MADUNLARIN KÜLTÜREL EYLEM VE BEDEN POLİTİKASI: TAKTİK, KARNAVAL VE İHLAL

Tahakküm ve tabiiyet arasındaki ilişkiler siyasal olduğu kadar kültürel bir bağlama sahiptir. Bu kültürel bağlam, iktidarın rıza üretme mekanizmalarını içerdiği kadar tabi olanlara da karşı-eylem araçları sunabilmekte ve mikro-politikalar geliştirebilmelerine olanak tanıyabilmektedir. Madun gruplar, tarihsel olarak aşina oldukları kültürel zeminlerde ve gündelik hayatın sıradan alanlarında bu mikro-politikaları üreterek tahakkümü aşındırma gücüne sahiptirler. Mizah, kahkaha, dil oyunları, ironi ve sembolik tersine çevirmeler bu mikro-politik araçların bazılarıdır. Dolayısıyla madunlar, tahakküm-tabiiyet ilişkisini bozmak için alışılmış politik araçlardan farklı olarak çeşitli taktikler, semboller, ihlal ve direniş biçimleri yaratabilmektedirler. Bu mikro politikalar, Michel De Certeau'nun taktik, James C. Scott'un tahakküm altında söz ve Mikhail Bakhtin'in karnaval kavramı aracılığıyla ele alınmaktadır. Bu kavramlar, madunların tahakküm mekanizmalarına karşı geliştirdikleri kültürel eylemleri, düşünme biçimlerini ve politik dili ifade etmektedirler. Bu eylem biçiminde kültür ve kolektif ritüeller, ihlalin sembolik araçlarını sağlarken beden, tahakkümü kırılganlaştıran bir direniş yüzeyi sunar. Bu eylem biçimi, tahakküm edenin kendi sahasında onu içeriden aşındıran örtük bir güce sahiptir ve kültürel direnişin bir beden politikası olarak icrası olarak tanımlanabilir.

Anahtar Kelimeler:

Madun, Taktik, Kültürel eylem, Karnaval, Beden politikası

THE CULTURAL PRACTICES AND BODY POLITICS OF SUBALTERN GROUPS: TACTICS, CARNIVAL AND SUBVERSION

The relations between domination and subordination have a cultural context as well as a political one. This cultural context, as much as it contains the consent-generating mechanisms of power, can also provide the subordinated with tools for counter-action and enable them to develop micro-politics. Subaltern groups have the power to erode domination by producing these micro-politics on historically familiar cultural grounds and in the ordinary spaces of everyday life. Humor, laughter, language games, irony and symbolic reversals are some of these micro-political tools. Therefore, subalterns are able to create various tactics, symbols, forms of violation and resistance that are different from conventional political tools to disrupt the domination-subordination relationship. These micro-politics are addressed through Michel De Certeau's tactics, James C. Scott's speech under domination and Mikhail Bakhtin's concept of carnival. These concepts refer to the cultural actions, ways of thinking and political language that subalterns develop against the mechanisms of domination. In this form of action, culture and collective rituals provide the symbolic means of violation, while the body offers a surface of resistance that renders domination fragile. This form of action has an implicit power to erode the domination from the inside, within the domain of the dominator, and can be defined as the performance of cultural resistance as a body politics.

Keywords:

Subaltern, Tactics, Cultural action, Carnival, Body politics,

PDF

___

Aktulum, Kubilay, Metinler Arası İlişkiler. İstanbul: Öteki Yayınları, 2000.
Arpacı, Murat, Biyo-iktidar ve Karnavalesk Beden: Foucault ve Bakhtin'in Beden Kavramsallaştırmalarının Karşılaştırılması, MSGSÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2011.
Bakhtin, Mihail. Rabelais ve Dünyası. çev. Çiçek Öztek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2005.
———. Sanat Ve Sorumluluk: Ilk Felsefi Denemeler. çev. Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2005.
Bakhtin, Mikhail. Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar. Translated by Cem Soydemir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2001.
Baudelaire, Charles. Gülmenin Özü. çev. İrfan Yalçın. İstanbul: İris Yayınları, 1997.
Bergson, Henri. Gülme: Gülüncün Anlamı Üzerine Deneme. çev. Devrim Çetinkasap. İstanbul: Türkiye Is Bankasi Kültür Yayinlari, 2014. https://books.google.com.tr/books?id=sZwstwEACAAJ.
Brandist, Craig Bahtin Ve Çevresi: Felsefe, Kültür ve Politika. çev. Cem Soydemir. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2011.
Bruner, M. Lane. "Carnivalesque Protest and the Humorless State." Text and Performance Quarterly 25, no. 2 (2005): 136-55. https://doi.org/10.1080/10462930500122773.
Burke, Peter. Yeniçağ Başında Avrupa Halk Kültürü. çev. Göktuğ Aksan. Ankara: İmge Kitapevi, 1996.
Certeau, Michel De. Gündelik Hayatın Keşfi-I: Eylem, Uygulama, Üretim Sanatları. çev. Lale Arslan Özcan. Ankara: Dost Kitabevi, 2009.
Chakrabarty, Dipesh. "Subaltern Studies and Postcolonial Historiography." Nepantla: views from South 1, no. 1 (2000): 9-32.
Chambers, E.K. The Mediaveval Stage Vol I. London: Oxford University Press, 1903.
Cox, Harvey. The Feast of Fools: A Theological Essay on Festivity and Fantasy. Cambridge: Harvard University Press, 1962.
Douglas, Mary. Saflık ve Tehlike: Kirlilik Ve Tabu Kavramlarının Bir Çözümlemesi. çev. Emine Ayhan. İstanbul: Metis Yayınları, 2017.
Gandhi, Leela. Postcolonial Theory: A Critical Introduction. Australia: Allen & Unwin, 1998.
Goldstein, Donna M. Laughter out of Place: Race, Class, Violence, and Sexuality in a Rio Shantytown. University of California Press, 2013.
Halfin, Igal. "The Bolsheviks' Gallows Laughter." Journal of Political Ideologies 11, no. 3 (2006): 247-68. https://doi.org/10.1080/13569310600923824. https://dx.doi.org/10.1080/13569310600923824.
Harris, Jonathan Gil. "The Incontinent Body Politic: Authority and the Boundaries of Organic Political Metaphor in the English Renaissance." University of Sussex, 1990.
Harris, Max. A New History of the Feast of Fools. United States of America: Cornell University Press, 2011.
Herndl, Carl G. "Tactics and the Quotidian: Resistance and Professional Discourse." JAC 16, no. 3 (1996): 455-70.
Hippokrates. Gülmeye Ve Deliliğe Dair. çev. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: Ayraç, 1997.
Işık, Emre Beden Ve Toplum Kuramı. İstanbul: Bağlam, 1998.
Ladurie, Emmanuel Le Roy. Romans Karnavalı: Mumlar Bayramı'ndan Küller Çarşambası'na 1579-1580. çev. Mehmet Ali Kılıçbay. İstanbul: İmge Kitabevi, 2002.
Larsen, Neil. "Imperialism, Colonialism, Postcolonialism." In A Companion to Postcolonial Studies, edited by Henry Schwarz and Sangeeta Ray, 23-52, 2005.
Lefebvre, Henri. Modern Dünyada Gündelik Hayat. çev. Işın Gürbüz, Metis Yayınları, 2007.
Limón, José E. "Carne, Carnales, and the Carnivalesque: Bakhtinian Batos, Disorder, and Narrative Discourses." American Ethnologist 16, no. 3 (1989): 471-86. https://doi.org/10.1525/ae.1989.16.3.02a00040. https://dx.doi.org/10.1525/ae.1989.16.3.02a00040.
Loomba, Ania. Colonialism/Postcolonialism. London: Routledge, 1998.
Maggio, Jay. "“Can the Subaltern Be Heard?”: Political Theory, Translation, Representation, and Gayatri Chakravorty Spivak." Alternatives 32, no. 4 (2007): 419-43.
Mitchell, Jon P. "A Fourth Critic of the Enlightenment: Michel De Certeau and the Ethnography of Subjectivity." Social Anthropology/Anthropologie Sociale 15, no. 1 (2007): 89-106.
Niebylski, Dianna C. Humoring Resistance: Laughter and the Excessive Body in Latin American Women’s Fiction. Suny Series in Latin American and Iberian Thought and Culture. Edited by Jorge J. E. Gracia and Rosemary Geisdorfer Feal. State University of New York Press, 2004.
Pailer, Gaby, Andreas Böhn, Stefan Horlacher, and Ulrich Scheck. "Gender and Laughter." (2009). https://doi.org/10.1163/9789042026735.
Scott, James C. "Everyday Forms of Resistance." The Copenhagen Journal of Asian Studies 4 (1989): 33-62. https://doi.org/https://doi.org/10.22439/cjas.v4i1.1765.
———. Tahakküm Ve Direniş Sanatları: Gizli Senaryolar. çev. Alev Türker. Ayrıntı Yayınları, 1995.
———. Weapons of the Weak: Everyday Forms of Peasant Resistance. Yale University Press, 1985.
Spivak, Gayatri Chakravorty. "Can the Subaltern Speak?". In Colonial Discourse and Post-Colonial Theory, 66-111: Routledge, 2015.
Stallybrass, Peter, and Allon White. The Politics and Poetics of Transgression. New York: Cornell University Press, 1986.
Tangherlini, Timothy R. "Heroes and Lies: Storytelling Tactics among Paramedics." Folklore 111, no. 1 (2000): 43-66.
Thompson, E. P. Avam Ve Görenek: İngiltere'de Geleneksel Popüler Kültür Üzerine Araştırmalar. çev. Uygur Kocabaşoğlu. İstanbul: Birikim Yayınları, 2006.
Thompson, E.P. "The Crime of Anonymity." In Albion's Fatal Tree: Crime and Society in Eighteenth-Century England, edited by Douglas Hay, Peter Linebaugh, John G. Rule, E. P. Thompson and Cal Winslow, 255-308. New York: Pantheon Books, 1975.
Turan, Süleyman. "Kutsal Aptallık Ve Aptallar Festivali - Orta Çağ’da Bir Dini Festivalin Betimsel Analizi." Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18, no. 36 (2019): 557-82. https://doi.org/https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.542022.
Vinthagen, Stellan, and Anna Johansson. "Everyday Resistance: Exploration of a Concept and Its Theories." Resistance studies magazine 1, no. 1 (2013): 1-46.
Webb, Darren. "Bakhtin at the Seaside:Utopia, Modernity and the Carnivalesque." Theory, Culture & Society 22, no. 3 (2005): 121-38. https://doi.org/10.1177/0263276405053724. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0263276405053724.
Yetiskin, Ebru. "Postkolonyal Kavramlar Üzerine Notlar." Toplumbilim 25 (2010): 15-20.