20030

ELEŞTİREL PEDAGOJİYE YÖNELİK ELEŞTİREL BİR OKUMA: EĞİTİM BİR ÖZGÜRLEŞME ARACI OLABİLİR Mİ?

Klasik eğitim anlayışlarına olduğu kadar analitik eğitim felsefelerine de bir tepki olarak gelişen eleştirel pedagoji, insanların dünyayı değiştirip dönüştürecek ve yeniden kurabilecek aktif birer özne konumuna gelmelerinin ancak eğitimle mümkün olabileceğine inanır. Eleştirel pedagoji, eğitimin politik bir amaca hizmet ettiğini unutmadan diyalojik ve sevgiye dayalı bir yöntem ile özgürleşmenin bir aracı olarak kullanılabileceğine vurgu yapar. Bu sayede insanlar, aktif özneler olarak hem kendilerinin hem de öteki olanın özgürleşmesini sağlayarak özgür, eşit, adil bir dünya inşa edebilir. Eleştirileri ve bu eleştiriler merkezinde ortaya koyduğu çözüm önerileri ile şüphesiz eleştirel pedagoji 20. yüzyıl için önemli ve değerlidir. Ancak zaman zaman toplumsal olanı ihmal ettiği, toplumsal sorunları yeteri kadar iyi analiz edemediği, yaşam dünyasından uzak ve ütopik çözümler ürettiği noktasında birtakım eleştirilere maruz kalmıştır. Bu çalışmada, eğitimin bir özgürleşme aracı olabileceği teziyle hareket eden eleştirel pedagojiye yönelik yine eleştirel bir okuma gerçekleştirerek eğitim ve özgürleşme arasında bir ilişkinin kurulup kurulamayacağı tartışılacaktır. Bu bağlamda önce eleştirel pedagoji ile ilgili bilgi verilecek devamında eleştirel pedagojinin iyi bir insan doğasına duyduğu inançla ortaya koymaya çalıştığı tezi farklı uğraklar üzerinden eleştirilip değerlendirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Eleştirel Pedagoji, Politik Yapı, Özgürleşme, Eşitlik, Eğitim.

A CRİTİCAL READİNG OF CRİTİCAL PEDAGOGY: CAN EDUCATİON BE A MEANS FOR EMANCİPATİON?

Critical pedagogy, developing as a reaction to the classical understandings of education and analytical philosophies of education, believes that only through education can people become active subjects who can change, transform and re-establish the world. Critical pedagogy emphasizes that education can be used as a means of emancipation with a dialogical and love-based method, without forgetting that it serves a political purpose. In this way, people can build a free, equal and fair world by ensuring the emancipation of both themselves and others as active subjects. Undoubtedly, critical pedagogy, with its critiques and proposed solutions at the center of these criticisms, is important and valuable for the 20th century. From time to time, however, it has been accused that critical pedagogy neglects the social and cannot analyze social problems well enough; and produces utopian solutions far removed from the world. In this study, it will be discussed whether a relationship between education and emancipation can be established by making a critical reading of critical pedagogy, based on the thesis that education can be a means to emancipation. In this context, firstly, information about critical pedagogy will be given. Subsequently, the thesis that critical pedagogy tries to put forward with its belief in a good human nature will be tried to be criticized and evaluated through different moments.

Keywords:

Critical Pedagogy, Political Structure, Emancipation, Equality, Education.,

PDF

___

Albayrak, Mehmet Barış. “Kaynaştırma Eğitimi ve Eleştirel Pedagojinin Eleştirisi.”Alternatif Eğitim Dergisi, (2019). 10: 133–38.
Althusser, Louis. İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. İstanbul: İthaki. 2014.
Aydın, Hasan. “Eleştirel Aklın Işığında Postmodernizm, Temel Dayanakları ve Eğitim Felsefesi.” Eğitimde Politika Analizleri ve Stratejik Araştırmalar Dergisi. (2006). 1(1): 27–48.
Bottomore, Tom. Frankfurt Okulu ve Eleştirisi. çev. Ümit. İstanbul: Say Yayınları. 2013
Breunig, Mary. “Turning Experiential Education and Critical Pedagogy Theory into Praxis.” Journal of Experiential Education. (2005). 28(2): 106–22. doi: 10.1177/105382590502800205.
Burbules, N. and Berk, R. “Critical Thinking and Critical Pedagogy: Relations, Differences, and Limits.” Critical Theories in Education, New York, Routledge. (1999). 45–65.
Çelikkaya, Hasan. “Eğitimin Anlamları ve Farklı Açılardan Görünüşü.” M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. (1991) 3: 73–85.
Cevizci, Ahmet. Eğitim Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları. 2011.
Doyle, Tsarina. Nietzsche on Epistemology and Metaphysics: The World in View. Edinburgh University Press. 2019.
Ellsworth, Elizabeth. “Why Doesn’t This Feel Empowering?: Working Through The Repressive Myths of Critical Pedagogy.” Education Feminism: Classic and Contemporary Readings. (2013). 59(3): 187–214. doi: 10.17763/haer.59.3.058342114k266250.
Fakazlı, Özlem. “Critical Pedagogy As a Teaching Approach To Education: An Overview.” International Journal of Social Humanities Sciences Research (JSHSR). (2021). 8(76): 2704–13. doi: 10.26450/jshsr.2734.
Freire, Paulo. Ezilenlerin Pedagojisi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. 1991.
Freire, Paulo. Pedagogy Of The Heart. New York: The Continuum Publishing Company. 2000.
Freire, Paulo, and Donaldo Macedo. Okuryazarlık Sözcükleri ve Dünyayı Okuma. Ankara: İmge Kitabevi. 1998.
Gabel, Susan. “Some Conceptual Problems With Critical Pedagogy.” Curriculum Inquiry. (2002). 32(2): 177–201. doi: 10.1111/1467-873X.00222.
Giroux, A. Henry. “Okuma-Yazma ve Siyasal Güçlenme Eğitbilimi.” P. 238 in Okuryazarlık Sözcükleri ve Dünyayı Okuma. Ankara: İmge Kitabevi. 1998.
Hegel, G. W. F. Tinin Görüngübilimi. Çev. Aziz. İstanbul: İdea Yayınları. 1986.
Illich, Ivan. Okulsuz Toplum. Celal Öner. İstanbul: Odayayınları. 2006.
Kanpol, Barry. Critical Pedagogy: An Introduction, Bergin & Garvey, 1994.
Kesik, Fatma. “Eğitim Yönetiminde Çoğul Bir Ses: Eleştirel Kuram.” Kalem Uluslararasi Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. (2014). 4(2): 93–133. doi: 10.23863/kalem.2017.40.
Kincheloe, Joe L. Knowledge and Critical Pedagogy: An Introduction. Springer. 2008.
McArthur, Jan. “Achieving Social Justice within and through Higher Education: The Challenge for Critical Pedagogy.” Teaching in Higher Education (2010). 15(5): 493–504. doi: 10.1080/13562517.2010.491906.
Sarıtaş, Dönüş. Modern Dünyanın Bunahmı Karşısında Radikal Bir Elestiri ve Alternatif Çözümler: Ivan Lllich. İstanbul: Cinius Yayınları. 2018.
Schugurensky, Daniel. “The Legacy of Paulo Freire: A Critical Review of His Contributions.” Convergence. (1998). 31(1/2): 1-13.
Yıldırım, Adem. Paulo Freire ve Ivan Illich ’ in Eğitim Anlayışı Üzerine. Ankara: Anı Yayıncılık. 2011.