MORİTZ SCHLİCK'DE SÖZDE SORUNLAR OLARAK SOLİPSİZM ÇIKMAZI VE BAŞKASININ BENİ SORUNU

Solipsizm çıkmazı, başkasının beni sorunu ve bu sorunları aşma çabası, bilhassa Descartes ile başlayan modern felsefenin önemli konuları arasında yer almıştır. Genel olarak her iki problemin de ortaya çıkmasına sebep olan solipsist iddia, epistemolojik boyutu ile insanın kendi bilinç içerikleri dışında hiçbir şeyi bilemeyeceği ve ontolojik boyutu ile insanın kendi benliği dışında hiçbir şeyin kendinde bir gerçekliği olmadığı, olsa bile birey tarafından kanıtlanmasının mümkün olmadığı şeklindedir. Başkasının beni problemi de bu bağlamda solipsist görüşlerin bir sonucu olarak diğer insanların kendinde bir gerçeklik olarak benliğe sahip olup olmadığının kanıtlanması ile ilinti olarak felsefe tarihinde filizlenmiştir. Ancak, bilhassa Viyana Çevresi düşünürlerinin başını çektiği mantıksal pozitivist akım için felsefe tarihinde metafizik bağlamda sıkça tartışılmış bu problemler, dilin mantığının yanlış anlaşılması neticesinde ortaya çıkmış sözde problemlerdir. Bu minvalde ilk olarak, Schlick’in görüşleri doğrultusunda, solipsizm çıkmazının sebebinin özünde solipsist görüşlerin doğrulanamaz yapısından kaynaklandığı belirtilmiş ve solipsizmin totolojik yargılar içerdiği bu nedenle anlamsız iddialar öne sürdüğü vurgulanmıştır. Ardından, epistemolojik bakımdan biçim-içerik ayrımının farkında olunmaması nedeniyle başkasının beni sorununun felsefe tarihinde nasıl yanlış kurgulandığı üzerinde durularak Viyana Çevresi’nin kurucu düşünürlerinden olan Moritz Schlick’in iki problemi neden sözde problemler olarak gördüğü netleştirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Schlick, Solipsizm, Başkasının Beni, Biçim, İçerik

AS PSEUDO-PROBLEMS IN MORITZ SCHLICK THE EGOCENTRIC PREDICAMENT AND THE PROBLEM OF OTHER MINDS

The egocentric predicament/solipsism dilemma, the problem of the other's self/other minds and the effort to overcome these problems have been among the important topics of modern philosophy, especially beginning with Descartes. In general, the solipsist claim that leads to the emergence of both problems is that the individual cannot know anything other than the contents of his or her own consciousness in its epistemological dimension and that nothing other than the individual's own self has no reality in itself in its ontological dimension, or that it is not possible for the individual to prove any existence outside himself or herself. In this context, as a result of solipsistic views, the problem of other minds has sprouted in the history of philosophy in relation to proving whether other people have a self as a reality in itself. However, especially for the logical positivist movement led by the thinkers of the Vienna Circle, these problems, which have been frequently discussed in the history of philosophy in the context of metaphysics, are pseudo-problems arising from a misunderstanding of the logic of language. In this respect, firstly, in line with Schlick's views, it is stated that the reason for the solipsism dilemma is essentially due to the unverifiable nature of solipsist views, and it is emphasized that solipsism contains tautological judgments and therefore makes meaningless claims. Afterwards, it was tried to clarify why Moritz Schlick, one of the founding thinkers of the Vienna Circle, considered the two problems as pseudo-problems by focusing on how the problem of the other's self was misconstructed in the history of philosophy due to the lack of awareness of the epistemological form-content distinction.

Keywords:

Schlick, Other Minds, Solipsism, Form, Content,

PDF

___

Cassirer, Ernst. Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi. Çeviren Doğan Özlem. İstanbul: İnkılâp Kitabevi, 2007.
Gedikli, M. Eren, Moritz Schlick’in Bilgi Kuramı. Ankara: Eskiyeni Yayınları, 2023.
Gökal, Nazım. “Zihin Metafiziği”, İçinde Metafizik, editör Kadir Çüçen, 262-289. Bursa: Sentez Yayıncılık, 2018.
Malcolm, Norman. Problems of Mind: Descartes to Wittgenstein. New York: Routledge, 2021.
Pihlström, Sami. Why Solipsism Matters. UK: Bloomsbury Publishing, 2020
Popkin, Richard. “Metafiziğin Kısa Tarihi”. Çeviren Ahmet Cevizci. İçinde Metafiziğe Giriş, editör Ahmet Cevizci, 145-284. İstanbul: Say Yayınları, 2016.
Schlick, Moritz. “A New Philosophy of Experience”. İçinde Philosophical Papers Volume II (1925-1936). Çeviren Henk L. Mulder, Barbara F. B. Van De Velde-Schlick. Editör Peter Heath, Wilfred. Sellars, Herbert Feigl, May Brodbeck, 225-238. London: D. Reidel Publishing Company, 1979.
Schlick, Moritz. “Experience, Cognition and Metaphysics”. İçinde Philosophical Papers Volume II (1925-1936). Çeviren Henk L. Mulder, Barbara F. B. Van De Velde-Schlick. Editör Peter Heath, Wilfred. Sellars, Herbert Feigl, May Brodbeck, 99-112. London: D. Reidel Publishing Company, 1979.
Schlick, Moritz. “Form and Content. An Introduction to Philosophical Thinking”. İçinde Philosophical Papers Volume II (1925-1936). Çeviren Henk L. Mulder, Barbara F. B. Van De Velde-Schlick. Editör Peter Heath, Wilfred. Sellars, Herbert Feigl, May Brodbeck, 285-370. London: D. Reidel Publishing Company, 1979.
Schlick, Moritz. “Meaning and Verification”. İçinde Philosophical Papers Volume II (1925-1936). Çeviren Henk L. Mulder, Barbara F. B. Van De Velde-Schlick. Editör Peter Heath, Wilfred. Sellars, Herbert Feigl, May Brodbeck, 456-482. London: D. Reidel Publishing Company, 1979.
Schlick, Moritz. “On the Foundation of Knowledge”. İçinde Philosophical Papers Volume II (1925-1936). Çeviren Henk L. Mulder, Barbara F. B. Van De Velde-Schlick. Editör Peter Heath, Wilfred. Sellars, Herbert Feigl, May Brodbeck, 370-388. London: D. Reidel Publishing Company, 1979.
Schlick, Moritz. General Theory of Knowledge. Çeviren Albert E. Blumberg. New York: Springer-Verlag, 1974. Schultz, Duane P. ve Schultz, Sydney E. Modern Psikoloji Tarihi. Çeviren Yasemin Aslay. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2007.
Watson, Richard A. Solipsism: The Ultimate Empirical Theory of Human Existence. Indiana: St. Augustines Press, 2016.