Depresyonun Kadınlaşması

Kadınlarda, başta depresyon olmak üzere görülen çoğu ruhsal hastalık sosyo-ekonomik yapının bir ürünüdür. Travmatik yaşantılar ve kırılganlık kadınların zayıf konumlarıyla alakalı olup kadın kimliğine yakıştırılan toplumsal değerler üzerinde yükselmektedir. Kadın rollerine biçilen ötekilik ve duygusallık katı erkek kimliğini oluşturmanın bir tarzı olduğundan yıpratıcıdır. Dışsal odaklılık ve zor yaşantılar depresyonun önemli bir nedenidir. Kadın kişiliğindeki dışsal odaklılığı yaratan sosyal değerler ve roller ise büyük ölçüde toplum tarafından onaylanmaktadır. Bu anlamda kadının toplumsal cinsiyetine ilişkin değerler onların incinebilirliklerini oluşturan duygusal ve davranışsal tutumların temelini oluşturmaktadır. Bu makale, kadınlarda görülen yüksek depresyon oranlarını kadının toplumsal cinsiyetini ve statüsünü belirleyen değerler ve sosyal koşullar bağlamında ele almaktadır.

Femine Gender Depression

Many of mental disorders in woman, especially depression, are a product of socio-economic structure. Traumatic experiences and injuries are connected with their poor status and, in this case is established on societal values which are approved by woman identity. As the roles of being “the other” and being emotional, which are established for woman, are in fact a part of masculine identity and are hurtful for woman. Difficult experiences and personality with external focus is an important reason of depression. Social values and roles which determine the external focus in woman personality are approved by society. So, the values connected with societal gender of woman constitute the base of behavioral and emotional attitudes which determine their vulnerability. This article deals with high rate of depression of female in view of values and social conditions which determine the social sex of female and her status.

PDF

___

Aksoy, Ö. A, (1997), Atasözleri Sözlüğü, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
Alatlı, Alev, (1999), Schrödinger’in Kedisi, 4. Baskı, Boyut Yayınları, İstanbul.
Alper, Yusuf, (2001), Depresyon Psikoterapisi, Alfa Yayınları, İstanbul.
Amerikan Psikiyatri Birliği, (2000), DSM-III-R. (Çev.: Ertuğrul Köroğlu) 1. Basım, Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
Arat, Nejla, (1996), Türkiye’de Kadın Olmak, Say Yayınları, 2. Basım, İstanbul.
Arslantürk, Zeki, (2000), Sosyoloji, Kaknüs Yayınları, İstanbul.
Aşkın, Rustem, (1999), Depresyon El Kitabı (2.Baskı), Lilly A. Ş. Yayınları, Konya.
Bottomore, Tom and Nisbet, Robert, (1990), Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi, Verso Yayınları, Ankara.
Braudel, Fernand, (1990), Akdeniz Mekan ve Tarih (Çev: Necati Erkut), Metis Yayınları, İstanbul.
Brown, George v.d., (1989), Social Origins Of Depression, Cambridge University Press, Cambridge.
Brown, Lyn Mikel and Gilligan Carol, (1992), Meeting at Crossroads, Ballantine Books, New York.
Bekaroğlu, Mehmet, (1998), “Erkek Akıl”, Cinsiyet ve İktidar, Akademi Yayınları, İstanbul.
Cockerham, Wıllıam C., (1992), Sociology of Mental Disorder, Prentice Hall, New Jersey.
Cole, Stephan, (1999), Sosyolojik Düşünme Yöntemi, Vadi Yayınları, Ankara.
Cüceloğlu, Doğan, (1998), Yeniden İnsan İnsana, Remzi Kitabevi, İstanbul.
Çelikkol, Ahmet, (2001), Çağdaş İş Yaşamında Ruh Sağlığı, Alfa Yayınları, İstanbul.
Demirci, Senai, (1994), Modern Tıbbın Ötesi, İnsan Yayınları, İstanbul.
Deniz, İdris, (1995), “Bir Grup Depresif Hastanın Bazı Ailesel ve Psikososyal Özellikleri Üzerine Bir Araştırma”, Karadeniz Teknik Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıbbi Psikoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
DPT, (2001), Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara.
DİE, (1996), “Çalışma İstatistikleri”, İstatistiklerle Kadın, 1927-1992, DİE Matbaası, Yayın NO:6, Ankara.
Dilbaz, Nesrin, (1993), “Umutsuzluk Kavramı: Depresyon ve İntiharda Önemi”, Kriz Dergisi, C: 1, S: 3.
Dönmez, Ali, (1994), Eğer Hitler İsteseydi, Gündoğan Yayınları, Ankara.
Erdoğan, G., (1999), Türkiye’de Yoksulluk Boyutu ve Profili, DİE Araştırmalar Dizisi, DİE.
Eyuboğlu, İ. Zeki, (2004), Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü, Sosyal Yayınları, İstanbul.
Frankl, E. Victor, (1996), Duyulmayan Anlam Çığlığı, Öteki Yayınları, Ankara.
Fromm, Erich, (1998), Toplumsal Bilinçaltının Araştırılması, Arıtan Yayınları, İstanbul.
Greenspan, M.A., (1983), New Approacht o Women Therapy, How Psychotherapy Fails Women and Why They Can Do About İt, Mc.Graw – Hill Book Company.
Güvenç, Gülden Berkem, (1996), “Kız ve Erkek Üniversite Öğrencilerinin Aile İçi Etkileşime İlişkin Algıları İle Toplumsal Cinsiyet Rolüne İlişkin Tutumları Arasındaki İlişki”, 3 P Dergisi, C: 4, S: 1.
Horney, K., (1994), Psikoanalizde Yeni Yollar, Öteki Yayınları, Ankara.
İlkkaracan, İpek, (1998), “Göç, Kadının Ekonomik Konumu ve Karar Mekanizmaları”, İktisat Dergisi, Sayı: 377.
İlnem, Cem; T. Çete ve Diğerleri, (1998), “Şizofreni ve Major Depresyonda Yaşam Olayları ile Bireyin Algıladığı Duygu Dışavurum Düzeyi”, Düşünen Adam Dergisi, C: 11, S: 4.
İnglis, Brian, (1991), “Tıbbın Hastalığı-II”, (Çev.: Senai Demirci), İnkılap Yayınları, İstanbul.
Jakoby, Russel, (1996), Belleğini Yitiren Toplum(Çev.: Hakan Atalay), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Kılıç, Cengiz ve ark., (1998), Türkiye Ruh Sağlığı Profili Erişkin Nüfusta Ruhsal Hastalıkların Yaygınlığı, İlişki Faktörler, Yetiyitimi ve Ruh Sağlığı Hizmeti Kullanım Sonuçları, Türkiye Ruh Sağlığı Profili Raporu T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
Kottak, C. Phillip, (2002), Antropoloji, Ütopya Yayınları, Ankara.
Küeyl, L. Ve Güleç Cengiz, (1989), Depression in Turkey inn 1980’s: Epidemiological and Clinical Approaches. Clinic Neuropharmacol 12 (Suppl. 27).
Lupton, Deborah, (2002), Duygusal Yaşantı, (Çev.: Mustafa Cemal), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Mc.Grath, Ellen, (1992), When Feeling Bad is Good, Henry Holt. New York.
Newton, Tim and Jocelyn Handy, (1997), Stres Atma Yolları, (Çev.: Ahmet Timur), Ankara.
Özaydın, Nilüfer ve Ayşe Akın, (1998), Kadın ve Şiddet, Sağlık ve Toplum Dergisi, Yıl:8, Sayı: 3-4, 1998.
Özmen, Mine, (1995),“Yaşlıda Depresyon Dinamikleri”, Depresyon, Karadeniz Ruh Sağlığı Yayınları, Trabzon.
Solomon, Andrew, (2005), Depresyon Atlası, Okuyan Us Yayınları, İstanbul.
Sayar, Kemal, (1991), Sana Ruhtan Soruyorlar, İz Yayınları, İstanbul.
Sevimli, Füsun, (1999), Kadın Psikiyatrik Hastalarda Psikoseksüel Gelişim, Evlilik, Gebelik, Emzirme, Doğum Sonrası ve Aile Planlaması Özelliklerinin Genel Popülâsyonla Karşılaştırmalı Çalışması, Tıpta Uzmanlık, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi.
Şahin, Nesrin, (1996), “Akıl Sağlığı İçin Temel Davranış Bilimleri Araştırmaları: Düşünce ve İletişim”, Türk Psikoloji Bülteni, C: 2, S: 5.
Şener, Şahnur ve Selahattin Şenol, (1996), “İntihar Girişimi Nedeniyle Başvuran Ergenlerin Değerlendirilmesi ve Kısa Süreli İzlemi”, 3 P Dergisi, C: 4, S: 2.
Tekelioğlu, Orhan, (2003), Foucault Sosyolojisi, Alfa Yayınları, Ankara.
Tolan, Barlas, (1991), Toplum Bilimlerine Giriş, Adım Yayınları, Ankara.
Torun, Alev, (1995), “Tükenmişlik, Aile Yapısı ve Sosyal Destek İlişkileri Üzerine Bir İnceleme“, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniv., Sosyal Bilimler Enstitüsü Örgütsel Davranış Anabilim Dalı, İstanbul.
Tuğrul, Ceylan, (1999), “Duygusal Zeka”, Klinik Psikiyatri Dergisi, S: 1.
Tuksal, Hidayet, (2000), Kadın Aleyhtarı Rivayetlerde Ataerkil Geleneğin Tesirleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Türk İş Raporu, (2005), Emek Piyasasında Kadınların Durumu.
Britchnell, J. And Kenard J., (1983), Marriage and Mental Illness, Br J Psychiatry 134.
UNDP, (2003), İnsani Gelişme Raporu, ”Türkiye Göstergeleri”.
Wadud, Muhsin Amina, (1994), Qur’an and Woman, Kuala Lumpur.
Yıldırım, İbrahim, (1996), “Eşi Dayak Atan Evli Bireylerin Özellikleri”, 3P Dergisi, C:4, S:2.
Yüksel, Nevzat, (1998), “Dirençli Depresyonların Tedavisi”, Klinik Psikiyatri Dergisi, S: 2.