Ali YILDIRIM

Taşlıcalı Yahya ile Şeyhülislam Yahya Divanlarında Zühdi ve Harabati Kelimelerin Kullanımı

Günümüzde Klasik Türk şiirinin önemli sorunlarından başta geleni, metin çözümlerindeki tutarsızlıklar ve yanlışlıklardır. Şüphesiz bu durum, başta alanın uzmanları olmak üzere lisansüstü ve lisans seviyesindeki öğrencilerin metinlere yaklaşımlarında da ciddi sıkıntılara yol açmaktadır. Her şeyden önce şiirdeki simgesel yönün, yani şiir dilinin sıradan dilin ötesinde bir üst dil olduğu gerçeğinin tam kavranılamadığı anlaşılmaktadır. Klasik şiirin esas kaynağı olan tasavvufun simgesel ifade tarzı, şiirsel dilin bu yönüyle tamamen örtüşmüş gözükmektedir. İşte bu bağlamda, dinin zahir boyutunu önceleyen zühd ile meyhane anlamına gelen harabat ve bunlarla ilgili kelimeler Klasik Türk şiirinin en önemli simgelerini oluşturmuşlardır. Bu şiirde zahit ve rint, dramatik aksiyonu sağlayan karşıt iki karakteri temsil etmektedir. Bu makale, söz konusu simgesel kelimeleri çoğunlukla farklı anlamsal değerlerle kullanan Taşlıcalı Yahya ve Şeyhülislam Yahya’nın şiirleri üzerine mukayeseli bir çalışmayı içermektedir.

The Words "Ascetic" and "Bohemian" in the Divans of Yahya of Taşlıca and Sheikhulislam

Among the problems about Classical Turkish Poetry the major ones are the inconsistency and misunderstanding in the transcription of texts. İt is certain that this stuation causes firstly expects of this field, secondly students and master’s students to have a lot of trouble during the transcription of texts. First of all it is seen clearly that the symbolic soul in it which is dominant to the ordinary style of expression hasn’t been comprehended yet. The symbolic expression style of Sufism which is the basis of Classical Turkish Poetry is the same as the poetry’s. Because of this similarity the world “ascetic” which deals with the exterior side of the religion and the word “bohemian” that means taverna are the most important symbols of Classical Turkish Poetry. In this poem “ascetic” and “bohemian” are the two opposite charecters that make the dramatic action. This article includes a comparative study on Yahya of Taşlıca and Seikhulislam Yahya who generally use these symbolic words in different meaning.

PDF

___

Adonis, (2004), Arap Poetikası, (Çev. Emrullah İşler), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Andrews, Walter G., (2001), Şiirin Sesi Toplumun Şarkısı, (Çev. Tansel Güney), İletişim Yayınları, İstanbul.
Bilkan, Ali Fuad, (2004), “Orta Klasik Dönem-Nazım”, Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, s. 355-415.
Hilmî, Muhammed Mustafa, (2002), “Sembollerdeki Hazineler”, İbn Arabî Anısına-Makaleler, (Çev. Tahir Uluç), İnsan Yayınları, İstanbul.
Kılıç, M. Erol, (2004), Sufi ve Şiir, İnsan Yayınları, İstanbul.
Korkmaz, Ramazan; “Romanda Dramatik Aksiyonu Sağlayan Değerlerin Görüntü Seviyeleri Üzerine Bazı Öneriler”, Scholary Depth and Accuracy, Ankara 2002. s.271-283.
Küçük, Sabahattin vd., (2004), “İlk Klasik Dönem-Nazım”, Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, C.IV, s.222-331.
Latifî Tezkiresi, (1990), (Hzl. Mustafa İsen), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Livingston, Ray, (1998), Geleneksel Edebiyat Teorisi, (Çev. Necat Özdemiroğlu), İstanbul.
Pürcevadî, Nasrullah, (1998), Can Esintisi-İslam’da Şiir Metafiziği, (Çev. Hicabi Kırlangıç), İnsan Yayınları, İstanbul.
Schimmel, Annemarie, (2002), Aşk, Mevlânâ ve Mistisizm, Kırkambar Yayınları, İstanbul.
Şentürk, Ahmet Atilla, (1996), Sufi Yahut Zahid Hakkında, Enderun Kitabevi, İstanbul.
Şeyhülislam Yahya Divanı, (2001), (Hzl. Hasan Kavruk), MEB Yayınları, Ankara.
Taşlıcalı Yahya Divanı, (1977), (Hzl. Mehmed Çavuşoğlu), İst. Ünv. Edb. Fak. Yayınları İstanbul.
Tulum, Mertol, (2001), Tazarru-nâme, MEB Yayınları, İstanbul.