Oğuz ÖZDEMİR

Yazınsal Bir Tür Olarak Öykü'nün Çevre Duyarlığına Etkisi ve Çevre Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi

Problem Durumu: Mevcut eğitim süreçleri, bireylerde çevreye yönelik olumlu tutum ve davranışları yeterince kazandıramamaktadır. Çevre eğitiminin etkisine yönelik deneysel araştırmalarda elde edilen bulgular, çevre bilin- cinin öğretim süreçleri ile belirli oranda arttığını göstermekle birlikte, öğrencilerin çevreye yönelik yaklaşımlarının ve davranışlarının büyük ölçüde değişmediğini ortaya koymaktadır (Rost, 2002). Bu durum, öğrencilerin kazandıkları bilgileri her zaman duyuşları ve davranışlarına yansıtmadıklarını göstermektedir. Bu nedenle, bireylerin eğitim süreçlerinde öğrendiklerini içselleştirmelerinde etkili olabilecek yazınsal ürünlerin yer- inin araştırılması özel bir önem taşımaktadır.. Araştırmanın Amacı/Araştırma Soruları: Bu araştırmada, bireylerin çevreye yönelik duyarlık kazanmalarında yazınsal bir tür olan öykünün etkisinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu amaçla aşağıdaki ifade edilen sorulara yanıt aranacaktır: 1. Eğitim süreçlerinde çevre sorunlarını konu alan seçilmiş öykülerin yer verildiği deney grubu öğrencileri ile söz konusu öykülerin yer verilmediği kontrol grubu öğrencilerinin çevreye yönelik duyarlık düzeyleri arasında deney grubu öğrencileri lehine anlamlı bir fark oluşur mu? 2.Genelde sanat, özelde yazınsal ürünlerinin çevreyle ilgili duyuş eğitiminde nasıl bir etkisi vardır? 1. Araştırmanın Yöntemi: Araştırmada kontrol gruplu ön test-son test deneysel deseni kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 1996-1997 öğretim yılında Ankara Çankaya Anadolu Lisesi’nde öğrenim gören 7. sınıf öğrencileri arasından yansız atama yoluyla seçilen yarısı kız, yarısı erkek 24 öğrenci grubu oluşturmaktadır. Veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan, güvenirlik ve geçerliği sağlanan “çevre duyarlığı ölçeği”’nin “ön test” ve “son test” şeklinde uygulanmasıyla elde edilmiştir. Verilerin analizi, bilgisayar ortamında ve SPSS İstatistik Programı kullanılmasıyla yapılmıştır. Araştırmanın sonunda, deney ve kontrol grubu öğrencilerinin son test puanları açısından deney grubu lehine anlamlı bir farkın bulunup bu- lunmadığını anlamak için t-testi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi olarak, “a= .05“ esas alınmıştır. Bulgular ve Sonuçlar: Çevre duyarlığı ölçeğinin son test şeklinde uygulanmasından elde edilen verilerin analizi sonu- cunda, deney grubunun çevreye yönelik son test duyarlık puanları ortalamasının 84.50, kontrol grubunun ise 79.40 ol- duğu bulgusuna ulaşılmıştır [t=1,84, P

The Effects of Literature on the Sensibility Towards Environment and Its Value in the Environmental Education System

Background/Problem Statement: The current educational processes cannot provide individuals with positive attitudes and behaviors towards environment suﬃciently. Although the results of the experimental researches about the eﬀect of environmental education show that environmental consciousness increases to a certain extent through educational processes, they reveal that pupils’ approaches and behaviors towards environment do not change considerably (Rost, 2002). So ıt can be concluded that pupils do not always reﬂect the knowledge they acquire in their perceptions and behaviors. Therefore, it is especially important to research the role of literary works which can be eﬀective to internalize what individuals have learned through educational processes. Objective of the Research/Research Questions: In this study, it is aimed to show the eﬀect of short story as a literary genre on the individuals’ acquisition of sensitivity towards environment. For this purpose, the answers to the following questions will be sought: 1. Will there be a signiﬁcant diﬀerence, to the advantage of the experiment-group pupils, between the environ- mental sensitivity level of the experiment-group pupils during whose educational processes selected short stories on environmental problems are used and that of the control-group pupils who do not study such short stories during their educational processes? 2. What kind of eﬀect do art in general and literary works in particular have on the education of environmental perception? Method of the Research: It was used the pre-and post-test experimental design with control group for the research. The sample of the research was composed of 24 pupils (12 girls and 12 boys), who were chosen from the 7th year pupils of 1996-1997 school year in Ankara Çankaya Anatolian High School at random. The data were collected through the application of “environmental sensitivity scale” as “the pre-test” and “the post-test”, which had been prepared by the researcher, who ensured the reliability and validity. The data were analyzed by computer using a statistics program, SPSS. At the end of the research, t-test was used to un- derstand if there was a signiﬁcant diﬀerence to the advantage of the experiment group in terms of the ﬁnal test scores of the experiment and control groups. “α= .05” provided a basis for the signiﬁcance level. Results and Findings: As a result of the analysis of the data, which were obtained through the application of the envi- ronmental sensitivity scale as the post-test, it was understood that the average of the ﬁnal environmental sensitivity test scores of the experiment group was 84.50 according to the control group was 79.40 [t =1,84, P

PDF

___

Attarian, A. (1996). Integrating values clariﬁcation ınto outdoor adventure programs & activities. Journal of Physical Education, 67 (8),41-44.
Bryant, C. K., & Hungerford, H.R. (1977). An analysis of strategies for teaching environmental cancepts & values clariﬁcation in kindergarten. ERIC Document Reproduction Service No. ED 137 117.
Cohen, S., & Horm, W. (1993). Childern & the environment. acological awareness among perschool childern. Environment & Behaviour, 25 (1), 103-120.
Ekici, G. (2005). Lise öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Eğitim Araştırmaları Dergisi, Yıl 5, Sayı 18.
Howe, R., & Disinger, J. (1988). Teaching environmental education esing the out-of school settings & sass sedia. ERIC/SMEAAC Environmental Education Digest, No: 1.Washington, DC: Oﬃce of Educational Research & Improvement(ERIC Document Reproduction Service No. ED 320 759).
Haktanır, G. ve Çabuk, B. (2001). Okulöncesi dönem çocuklarının çevre ile ilgili farkındalık düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi .
Kavcar, C. (1994). Edebiyat ve eğitim Ankara: Ankara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, No:171.
Leeming, F:, Dwyer, W; Porter; B. & Cobern; M. (1993). Outcome research in environmental education: A critical review. The Journal of Environmental Education, 24 (4), 8-21.
Malkus, A.J., & Musser, M.(1997). Environmental concern in school-age childern. Paper presented at the biennial meeting of the Society for Research in Child Development. 211-223, Washingnton DC.
Örnek, G. (1994). Çevre eğitimi ve lise eğitim programlarındaki yeri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi.
Ramsey, J.M. & Hungerford, H (1989). The eﬀects of issue ingvestigation & action training on environmental behavior in seventh grade students. The Journal of Environmental Education, 17(2), 20-23.
Rost, J: (2002). Umweltbildung für eine nachhaltige entwicklung: Was macht den unterschied? Zeitschrift für internationala Bildungsforschung und Entwicklungspaedogogik, ZEP, Nr. 1/2002.
Shepard, C., & Speelman, L.R. (1985). Aﬀecting environmental attitudes through outdoor education. The Journal of Environmental Education, 20 (4), 29-34.
Thompson, J.C., & Gasteiger, E. L. (1985). Environmental attitude survey of university students. The Journal of Environmental Education, 17, 13-22.
Topaloğlu, D. (1999). Çevreye yönelik tutumlar ve çevre eğitimi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi.
Weigel,R., & Weigel, J. (1978). Environmental concern: the development of a measure. Environment & Behavior, 10 (1),3-15.
Wilson, R.A., Kimler S.J., & Krauerhase, V. (1996). Developing an environmental outdoor space. Young Childern, September, 56, 23-29.