Türk geç ergenlerde beş faktör kişilik boyutlarıyla ayrışma bireyleşmenin yordanması

Problem Statement: Individual personality traits of adolescents become significant when they are in the process of separation-individuation from parents. While adolescents undergo their separation-individuation process, they also have to express their own consistent thoughts, feelings and actions as an individual. During this process an adolescent's stable personality tendencies may have a significant role in their separation-individuation process.Purpose of the Study: The purpose of the study is to explain the relationship between five factor personality dimensions and the separation-individuation process in terms of how five factor personality dimensions predict the separation-individuation of Turkish late adolescents aged 18-25. This research was designed as a cross-sectional study. In this study, Convenience Sampling Method was used.Method: The study group consisted of a total of 233 first- to fourth-year students studying at Ankara University, Hacettepe University, and Kırıkkale University during the spring semester of the 2009-2010 academic year. The points that were obtained from the three scales were analyzed through SPSS 11.5 and the total points of the scales were found in the data analyses.Findings and Results: Extraversion positively and significantly affects separation anxiety and peer enmeshment. Agreeableness negatively and significantly affects engulfment anxiety, denial of need, teacher enmeshment, rejection expectancy, and practicing-mirroring. Emotional instability/Neuroticism negatively and significantly affects teacher enmeshment and practicing-mirroring. There is a positive relationship between separation individuation and peer enmeshment, practising mirroring, and the extraversion dimension; on the other hand, there is a negative relationship between rejection expectancy and the extraversion dimension.Conclusions and Recommendations: Counseling programs can be prepared and applied in order to increase extraversion, which is one of the dimensions of personality traits, to increase openness to experience and agreeableness, and to prevent separation-individuation problems that students encounter. In this way, the separation-individuation process of students will be supported by personality dimensions.

The prediction of separation-individuation in Turkish late adolescents through five factor personality dimensions

Problem Durumu: Ayrışma bireyleşme, ergenin bağımsızlık ve özerlik yolunda anne, baba gibi bakım verenlerle ilişkisinde, anne babaya olan bağımlılıklardan uzaklaşarak bu ilişkiyi yeniden tanımlamasıdır. Ayrışma bireyleşme süreci boyunca ergenlerin fiziksel, zihinsel ve kişiler arası gelişimleriyle ebeveynlerinden gittikçe artan bir şekilde ayrışması beklenmektedir, ergenlik döneminde, ayrışma bireyleşmeye eşlik eden iç değişiklikler kararsızlık, yetersizlik ve yabancılaşmadır. Bu değişikliklerle karakteri şekillenme sürecinde olan ergenin egosu tarafından yeniden ruhsal yapılanmayı sağlanmaktadır. Ergenin arıne ve babadan ayrışma bireyleşme ve farklı bir birey olarak topluma katılma sürecinde bireysel kişilik özellikleri önemli hâle gelmektedir. Ergen bir taraftan ayrışma bireyleşmesini sürdürürken, bir taraftan da birey olarak düşünce, duygu ve eylemlerinin tutarlı kalıplarını göstermek durumundadır. Bireyin, özellikle anne babasından ayrışma bireyleşmesi yetişkin kimliğinin oluşmasında etkilidir. Bu süreçte ergenin bireysel farklılıklarının sürekli boyutları olarak sahip olduğu temel kişilik eğilimleri, aynşma bireyleşmesi sürecinde etkili olacaktır.Araştırmanın Amacv. Bu çalışmanın amacı, Türk geç ergenlerin ayrışma bireyleşmelerine ilişkin değerlendirmelerinin beş faktör kişilik boyutlarının yordayıcılığı açısından değerlendirilerek ayrışma bireyleşme ile beş faktör kişilik boyutları arasındaki ilişki araştırılmasıdır.Araştırmanın Yöntemi: Araştırmanın çalışma grubunu Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi; Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi; Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nden 2009-2010 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde 1.-4. sınıflarında öğrenim görmekte olan 156 kız, 87 erkek olmak üzere toplam 243 öğrenci oluşturmaktadır. Ancak araştırmaya katılan öğrencilerin 10'nundan elde edilen veriler eksik veya hatalı işaretlemeler nedeniyle analiz dışı tutulmuş; analizler 233 kişilik veri seti üzerinden yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak "Ergen Ayrışma Bireyleşme Ölçeği" ve "Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi" kullanılmıştır. Ergen Aynşma Bireyleşme ölçeği dokuz alt ölçek ve toplam 103 maddeden oluşmaktadır. Bu alt ölçekler; ayrışma kaygısı, kısıtlanma kaygısı, bakım veren kişiye bağlanma, akrana bağlanma, öğretmene bağlanma, aynalamayı yaşama, bağlılığı inkâr, reddedilme beklentisi ve sağlıklı ayrışmadır. Ergen Aynşma Bireyleşme Ölçeği'nin her bir alt ölçeği için bulunan iç tutarlılık güvenirlik katsayılan; ayrışma kaygısı .75, kısıtlanma kaygısı .79, akrana bağlanma .71, öğretmene bağlanma .63, aynalamayı yaşama .91, bağlılığı inkâr .72, reddedilme beklentisi .82, sağlıklı ayrışma .39 ve bakım veren kişiye bağlanma ,65'dir. Ergen Ayrışma Bireyleşme Ölçeği'nin her bir alt ölçeği için bulunan test tekrar test güvenirlik katsayıları; ayrışma kaygısı .86, kısıtlanma kaygısı .85, akrana bağlanma .66, öğretmene bağlanma .65, aynalamayı yaşama .82, bağlılığı inkâr .70, reddedilme beklentisi .85, sağlıklı ayrışma .55 ve bakım veren kişiye bağlanma .78'dir. Yapı geçerliği çalışmasında uygulanan faktör analizi sonucunda ölçeğin kuramsal yapısına uyan dokuz faktörün açıkladığı varyans oranı %32.7 olarak bulunmuştur. Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT), 40 sıfat çiftinden oluşan 1-7 arasında derecelendirilen likert tipi bir ölçektir. SDKT dışadönüklük, yumuşak başlılık, sorumluluk, duygusal dengesizlik ve deneyime açıklık olarak beş boyuttan oluşmaktadır. Beş boyut, SDKT'ne ait varyansın %52.63'ünü açıklamaktadır. Beş boyutun faktör yüklerinin .367-.793 arasında değiştiği görülmektedir. Testin test-tekrar test güvenirlik katsayısı dışadönüklük için .85, yumuşak başlılık için .86, sorumluluk için .71, duygusal dengesizlik için .85 ve deneyime açıklık için .68 olarak bulunmuştur. Cronbach Alfa Katsayıları ise dışadönüklük için .89, yumuşak başlılık için .87, sorumluluk için .88, duygusal dengesizlik için .73 ve deneyime açıklık için .80 olarak bulunmuştur. Bu iki ölçekten elde edilen puanlar SPSS 11.5 kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde, çoklu regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır.Araştırmanın Bulguları: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi'nin (SDKT) dışadönüklük, yumuşak başlılık, sorumluluk, duygusal dengesizlik ve deneyime açıklık olarak beş boyutunun Ayrışma Bireyleşme Ölçeği'nin dokuz alt ölçeğini yordayıp yordamadığına ilişkin kurulan modelde; dışadönüklük ayrılık kaygısını anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Yumuşak başlılık boyutu kısıtlanma kaygısını anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Duygusal dengesizlik, deneyime açıklık ve yumuşak başlılık boyutları, bakım veren kişiye bağlanmayı anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Dışadönüklük boyutu, akrana bağlanmayı anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Duygusal dengesizlik, yumuşak başlılık ve sorumluluk boyutları, öğretmene bağlanmayı anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Dışadönüklük, duygusal dengesizlik, deneyime açıklık ve yumuşak başlılık boyutlan, aynalamayı yaşamayı anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Yumuşak başlılık boyutu, bağlılığı inkârı anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Dışadönüklük, deneyime açıklık ve yumuşak başlılık boyutları reddedilme beklentisini anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi'nin (SDKT) boyutlarının hiçbirisi sağlıklı ayrışmayı yordamamaktadır. Araştırnumın Sonuçları ve Öneriler: Araştırma sonucunda, aynşma bireyleşme sürecinde ayrılık kaygısı, akrana bağlanma, aynalamayı yaşama dışadönüklük boyutu ile olumlu yönde ilişki gösterirken, reddedilme beklentisi dışadönüklük boyutu ile ters yönde ilişki göstermektedir, dışadönüklük ayrılık kaygısını anlamlı bir şekilde yordamaktadır. Kısıtlanma kaygısı, öğretmene bağlanma, aynalamayı yaşama, bağlılığı inkâr yumuşak başlılık boyutu ile ters yönde ilişki göstermektedir. Diğer yandan bakım veren kişiye bağlanma, reddedilme beklentisi yumuşak başlılık boyutu ile olumlu yönde ilişki göstermektedir. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri kapsamında öğrencilerin beş faktör

PDF

___

Çuhadaroğlu Çetin, F. (2001). Kendilik patolojisi belirtisi olarak kimlik karmaşası [Identity confusion as a sign of self pathology]. Tiirk Psikiyatri Dergisi [Turkish Journal of Psychiatry], 12(4), 309-314.
Viswesvaran, C., & Ones, (2003). Measurement error in "big five factors" personality assessment. B. Thompson (Ed.), Score reliability-contemporary thinking on reliability issues (pp. 245-257). California: Sage Publications.
Voller, E. K. & Long, P. J. (2010). Sexual assault and rape perpetration by college men: The role of the big five personality traits. Journal of Interpersonal Violence, 25(3), 457-480.
Wallen, N. E., & Fraenkel, J. R. (2001). Educational research a guide to the process. (2nd ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum.
Willemsen, E. W., Stansbury, K. E., Anderson, L. J., Boone, P. J., & Grunden, K. L. (1987). The toddler's transition from attachment to self: The role of self-comforting. Child Study Journal, 17(2), 105-119.
Witt, E. A., Massman, A. )., & Jackson, L. A. (2011). Trends in youth's videogame playing, overall computer use, and communication technology use: The impact of self-esteem and the Big Five personality factors. Computers in Human Behavior, 27,763-769.
Wittich, D. Von & Antonakis, J. (2011). The KAI cognitive style inventory: Was it personality all long? Personality and Individual Differences, 50,1044-1049.
Yaman, B. (2005). Ergenlerde ayrtşma-bireyselleşme ve psikolojik uyum üzerinde ana-baba evlilik ilişkisinin ve aile ilişkilerinin etkisi [The influence of family affairs and mother-father marriage relationship on separation-individuation in adolescents and psychological adaptation]. Unpublished master's thesis, University of Ege, Izmir, Turkey, Dept Educational Sciences.
Zhang, Y., Kohnstamm, G., Slotboom, A-M., Elphick, E., & Cheung, P. C. (2002). Chinese and Dutch Parents' perceptions of their children's personality. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 165-178.
Zheng, L., Lippa, R. A., & Zheng, Y. (2011). Sex and sexual orientation differences in personality in China. Archives of Sexual Behaviour, 40, 533-541.
Atıf
Levine, J. B., Green, C. J., & Millon, T., (1986). The Separation-Individuation Test Of Adolescence. journal of Personality Assessment, 50(1), 123-137.
Levine, J. B. & Saintonge, S., (1993). Psychometric properties of The Separation-Individuation Test of Adolescence within a clinical population, journal of Clinical Psychology, 49(4), 492-507.
Lindley, L. D. & Borgen, F. H. (2000). Personal style scales of the Strong Interest Inventory: Linking personality and interests, journal of Vocational Behavior, 57, 22-41.
Lucas, R. E. & Donnellan, M. B. (2009). Age differences in personality: Evidence from a nationality representative Australian sample. Developmental Psychology, 45(5), 1353-1363.
McCrae, R. R., & Löckenhoff, C. E. (2010). Self-regulation and the five-factor model of personality traits. R. H. Hoyle (Ed.), Handbook of personality and self-regulation (pp. 145-154).
Mcclanahan, G. & Holmbeck, G. N. (1992). Separation-individuation, family functioning, and psychological adjustment in college students: A construct validity study of The Separation-Individuation Test of Adolescence, journal of Personality Assessment, 59(3), 468-485.
Quintana, S. M. & Kerr, J. (1993). Relational needs in late adolescent separation-individuation. journal of Counseling and Development, 71(3), 349-354.
Paunonen, S. V., Jackson, D. N., Trzebinski, J., & Forsterling, F. (1992). Personality structure across cultures: A multimethod evaluation, journal of Personality and Social Psychology, 62(3), 447-456.
Paunonen, S. V., Zeidner, M., Engvik, H. A., Oosterveld, P., & Maliphant, R. (2000). The nonverbal assessment of personality in five cultures. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31(2), 220-239.
Raynor, D. A. & Levine, H. (2009). Associations between the five-factor model of personality and health behaviors among college students. Journal of American College Health, 58(1), 73-81.
Robinson, O., Wright, G. R. T., & Kendall, E. (2011). Parental attachment and its relationship to contextualised trait expression and mean-corrected cross-context trait variability. Personality and Individual Differences, 50,547-552.
Ryan, R. M. & LyncH, J. H. (1989). Emotional autonomy versus detachment: Revisiting the vicissitudes of adolescence and young adulthood. Child Development, 60, 340-356.
Schmitt, D. P., Allik, J., Mccrae, R. R., Benet-Martinez, V., Alcalay, L., & Ault, L., et al. (2007). The geographic distribution of big five personality traits patterns and profiles of human self-description across 56 nations. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(2), 173-212.
Selçuk, Z. (2003). Gelişim ve öğrenme [Development and learning]. (9th ed.). Ankara: Nobel Publishing.
Somer, O. (1998). Türkçe'de kişilik özelliği tanımlayan sıfatların yapısı ve beş faktör modeli [The structure of trait descriptive adjectives in Turkish language and the five-factor model]. Türk Psikoloji Dergisi [Turkish Journal of Psychology], 13(42), 17-32.
Somer, O. & Coldberg, L. R. (1999). Personality processes and individual differences. Journal of Personality and Social Psychology, 76(3), 431-450.
Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2000). Beş faktör kişilik envanteri'nin geliştirilmesi-I: ölçek ve alt ölçeklerin oluşturulması [Development of five factor personality inventory-I: Composing of scale and subscales], Tiirk Psikoloji Dergisi [Turkish Journal of Psychology], 17(49), 21-33.
Somer, O., Korkmaz, M., & Tatar, A. (2001). Kuramdan uygulamaya beş faktör kişilik modeli ve beş faktör kişilik envanteri (5FKE) [Five factor personality model and five factor personality inventory (5FPI): Theory & Practice]. İzmir: Ege Üniversitesi.
Soto, C. J., John, O. P., Gosling, S. D., & Potter, J. (2011). Age differences in personality traits from 10 to 65: Big Five Domains and Facets in a large cross-sectional sample. Journal of Personality and Social Psychology, 100(2), 330-348.
Tatar, A. (2005). Çok Boyutlu Kişilik Envanteri'nin Madde-Cevap Kuramtna gore kısa formunun geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi [Development of the short form of Multidimensional Personality Inventory with Item Response Theory and examination of its psychometric characteristic]. Unpublished doctoral dissertation, University of Ege.
Takano, Y. & Osaka, E. (1999). An unsupported common view: Comparing Japan and the U.S. on individualism/collectivism. Asian Journal of Social Psychology, 2, 311-341.
Triandis, H. C. (1996). The psychological measurement of cultural syndromes. American Psychologist, 51(4), 407-415.
Triandis, H. C. & Suh, E. M. (2002). Cultural influences on personality. Annual Review of Psychology, 53, 133-160. Vassend, O. & Skrondal, A. (2011). The NEO personality inventory revised (NEO-PI-R): Exploring the measurement structure and variants of the five-factor model. Personality and Individual Differences, 50,1300-1304.
Veselka, L., Schermer, J. A., & Vernon, P. A. (2011). Beyond the Big Five: The Dark Triad and the Supernumerary Personality Inventory. Twin Research and Human Genetics, 14(2), 158-168.
Viswesvaran, C. & Ones, D. S. (1999). Meta-analyses of fakability estimates: Implications for personality measurement. Educational and Psychological Measurement, 59(2), 197-210.
Viswesvaran, C. & Ones, D. S. (2000). Measurement error in "big five factors" personality assessment: Reliability generalization across studies and measures. Educational and Psychological Measurement, 60(2), 224-235.
Eryılmaz, A. & Öğülmüş, S. (2010). Ergenlikte öznel iyi oluş ve beş faktörlü kişilik modeli [Subjective well-being and big five personality model at adolescence/. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakilltesi Dergisi [Ahi Evran University Journal of Education], 11(3), 189-203.
Aa, N. van der, Overbeek, G., Engels, R. C. M, E., Scholte, R. H. J., Meerkerk, G. J., & Van den Eijnden, R. j. J. M. (2009). Daily and compulsive Internet use and well-being in adolescence: A diathesis-stress model based on big five personality traits. Journal of Youth and Adolescence, 38,765-776.
Göka, E. & Göka, S. (2009). Fanatizmin dinamiği [Psychodynamics of fanatism]. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10,325-331.
Cohen, L., Manion, L., &c Morrison, K. (2007). Research methods in education. (6th ed.). New York: Routledge.
Aslan, S., & Güven, M. (2008). I. Ulusal Eğitimde ve Psikolojide ölçme ve Değerlendirme Kongresi. No. 237: Ayrışma-Bireyleşme ölçeği Üniversite Formu'nun Türkçeye uyarlanmışı [Is/ Congress of Measurement and Evaluation in National Education and Psychology No. 237: Adaptation of Separation-Individıuıtion Scale University Form into Turkish] (pp. 531-541). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Yayınları.
Aslan, S. & Güven, M. (2010). The relation between attachment and personal adjustment mediated by separation-individuation. Education and Science, 35(157), 181-191.
Bacanlı, H., ilhan, T., & Aslan, S. (2009). Beş Faktör Kuramına dayalı bir kişilik Ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi [Development of a personality scale based on Five Factor Theory: Adjective Based Personality Test (ABPT)J. Tilrk Eğitim Bilimleri Dergisi [Journal of Educational Sciences], 7(2), 261-279.
Basım, H. N., Çetin, F., & Tabak, A. (2009). Beş Faktör Kişilik özelliklerinin kişilerarası çatışma çözme yaklaşımlarıyla ilişkisi [The relationship between Big Five Personality characteristics and conflict resolution approaches]. Tiirk Psikoloji Dergisi [Turkish Journal of Psychology], 24(63), 20-37.
Betz, N. E. & Borgen, F. H. (2010). Relationship of big five personality domains and facets to dimensions of the healthy personality. Journal of Career Assessment, 18(2), 147-160.
Bios, P. (1989). The adolescent passage. Madison, Connecticut: International Universities Press Inc.
Bowlby, J. (1988). Developmental psychology comes of age. American Journal of Psychiatry, 145,1-10.
Costa, P. T. Jr. & Widiger, T. A. (Eds.). (2002). Personality disorders and the five-factor model of personality.(2nd ed.). Washington: American Psychological Association.
De Raad, B. (2000). The big five personality factors the psycholexical approach to personality. Göttingen: Hogrefe & Huber Publishers.
Erdle, S. & Rushton, J. P. (2011). Does self-esteem or social desirability account for a general factor of persoanlity (GFP) in the Big Five? Personality and Individual Differences, 50,1152-1154.
Erden, M. & Akman, Y. (1997). Eğitim psikolojisi gelişim-öğrenme-öğretmen [Educational psychology development-learning-teacher]. (5th ed.). Ankara: Arkadaş Publishing.
Erikson, E. H. (1963). Childhood and society. (2nd ed.). New York: W. W. Norton & Company, Inc.
Flanagan, R. & Malgady, R. G. (2011). Successful graduate students: The roles of personality traits and emotional intelligence. Psychology in the Schools, 48(4), 317-331.
Fuller, B Jr. & Marler, L. E. (2009). Change driven by nature: A meta-analytic review of the proactive personality literature. Journal of Vocational Behavior, 75, 329-345.
Garcia, D. (2011). Two models of personality and well-being among adolescents. Personality and Individual Differences, 50,1208-1212.
Germeijs, V. & Verschueren, K. (2011). Indecisiveness and Big Five pesonality factors: Relationship and specificity. Personality and Individual Differences, 50, 1023-1028.
Gosling, S. D., Rentfrow, P. J., & Swann, W. B., Jr. (2003). A very brief measure of the big-five personality domains. Journal of Research in Personality, 2>7, 504-528.
Göral, F. S. (2002). The second separation-individuation process of the Turkish young adults: The relationships between the perceived maternal parenting attitudes, second separation individuation, expanding self and experiences in the romantic relationships. Unpublished master's thesis, University of Boğaziçi, Istanbul, Turkey, Dept Educational Sciences.
Grice, J., Mignogna, M., & Badzinski, S. (2011). The dynamic analog scale: A generic method for single-item measurement. Personality and Individual Differences, 50, 481-485.
Haan, A. D. de., Prinzie, P., & Dekovic', M. (2009). Mothers' and fathers' personality and parenting: The mediating role of sense of competence. Developmental Pscyhology, 45(6), 1695-1707.
Harvey, R. J., Murry, W. D., & Markham, S. E. (1995). A "big five" scoring system for the Myers-Briggs Type Indicator. Paper presented at the annual conference of the Society for Industrial and Organizational Psychology, Orlando.
Heaven, P. C. L. & Pretorius, A. (1998). Personality structure among Black and White South Africans. The Journal of Social Psychology, 138(5), 664-666.
Hoffman, J. A. (1984). Psychological separation of late adolescents from their parents. Journal of Counseling Psychology, 31(2), 170-178.
Howard, P. J., & I toward, J. M. (1995). The big five cjuickstart: An introduction to the five-factor model of personality for human resource professionals. North Carolina: Center for Applied Cognitive Studies.
Jackson, B., Dimmock, j. A., Gucciardi, D. F., & Grove, J. R. (2011). Personality traits and relationship perceptions in coach-athlete dyads: Do opposites really attract? Psychology of Sport and Exercise, 12,222-230.
John, O. P., Caspi, A., Robins, R. W., Moffitt, T. E., & Stouthamer-Loeber, M. (1994). The little five: Exploring the nomological network of the five-factor model of personality in adolescent boys. Child Development, 65,160-178.
Jovanovic, V. (2011). Personality and subjective well-being: One neglected model of personality and two forgotten aspects of subjective well-being. Personality and Individual Differences, 50,631-635.
Kottke, J. L (2011). Additional evidence for the short form of the University-Diversity Scale. Personality and Individual Differences, 50,464-469.
Krüger, M. (2009). The big five of school leadership competences in the Netherlands. School Leadership and Management, 29 (2), 109-127.
Aslan, S. (2013). The prediction of separation-individuation in Turkish late adolescents through five factor personality dimensions. Eğitim Arastirmalari -Eurasian Jourtuil of Educational Research, 51, 7-28. (Ozet)