The prediction level of teachers' organizational citizenship behaviors on the successful practice of shared leadership

Problem Durumu: Çalışanların örgütlerinde görev tanımlarının dışında gönüllüğe dayalı olarak gösterdikleri davranış olarak adlandırılan örgütsel vatandaşlık davranışı, son yıllarda örgütlerde başvurulan bir liderlik türü olan paylaşılan liderlik için bir öncül olarak görülmektedir. Alan yazına göre örgütsel vatandaşlık davranışlarının paylaşılan liderliğin başarısı için gerekli olan takım etkililiğini sağlayacağı belirtilmektedir. Paylaşılan liderlik görev ve sorumlulukların paylaşıldığı işbirliğine dayalı bir liderlik sürecidir. Bu liderlik sürecinde çalışanlardan beklenenlere bakıldığında, örgütsel vatandaşlık davranışı düzeyi yüksek olmayan çalışanların bu beklentileri gerçekleştirmesi mümkün görülmemektedir. Paylaşılan liderlikte takım olarak görülen okulun, etkili bir şekilde misyonunu yerine getirebilmesi için okul çalışanları ile her alanda liderliğin paylaşılması ve her okul çalışanının bu paylaşımda üzerine düşeni fazlasıyla yapması, bunun için de örgütsel vatandaşlık düzeyinin yüksek olması gerekmektedir. Bu çalışmada da ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının paylaşılan liderliğin gerçekleşmesini yordama düzeyi ortaya konulmaya çalışılmıştır.Araştırmanın Amacı: Araştırmanın amacı, ilköğretim okullarındaki öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının paylaşılan liderliğin gerçekleşmesini yordama düzeyini belirlemektedir. Bu temel amaç doğrultusunda araştırmada şu sorulara cevap aranmıştır. İlköğretim okullarındaki örgütsel vatandaşlık davranışları ile paylaşılan liderliğin gerçekleşme durumu arasındaki ilişki düzeyi nedir? İlköğretim okullarındaki bireylere yönelik ve örgüte yönelik örgütsel vatandaşlık davranışları düzeyleri, paylaşılan liderliğin görevlerin ortak tamamlanması, karşılıklı beceri geliştirme, çalışanlar arasında merkezi olmayan etkileşim ve duygusal destek boyutlarının gerçekleşmesini anlamlı olarak yordamakta mıdır?Yöntem: Araştırma, korelasyonel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini Zonguldak ili'nde görev yapan 364 ilköğretim okulu öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, Vigoda-Gadot ve diğerleri (2007) tarafından geliştirilen "Grup Düzeyinde Örgütsel Vatandaşlık Davranışları ölçeği" ve Wood (2005) tarafından geliştirilen ve Bostancı (2012) tarafından Türkçe'ye uyarlanan, "Paylaşılan Liderlik Algısı Ölçeği" ile toplanmıştır. Elde edilen veriler, SPSS ve LİSREL programlarında analiz edilmiştir. Öncelikle kullanılan GOCB ölçeğinin ön uygulama verilerine doğrulayıcı faktör analizi ve güvenlirlik analizi yapılmıştır. Daha sonra GOCB, GOCB-I ve GOCB-O ile paylaşılan liderliğin ilişkisine yönelik olarak verilerin analizinde Pearson Momentler Çarpımı Korelasyonu kullanılmıştır. Son olarak da okullarda bireye ve örgüte yönelik örgütsel vatandaşlık davranışlannın paylaşılan liderliğin gerçekleşmesini yordayıcılığına yönelik olarak verilere path analizi uygulanmıştır.Araştırmanın Bulguları: Araştırma bulgularına göre, ilköğretim okullarında öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları düzeyleri ile paylaşılan liderliğin gerçekleşme durumu arasında genel toplamda olumlu yönde yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir. Yine okullarda örgütsel vatandaşlık davranışlarının bireylere yönelik örgütsel vatandaşlık davranışlan boyutu ile paylaşılan liderliğin görevlerin ortak tamamlanması, karşılıklı beceri geliştirme, çalışanlar arasında merkezi olmayan etkileşim ve duygusal destek boyutları arasında olumlu yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte okullarda örgüte yönelik örgütsel vatandaşlık davranışlan boyutu ile paylaşılan liderliğin görevlerin ortak tamamlanması, duygusal destek ve karşılıklı beceri geliştirme boyutlar» arasında olumlu yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişki bulunur iken, çalışanlar arasında merkezi olmayan etkileşim boyutu arasında olumlu yönde düşük düzeyde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Bulgulara göre, okullarda bireylere yönelik örgütsel vatandaşlık davranışları boyutunun paylaşılan liderliğin gerçekleşme durumu ile ilişki değerlerinin daha yüksek olduğu söylenebilmektedir. Örgütsel vatandaşlık davranışları düzeyinin, paylaşılan liderliğin gerçekleşmesini yordamasına yönelik bulgulara bakıldığında ise; örgütsel vatandaşlığın paylaşılan liderliği yordamasına yönelik path analizi uyum değerlerinin oldukça iyi olduğu görülmektedir. Yine okullarda bireylere yönelik örgütsel vatandaşlık davranışları, paylaşılan liderliğin görevlerin ortak tamamlanması, karşılıklı beceri geliştirme, çalışanlar arasında merkezi olmayan etkileşim ve duygusal destek boyutlarının gerçekleşmesini olumlu yönde yüksek düzeyde anlamlı olarak yordamaktadır. Diğer yandan örgüte yönelik örgütsel vatandaşlık davranışları ise, paylaşılan liderliğin görevlerin ortak tamamlanması ve duygusal destek boyutlarının gerçekleşmesini düşük düzeyde anlamlı olarak yordarken, karşılıklı beceri geliştirme ve çalışanlar arasında merkezi olmayan etkileşim boyutlarının gerçekleşmesini anlamlı olarak yordamamaktadır. Dolayısı ile bu bulgulara göre, okullarda örgütsel vatandaşlık davranışları düzeyinin paylaşılan liderliğin gerçekleşme durumunun anlamlı yordayıcısı olduğu belirtilebilir.Sonuçlar ve öneriler: Araştırma sonuçlarına göre, örgütsel vatandaşlık davranışları düzeyi ile paylaşılan liderliğin gerçekleşme durumu arasında olumlu yönde anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Okullarda bireylere yönelik örgütsel vatandaşlık davranışları ile paylaşılan liderliğin gerçekleşme durumu arasındaki ilişki düzeyi, örgüte yönelik örgütsel vatandaşlık davranışları ile paylaşılan iderliğin gerçekleşme durumu arasındaki ilişki düzeyine göre daha yüksektir. Bunun yanında örgütsel vatandaşlık davranışları düzeyinin paylaşılan liderliğin gerçekleşmesi durumunu olumlu yönde anlamlı olarak yordadığı; bireylere yönelik örgütsel vatandaşlık davranışları alt boyutunun yordamasının örgüte yönelik örgütsel vatandaşlık davranışlarına göre daha yüksek ve anlamlı olduğu görülmektedir. Bu durum yordamaya yönelik uyum

Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının paylaşılan liderliğin gerçekleşmesini yordama düzeyi

Problem Statement: Defined as the actions that personnel voluntarily take beyond their formal job description, organizational citizenship behavior is regarded as a premise for shared leadership, a management style that is frequently used in organizations today. The relevant literature suggests that organizational citizenship behavior can provide the team effectiveness required for the successful practice of shared leadership. The procedure of this leadership style involves sharing tasks and responsibilities, and thus requires cooperation. Considering the personnel's expectations for this type of leadership, it is not possible for members who exhibit poor organizational citizenship behaviors to meet these expectations. A school under shared leadership functions as a team, and all members of this team must share leadership in every field and devote themselves to performing their responsibilities if they wish to achieve the school's mission satisfactorily. This study tried to discover the extent to which teachers' levels of commitment to organizational citizenship in primary schools predict the successful practice of shared leadership. Purpose of Study: The author wished to determine the extent to which teachers' organizational citizenship behaviors in primary schools predict the successful practice of shared leadership. Methods: This research is a correlational study. The sample comprised 364 primary school teachers working in Zonguldak. The data were collected using a group-level organizational citizenship behaviors scale and a shared leadership perception scale. Findings and Results: The findings of the study revealed that there is a high level of positive correlation between primary school teachers' levels of organizational citizenship behaviors and the successful practice of shared leadership. For example, the sub-dimension of organizational citizenship behaviors towards individuals of the organization predicts significantly in a positive way and at a high level the joint completion of tasks, mutual skill development, decentralized interaction among personnel, and emotional support dimensions of shared leadership. In addition, the sub-dimension of organizational citizenship behaviors towards the organization predicts significantly at a low level the successful practice of joint completion of tasks and emotional support dimensions of shared leadership, but this sub-dimension offered no significant prediction of the successful practice of mutual skill development and decentralized interaction among personnel. According to the findings, it can be stated that organizational citizenship behaviors are significant predictors of the successful practice of shared leadership. Conclusions and Recommendations: According to the findings of the study, when the correlations between group-level organizational citizenship behaviors and both total shared leadership and its factors are examined, it can be seen that the correlation between the level of individual organizational citizenship behaviors and shared leadership is higher than other correlations. It is also understood that the level of organizational citizenship behaviors predicts positively and highly the successful practice of shared leadership and that the prediction of the sub-dimension of organizational citizenship behaviors towards individuals is more significant and at higher level than that of the organizational citizenship behaviors towards the organization. There is also research in the literature supporting the finding that organizational citizenship behaviors, particularly the individual-oriented ones, predict significantly the successful practice of shared leadership. Therefore, it was confirmed that the level of organizational citizenship behaviors predicts shared leadership significantly to a considerable extent. This situation is also understood from the goodness of fit indices. As a result, it can be suggested that the organizations planning to employ shared leadership in their executive structures should take actions to empower organizational citizenship behaviors as a premise of shared leadership.

PDF

___

Aslan, Ş. (2008). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile örgütsel bağlılık ve mesleğe bağlılık arasındaki ilişkilerin araştırılması [Investigating the relationship between organizational citizenship behavior with organizational commitment and vocational commitment]. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi [Celal Bayar University, Management and Economics journal], 15 (2), 163-178.
Balcı, A. (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma (5.Baskı) [Social Science Research (5th ed.)]. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Bligh, M. C, Pearce, C. L. & Kohles, J. C. (2006). The importance of self and shared leadership in team based knowledge work: A meso-level model of leadership dynamics, journal of Managerial Psychology, 21 (4), 296-318.
Bostancı B. A. (2012). Paylaşılan Liderlik Algısı Ölçeğı'nin Türkçe uyarlaması [Turkish adaptation of the Shared Leadership Perception Scale]. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1619-1631.
Buckmaster, S. (2004). Shared leadership: What is it, why is it important, and who wants it anyway? KA9 Overview Paper. Assessor: Dr. Linda Lewis. Retrieved from
http: / / www.futureworksconsulting.com / resources / ka9shared.pd f
Buentello, O., Jung, J. Y., Sun, J. (2008). Exploring the causal relationships between organizational citizenship behavior, total quality management and performance. South West Decision Science Institute Conference Proceedings, p. 78-87. Retrieved from
http://www.swdsi.org/swdsi08/paper/SWDSI%20Proceedings%20Paper7o2 0S703.pdf
Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki [The relationship between organizational citizenship behavior and organizational health at the high school education schools]. Tiirk Eğitim Bilimleri Dergisi [The Journal of Turkish Educational Sciences], 6 (4), 571-602.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K, Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demiral, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (12.baskı)[ Scientific research methods (12th ed.)]. Ankara: Pegem Akademi.
Can, N. & Sözer, S. (2011). Eğitim örgütlerinde lider davranış biçimleri ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki (Nevşehir İli örneği) [The relationship between leadership styles of principals and organizational citizenship behaviours of teachers in Nevşehir] NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi [ Nevşehir University Journal of Social Sciences], 1:2-17.
Chang, C. C. Tsai, M. C. & Tsai, M. S. (2011). Influences of the organizational citizenship behaviors and organizational commitments on the effects of organization all earning in Taiwan. International Conference on E-Business, Management and Economics. IPEDR .Hong Kong: LACSIT Press.
Çetin, Ş., Korkmaz, M., & Çakmakçı, C. (2012). Dönüşümsel ve etkileşimsel liderlik ile lider-üye etkileşiminin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. [Effects of transformational and transactional leadership and leader-member exchange on teachers' organizational citizenship behaviors]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (Educational Administration: Theory and PracticeJ, 18(1), 7-36.
Ensley, M. D., Hmieleski, K. M. & Pearce, C. L.(2006). The importance of vertical and shared leadership within new venture top management teams: Implications for the performance of startups. The Leadership Quarterly, 17:217-231.
Eraslan, L. (2004). Liderlik olgusunun tarihsel evrimi, temel kavramlar ve yeni liderlik paradigmasının analizi [The historical evolution of the fact of leadership, basic concepts and the analysis of the new leadership paradigm). Milli Eğitim Dergisi [The Journal of National Education],162.
Erçetin, Ş. (2000). Liderlik sarrmlında vizyon [The vision at the leadership spiral], Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Ereş, F. (2010). Organizational citizenship behaviors of teachers in vocational high schools. Eurasian Journal of Educational Research. 39:111-126.
Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma [A study in order to identify the relationship between the organizational citizenship behavior and emotional commitment]. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi [The Journal of The Economic and Social Studies], 3(1), 48-75.
Hulpia, H., Devos, G. & Rosseel, Y. (2009). The relationship between the perception of distributed leadership in secondary schools and teachers' and teacher leaders' job satisfaction and organizational commitment. School Effectiveness and School Improvement, 20 (3), 291-317.
Hulpia, H., Devos, G. & Van Keer, H. (2009). The influence of distributed leadership on teachers' organizational commitment: A multilevel approach. The Journal of Educational Research, 103 (1), 40-52.
Jiao, C. & Richards, D. A. & Zhang, K. (2011). Leadership and organizational citizenship behavior: OCB specific meanings as mediators. / Bus Psychol, 26: 11-25.
Karabey, C. N. & İşcan, ö. F. (2007). örgütsel özdeşleşme, örgütsel imaj ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: Bir uygulama [The relationship between organizational identification, organizational image and organizational citizenship behaviour: A study]. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi [The Journal of The Faculty of Economics and Administrative Sciences], 21: 231-241.
Keleş, Y. & Pelit, E.(2009). Otel işletmesi işgörenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları: İstanbul'daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma [The organizational citizenship behaviors of the employees of the hotel business: A study on the five star hotel organizations in İstanbul]. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi [The Journal of The Economic and Social Studies], 5 (2), 24-45.
Khasawneh, S. (2011). Shared leadership behaviour in Jordanian public universities: developing a global workforce for the 21st. Educational Management Administration & Leadership, 39 (5), 621-634.
Kocolowski, M. D. (2010). Shared leadership: Is it time for a change? Emerging Leadership Journeys, 3(1), 22-32.
Köse, S., Kartal, B. & Kayalı, N. (2003). Örgütsel vatandaşlık davranışı ve tutuma ilişkin faktörlerle ilişkisi üzerine bir araştırma [A study on the factors about the relationship between organizational citizenship behavior and attitude], Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi [The Journal of The Faculty of Economics and Administrative Sciences, Erciyes University], 20:1-19.
Lindsay, D. R Day, D.V. & Halpin, S. M. (2011). Shared leadership in the military: Reality, possibility, or pipedream? Military Psychology, 23:528-549.
Milli Eğitim Bakanlığı, Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü. (2009). Okul liderliğinin geliştirilmesi konferansı özet raporu [Ministry of National Education, General Management of Foreign Affairs.(2009).The summary rapport of the development of school leadership conference]. Retrieved from http://abdigm.meb.gov.tr/eski_site/uaorgutler/OECD/OLIG _ozet_rapor.html
Milli Eğitim Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı [Ministry of National Education, Strategy Development Presidency], Milli Eğitim İstatistikleri [National Education Statistics], Retrieved from http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_12/06021046 _meb_istatistikleri_orgun_egitim_2011_2012.pdf
Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki [The relationship between the leadership styles of the school administrators and the organizational citizenship behaviors of teachers]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetim [Educational Administration: Theory and Practice],17( 3), 377-403.
Omar, Z., Zainal, A., Omar, F. & Khairudin, R. (2009). The influence of leadership behaviour on organisational citizenship behavior in self-managed work teams in Malaysia. SA Journal of Human Management, 7 (1), 196-206.
Pearce, C. L. & Herbik, P. A. (2004). Citizenship behavior at the team level of analysis: the effects of team leadership, team commitment, perceived team support and team size. The Journal of Social Psychology, 144 (3), 293-310.
Pearce, C. L. (2004). The future of leadership: Combining vertical and shared leadership to transform knowledge work. Academy of Management Executive, 18 (1), 47-57.
Perry, M. L., Pearce, C. L., & Sims, H. P., Jr. (1999). Empowered selling teams: How shared leadership can contribute to selling team outcomes. Journal of Personal Selling and Sales Management, 19 (3), 35-52.
Podsakoff, P. M, MacKenzie, S. B., Paine, J. B. & Bachrach, D. G. (2000). Oganizational citizenship behaviors: A critical review of the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, 26 (3), 513-563.
Ryan, M. R. & Cogliser,C. (2011). Ambassadorial leader behavior and its relationship with virtual team performance. Proceedings of the 44 th Hawaii International Conference on System Sciences.
DOI Bookmark: http://doi.ieeecomputersociety.org/10.1109/HlCSS.2011.45
Schnake, M. E & Dumler, P.M. (2003). Levels of measurement and analysis issues in organizational citizenship behavior research. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76, 283-301.
Sezgin, F. (2005). örgütsel vatandaşlık davranışları: Kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar [Organizational citizenship behaviors: A conceptual analysis and some deductions in terms of school]. G.Ü. Gazi Eğitini Fakültesi Dergisi [The Journal of The Faculty of Education, Gazi University], 25 (1), 317-339.
Shragay, D. & Tziner, A. (2011). The generational effect on the relationship between job involvement, work satisfaction, and organizational citizenship behavior. Revista de Psicologiadel Trabajo y de las Organizaciones, 27 (2), 143-157.
Shuffler, M. L., Wiese C. W., Salas, E. & Burke, S. (2010). University of central Florida leading one another across time and space: Exploring shared leadership. Revista de Psicologiadel Trabajo y de las Organizaciones, 26 (1), 3-17.
Small, E. E. (2007). Shared leadership: A social network analysis (Doctoral dissertation). The University of Tennessee, Knoxville. trace.tennessee.edu/utk_graddiss /305/
Turnipseed, D. L., Rassuli, A. (2005). Performance perceptions of organizational citizenship behaviors at work: A Bi-Level study among managers and employees. British Journal of Management, 16 (3), 231-244.
Vigoda-Gadot, E., Beeri, I., Birman-Shemesh, T. & Somech, A. (2007). Group-level organizational citizenship behavior in the education system A scale reconstruction and validation. Educational Administration Quarterly, 43 (4 ), 462-493.
Wilson, K. S., Sin, H. P & Conlon, D. E. (2010). What about the leader in leader-member exchange? The impact of resource exchanges and substitute ability on the leader. Academy of Management Review, 35 (3), 358-372.
Wong, A., Tjosvold, D., & Liu, C. H. (2009). Cross-functional team organizational citizenship behavior in China: Shared vision and goal interdependence among departments. Journal of Applied Social Psychology, 39 (12), 2879 -2909.
Wood, S. M. (2005). Determinants of shared leadership in management teams. International Journal of Leadership Studies, 1 (1), 64-85.