalışmanın temel sorusu “Platon cezayı nasıl meşru kılmaktadır?” şeklinde formüle edilmiş ve bu çerçevede; filozofun, daha çok Protagoras, Gorgias, Devlet ve Yasalar adlı diyaloglarında yer alan ve cezaya dayanak sunan malzemenin analizine odaklanılmıştır. Problem iki bölümde ele alınmış olup, ilkinde Platon’un adalet tasarımına ikincide ise cezalandırmaya dayanak olarak gösterdiği argümanlara yer verilmiştir. Son tahlilde Platon felsefesinde adalet, gerek bireysel gerekse toplumsal ölçekte, herkesin kendi yeteneğine uygun düşen görevi yerine getirip, başkasının işine karışmaması ile tecelli eden bir uyum ve birlik hâli olarak tarif edilmiş, nasıl olursa olsun, bu uyum ve birlik hâline zarar veren her tür yanlış/kötü fiilin cezalandırılması gerektiği öne sürülmüştür. Platon suçun/suçlunun cezalandırılması gerektiğinden emindir; çünkü ona göre suç işleyerek, bir bakıma, hastalanmış olan birey ancak ceza görürse iyileşebilecek, yani kaybettiği moral dengeye ulaşabilecektir. Bununla birlikte Platon’un cezalandırıcı adalet konsepti, en nihayetinde cezanın daha görünür dayanakları olan tazmin etme, caydırma ve özellikle ıslah etme argümanıyla tamamlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Platon, Ceza, Ceza Felsefesi, Adalet, Hukuk

THE JUSTIFICATION OF PUNISHMENT IN PLATO

In this study we have investigated the arguments that try to justify and legitimize the punishment in Plato’s works. The main question of the study was formulated as “How does Plato legitimize punishment?”. In this framework, we have focused mostly on the analysis of the dialogues of Plato, such as Protagoras, Gorgias, the Republic and the Laws which contains some basic ideas providing a basis for punishment. The problem has been discussed in two parts; in the first, we have examined Plato’s justice representation and in the second the arguments that philosopher thinks demonstrates validity of punishment. In the last instance, in Plato's philosophy, justice has been described as a state of harmony and unity manifested by everyone both indivudually and socially, by fulfilling their duties appropriates to them and by not interfering in the affairs of the others. For this reason, it has been asserted that any wrong/bad action that harms this harmony and unity should be punished. Plato is certain that the crime/criminal should be punished; because, according to him, the person who got sick by committing a crime will only recover, that is to say will reach moral balance, by way of punsihment. However, Plato's concept of punitive justice ultimately consists of the arguments of redressal, deterrence, and especially redeeming, which are the more visible bases of punishment.

Keywords:

Plato, Punishment, Philosophy of Punishment, Justice, Law,

PDF

___

Ağaoğulları, Mehmet Ali. Kent Devletinden İmparatorluğa. 7. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2013.
Akarsu, Bedia. Mutluluk Ahlakı. 1. Baskı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 1998.
Arslan, Ahmet. İlkçağ Felsefe Tarihi: Sofistlerden Platon’a, cilt 2. 4. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2014.
Başok-Diş, Sebile. “Platon Felsefesinde Adalet, Düzen ve Yasa.” Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19, sayı 2 (2020): 1017-1046.
Benn, Stanley I. “Punishment.” İçinde The Encyclopedia of Philosophy, vol. 7, ed. Paul Edwards, 29-36. Reprint Edition. New York: Macmillan Publishing Co., Inc. & The Free Press, 1972.
Cassirer, Ernst. Devlet Efsanesi. çev. Necla Arat. 1. Baskı. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1984.
Cevizci, Ahmet, der. “Ceza Felsefesi.” İçinde Felsefe Ansiklopedisi, cilt 3, ed. Ahmet Cevizci, 154-155. 1. Baskı. Ankara: Babil Yayıncılık, 2005.
Copleston, Frederick. Felsefe Tarihi: Yunan ve Roma Felsefesi/Platon, cilt 1. çev. Aziz Yardımlı. 3. Baskı. İstanbul: İdea Yayınevi, 1995.
Çıvgın, Ayşe Gül. “Platon’un Adalet ve Filozof Kral Anlayışı.” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 7, sayı 1 (2018): 212-229.
Del Vecchio, Giorgio. Hukuk Felsefesi Dersleri. çev. Suut Kemal Yetkin. İstanbul: Maarif Matbaası, 1940.
Duff, R. Antony and Garland, David. “Introduction: Thinking about Punishment.” İçinde Oxford Readings in Socio-Legal Studies: A Reader on Punishment, ed. R. Antony Duff and David Garland, 1-43. Reprinted. Oxford: Oxford University Press, 2013.
Finkelstein, Claire. “Sözleşmeci Ceza Yaklaşımı.” çev. Furkan Kararmaz. İçinde Hukuk Felsefesi ve Hukuk Teorisi Rehberi, ed. Martin P. Golding and William A. Edmundson, 371-392. 1. Baskı. İstanbul: Islık Yayınları, 2021.
Havelock, Eric A. The Greek Concept of Justice: From Its Shadow in Homer to Its Substance in Plato. Cambridge, Massachusetts and London: Harvard University Press, 1978.
Ladikos, A. “Plato’s Views on Crime and Punishment.” Phronimon 2, no 1 (2000): 166-174.
MacKenzie, Mary Margaret. Plato on Punishment. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press, 1981.
Mutlu, Barış. “Platon’un Devlet’inde Filozofun/Filozofların Kral Olması Adil Midir?.” Özne: Felsefe ve Bilim Yazıları, sayı 24 (2016): 145-166.
Piechowiak, Marek. “Plato’s Conception of Punitive Justice.” İçinde Universality of Punishment, ed. Antonio Incampo and Wojciech Żełaniec, 73-96. Bari: Cacucci Editore, 2015.
Platon. Devlet. çev. Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz. 47. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2021.
Platon. Euthyphron. çev. Furkan Akderin. 2. Baskı. İstanbul: Say Yayınları, 2016.
Platon. Gorgias. çev. Furkan Akderin. 2. Baskı. İstanbul: Say Yayınları, 2016.
Platon. Menon. çev. Furkan Akderin. 2. Baskı. İstanbul: Say Yayınları, 2013.
Platon. Protagoras. çev. Furkan Akderin. 1. Baskı. İstanbul: Say Yayınları, 2014.
Platon. Yasalar. çev. Candan Şentuna ve Saffet Babür. 1. Baskı. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2012.
Stalley, R. F. “Punishment in Plato’s Laws.” History of Political Thought 16, no 4 (1995): 469-487.
Stalley, R. F. “Punishment in Plato’s Protagoras.” Phronesis 40, no 1 (1995): 1-19.
Stratenwerth, Günther. “Hukuk Felsefesi.” İçinde Günümüzde Felsefe Disiplinleri, der. ve çev. Doğan Özlem, 457-470. 3. Baskı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 2007.
Şengül, Yüksel. “Platon ve Fârâbi’de Adalet Kavramı.” Yüksek Lisans Tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi, 2017.
Taylor, Alfred Edward. Platon: Bilgi, Ruh ve Devlet. çev. Cengiz İskender Özkan. 2. Baskı. Ankara: Fol, 2021.