Educational supervisors' locus of control

Problem Durumu Toplumsal açık sistemlerde sistemin çıktısının niteliğini belirleyen temel etmen, çalışanların amaca yönelik davranıştandır. Bu davranışların farklı belirleyicileri bulunmaktadır. Ancak, hemen her örgütte, çalışanın örgütte, örgüte ilişkin olarak, gözlenen davranışının temelde "kurum" ve "birey" olmak üzere iki belirleyicisi vardır. Bunlardan ilki, daha çok, örgütün amacı, yapılacak işlerin niteliği ile ikincisi ise, daha çok, çalışanın kişilik özellikleriyle ilişkilidir. Kurum boyutu, örgütün az ya da çok kontrol ündedir ve örgütsel güçler tarafından değiştirilerek, geliştirilerek yönlendirilebilir. Oysa örgütsel davranışın "birey" boyutu, örgütün etkisine, kontrolüne, "kurum" boyutu kadar açık değildir. "Birey" boyutu, daha çok, bireyin gereksinimleri ve beklentilerinden oluşan bir kişilik özelliği niteliğindedir. Kişilik özellikleri, aynı konumda bulunan ve aynı rolü yerine getirmesi beklenen çalışanların birbirlerinden farklı örgütsel davranışını açıklayan temel etmenlerden biridir. Bu nedenle, çalışanın örgüte yaptığı katkının kişilik özelliklerinden yalıtılmış olarak değerlendirilmesi yanıltıcı olacaktır. Kişilik özellikleri, farklı boyutlarıyla, birçok araştırmanın konusu olmuştur. Bunlardan biri de, bir kişilik boyutu olarak ölçülüp değerlendirilebilen, denetim odağıdır. Denetim odağı araştırmaları farlı ülkelerde ve farklı öğrenim düzeylerinde öğrencileri, öğretmenleri ve yöneticileri konu edinmişken, kritik bir öge olan eğitim denetmenlerini konu edinen hiçbir araştırmaya rastlanmamıştır. Eğitim Denetmenlerinin işgörülerini etkili biçimde yerine getirebilmede belirleyici olan öğelerden biri görev alanının yasal dayanakları ise diğeri de kişilik özellikleridir. Bu nedenle, denetim uygulamalarında etkin olan önemli öğelerden birinin de eğitim denetmenlerinin kişilik özelliklerinin bir boyutunu oluşturan denetim odağı olması araştırma konusu edilmesini gerektirmiştir. Araştırmanın AmacıBu araştırmanın temel amacı Eğitim Denetmenlerinin içten- dıştan denetim odağı ile branşı, en son tamamladığı öğrenim kurumu, öğrenim düzeyi, öğretmenlik mesleğindeki toplam hizmet süresi, eğitim denetmenliğindeki toplam hizmet süresi ve eğitim denetmenliğindeki son üç yılda herhangi bir ödül alması arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırmanın YöntemiAraştırmanın çalışma grubunu, Türkiye'nin coğrafi olarak daha çok doğu ve güney doğu; sosyo-ekonomik olarak da daha az gelişmiş illerinin bulunduğu dördüncü ve beşinci hizmet bölgesinde yer alan 18 ilde (Adıyaman, Ağrı, Batman, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, İğdır, Kahramanmaraş, Kastamonu, Muş, Mardin, Siirt, Sivas, Şanlıurfa ve Van) görev yapan 340 eğitim denetmeni oluşturmaktadır. Araştırmada eğitim denetmenlerine ilişkin kişisel bilgileri toplamak amacı ile araştırmacı tarafından hazırlanan "Genel Bilgi Formu" ve eğitim denetmenlerinin iç dış denetim odaklarının düzeylerini belirlemeyi amaçlayan, toplam 29 maddelik Rotter'ın İç Dış Denetim Odağı Ölçeği (I-E LOC Scale) kullanılmıştır. Veriler, Kolmogorov Smirnov Normal Dağılıma Uygunluk testi, İlişkisiz Örneklemler T- Testi (Independent Sample T-Testi), İlişkisiz örneklemler İçin Tek Faktörlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) ve Scheffe Testi ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın BulgularıYapılan analizler sonucunda; branşın, öğrenim kurumunun, öğrenim düzeyinin, öğretmenlikteki kıdemin ve ödül alma değişkenlerinin eğitim denetmenlerinin denetim odakları üzerinde anlamlı bir farklılığa neden olmadığı saptanmıştır (p>.05).Denetmeni i kteki kıdemin ise eğitim denetmen ler inin denetim odakları üzerinde anlamlı düzeyde bir farklılığa neden olduğu belirlenmiştir (p

PDF

___

Dilekmen, M., Alver, B Ada, Ş., & Akçay, K. (2009). İlk ve ortaöğretim okul yöneticilerinin iç-dış kontrol odakları [Internal-external locus of control for elementary and secondary school principals]. Abani İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 9(1), 127-136.
Akça, F. & Yaman, B. (2010). The Effects of internal-external locus of control variables on burnout levels of teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2(2), 3976-3980.
Başaran, İ. E. (2006). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi [Turkish education system and school management], Ankara: Ekinoks Eğitim.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası [Constitution of Turkish Republic] (1982).
Brown, T. A. (2006). Confirnmtory factor analysis for applied research. New York: Guilford Press.
Sarıkaya, P. (2007). Tükenmişlik sendromunun kişilik özelliklerinden denetim odağı ile ilişkisi ve bir uygulama [A research about the relationship between burnout syndrome and one of the personality traits locus of control]. Unpublished master's thesis, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Solmuş, T. (2004). İş yaşamı, denetim odağı ve beş faktörlük kişilik modeli [Occupational life, locus of control, 5-factor personality model]. Türk Psikoloji Bülteni, 10(34-35), 196-205.
Spector, P.E. (1982). Behavior in organizations as a function of employee's locus of control. Psychological Bulletin, 91(3), 482-497.
Sulu, H. (2007). Resmi ve özel ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin iş tatminleri ile denetim odağı arasındaki ilişkinin incelenmesi [The investigation of the relation between the job satisfaction of the teachers who work in private and state primary schools and the control focus.]. Unpublished master's thesis, Istanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şimşek ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. [Introduction to Structural Equation Modelling: The Basics and Lisrel Applications] Ankara: Ekinoks Yayınlan.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th edition). Boston: Pearson Education.
Taymaz, H. (2005). Eğitim sisteminde teftiş: Kavramlar, ilkeler, yöntemler [Supervision in education system: Concepts, principles, methods]. Ankara: Pegem A.
Tokat, B., Kara, H. & ÜIkgün, N. (2007). Yöneticilerin sorun çözme yetenekleri ve kontrol odağının belirlenmesi: DPÜ örneği [Problem solving proficiency of managers and determining the locus of control: DPU Case study]. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, 11,1-11.
Tümkaya, S. (2000). İlkokul öğretmenlerindeki denetim odağı ve tükenmişlikle ilişkisi [The relationship between locus of control and burnout for elementary school teachers]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8,61-68.
Türkoğlu, E. (2007). Türk Alman okul yöneticilerinin denetim odağı boyutunda farklı değişkenler açısından karşılaştırılması [A comparative study of the Turkish and German school administrators on locus of control]. Unpublished master's thesis, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Williams, K. E. & Andrade, M. R. (2008). Foreign language learning anxiety in Japanese EFL university classes: Causes, coping, and locus of control. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, 5(2), 181-191. Retrieved October 3, 2011, from, http://e-flt.nus. edu.sg/v5n22008/williams.htm
Wu, S. C. & Elliott, R. T. (2008). A study of reward preference in Taiwanese gifted and nongifted students with differential locus of control. Journal for the Education of the Gifted, 32(4), 230-244. Retrieved October 3, 2011, from http://www.eric.ed.gov/ PDFS/EJ826292.pdf.
Yaşar, V. (2008). Farklı liselerde öğrenim görmekte olan 16-18 yaş grubundaki öğrencilerin denetim odağı düzeyleri ile bazı kişilik özelliklerinin karşılaştınlması [Comparison some personality traits with the level of locus of control for 16-18 year-old students in various high schools]. Milli Eğitim,178, 121-138.
Yeşilyaprak, B. (2004). Denetim odağı [Locus of control] in Y. Kuzgun & D. Deryakulu (Eds.). Eğilimde Bireysel Farklılıklar [Individual differences in education] (pp. 239-258). Ankara: Nobel.
Atıf:
Dibekoğlu, Z. (2006). Okul yöneticilerinin denetim odaklarına göre tükenmişlik düzeyleri (Sakarya ili örneği) [The level of burnout of principals in terms of locus of control]. Unpublished master's thesis, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dilmaç, O. (2008). Görsel sanatlar öğretmen adaylarının denetim odaklarına ilişkin algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [Examining visual art student-teachers' perception of locus of control in terms of some variables]. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 20,1-14,
Dönmez, A. (1983). Denetim odağını (locus of control) ve çevre büyüklüğü [Locus of control and environment size]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16(1), 37-47.
Dönmez, A. (1984). Belirli toplumsal durumların algılanmasında denetim odağının etkisi [The effect of locus of control in perceiving certain social situations]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27(1), 143-158.
Dönmez, A. (1986). Denetim odağı: Temel araştırma alanları [Locus of control: Main research areas]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(1), 259-280.
Erdoğan, Ö. & Ergün, M. (2011). tki farklı meslek grubunda çalışan personelin denetim odağı ve risk eğilimi düzeylerinin karşılaştırılması [Comparing and contrasting the locus of control and risk tendency levels of the personnel working in two different state institutions]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education). 40,176-185.
Gan, Y. & Shang, j. (2007). Coping flexibility and locus of control as predictors of burnout among Chinese college students. Social Behavior and Personality, 35(8), 1087-1098. Retrieved October 3, 2011, from http://www.psv.pku.edu.cn/ Upload / pubs/2010090300005.pd f
Hodges, K. & VVinstanley, S. (2012). Effects of Optimism, Social Support, Fighting Spirit, Cancer Worry and Lnternal Health Locus of Control on Positive Affect in Cancer Survivors: A Path Analysis. Stress and Health Special Issue: Stress and Cancer, 28 (5), 408-415.
Jooa, Y.J., Lima, K.Y. & Jiyeon Kimb, J. (2013). Locus of control, self-efficacy, and task value as predictors of learning outcome in an online university context. Computers & Education, 62,149-158.
Jöreskog, K.G., & Sörbom, D. (2004). LISREL 8.7 for Windows [Computer Software], Lincolnwood, IL: Scientific Software International, Inc.
Kapıkıran, N. A. (2007). İlköğretim birinci kademe öğretmenlerinde denetim odağının yordayıcısı olarak öğretmenlerin öz-yetkinliklerinin incelenmesi [Examining of self-competence of teachers as a predictor of locus of control for elementary school teachers]. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 50-56.
Konan, N. (2013). Relationship between locus of control and problem-solving skills of high school administrators. International journal of Social Sciences and Education, 3 (3), 786-794.
Küçükkaragöz, H. S. (1998). İlkokul öğretmenlerinde kontrol odağt ve öğrencilerinin kontrol odağının oluşumuna etkileri [Elementary schools teachers locus of control and theirs locus of controls effects on their students]. Unpublished doctoral dissertation, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Klein, K. & Wasserstein-Warnet, M. (2000). Predictive validity of the locus of control test in selection of school administrators, journal of Educational Administration. Armidale. 35(1), 7-25.
M. Lindströma, M. & Rosvalla, M. (2012). Marital status, social capital and health locus of control: A population-based study. Public Health, 126 (9), 790-795.
MoNE [MEB]. (1973). Milli eğitim temel kanunu [The basic law of National Education]. 24.6.1973 tarih vel4574 sayılı Resmî Gazete.
MoNE [MEB], (1999). Millî eğitim bakanlığı ilköğretim müfettişleri başkanlıkları yönetmeliği [Regulations of elementary school supervisory directorate of National Ministry of Education]. 13.8.1999 tarih ve 23785 sayılı Resmî Gazete.
MoNE [MEB]. (2011). Millî eğitim bakanlığının teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararname [Decree law concerning the organization and duties of the Ministry of National Education ]. 14.09.2011 tarih ve 28054 sayılı Resmî Gazete.
Münir, S. & Sajid, M. (2010). Examining locus of control (LOC) as a determinant of organizational commitment among university professors in Pakistan. Journal of Business Studies Quarterly, 3(1), 78-93.
Özdemir, E. (2009). Okul yöneticilerinin denetim odaklarına göre tükenmişlik düzeyleri [Burnout levels of school administrators in relation to locus of control]. Unpublished master's thesis, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Rose, J. S. & Mead way, F. J. (1981). Teacher locus of control, teacher behavior and student behavior as determinants of student achievement. Journal of Educational Research,74(6), 375-381.
Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs, 80(Whole No. 609), 1-28.
Ruibyte, L. (2007). Relationship between individual attributional style, self-esteem, locus of control and academic achievement of Vytautas Magnus University students. Education. Physical Training. Sport. 4(67), 71-78.
Saracaloglu, A. S., Serin, O. & Bozkurt, N. (2005). Eğitim bilimleri enstitüsü lisansüstü öğrencilerinin problem çözme ve denetim odağı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi [Examining the level of problem solving and locus of control in terms of some variables, of postgraduate students in educational sciences institute]. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 237-242.
Aqeel, A. K., Masood N., Muhammad S., & Nabiha A. (2010). Measuring the mediating role of locus of control on stress among the students of the Islamia University of Bahawalpur. Journal of Educational Research 13(2), 187-193.
Arlotto, G. P. (2002). A structural equation modeling analysis of the direct and indirect effects of locus of control and empowerment on burnout in high school principals. The George Washington University. ProQuest Dissertations and Theses. Retrieved from http://search.proquest.com/docview/ 305525776?accountid=16268. (305525776).
Armstrong, B. C. (2001). School size as a factor in the job satisfaction and locus of control of high school principals in Missouri. University of Kansas.ProQuest Dissertations and Theses. Retrieved from http: / /search.proquest.com / docview/304698013?accountid=l 6268. (304698013).
Arslan, C., Dilmaç, B. & Hamarta, E. (2009). Coping with stress and trait anxiety in terms of locus of control: A study with Turkish university students. Social Behavior and Personality 37(6), 791-800. Doi: 10.2224/sbp.2009.37.6.791.
Arogundade, O. & Itua, O. (2010). Locus of control and self-esteem as predictors of teachers' frustration in Lagos state secondary schools. IFE Psychologia 18(2), 339-351.
Aydın, İ. (2005). öğretimde denetim: Durum saptama, değerlendirme ve geliştirme [Supervision in education: Determination, assessment, development], Ankara: Pegem A.
Aydın, M. (2000). Çağdaş eğitim denetimi [Contemporary education supervision], Ankara: Hatiboğlu.
Aydın, M. (2010). Eğitim yönetimi [Educational administration], Ankara: Hatiboğlu.
Bağlum, O. K. (2000). Eğitim yöneticilerinde sorun çözme ve denetim odağı ilişkisi [Relationship between problem solving and locus of control of educational administrators] Unpublished doctoral dissertation. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Başar, H. (2000). Eğitim denetçisi [Educational supervisor], Ankara: Pegem A.
Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi kitabı. [Data analysis for social sciences], 11. Baskı, Ankara: Pegem A.
Canbay, S. (2007). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin iş doyumu ve denetim odağı ilişkisi [The relationship between locus of control and job satisfaction for elementary school teachers]. Unpublished master's thesis, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Çetin, M.Ç., Çağlayan, H.S. & Erkmen, N. (2008). Beden eğitimi öğretmenlerinin denetim odağı düzeyi ile stresle başa çıkma yollan arasındaki ilişki [The relationship between locus of control and stres coping ways for physical education teachers]. Selçuk Üniversitesi BES Bilim Dergisi, 10(2), 31-39.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. [Multivariate Statistics for Social Sciences] Ankara: Pegem A Akademi.
Çolak, E. (2006). Meslek lisesi makine bölümü öğretmenlerinin denetim odaklarının medeni durum, yaş, anne ve babanın eğitim düzeyi değişkenleri açısından incelenmesi [Examining of teachers' locus of control in machinery program of vocational school in terms of marital status, age, education level of parents]. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Edu7, 2(1), 1-14.
Cüceloğlu, D., (1993). Dıştan denetimli kişi [External locus of control]. Yaşadıkça Eğitim, 30,4-5.
Dağ, İ. (1991). Rotter'in iç-dış kontrol odağı ölçeği (RİDKOÖ)nin üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği [The validity and reliability of Rotter's internal-external locus of control for university students]. Psikoloji Dergisi.7 (26), 10-16.
Daniel, L. G. (1993). Health locus of control and school achievement in middle school students. Paper presented at the Annual meeting of Mid-South Educational Research Association, New Orleans, LA.
Demirtaş, Ç. P. (2006). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin stresle başa çıkma yöntemleri, ruh sağlığı ve denetim odağının yönil [In the primary education,the classroom teacher's procedure of coping with stress, the health of psyche and the direction of check point.]. Unpublished master's thesis, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Konan, N. (2013). Educational supervisors' locus of control. Eğitim Arastirmalari-Eurasian Journal of Educational Research, 51,45-64.
Akça, F. & Yaman, B. (2009). Okul yöneticilerinin problem çözme davranışlarını etkileyen faktörleri incelemeye yönelik bir çalışma [A study on the examination of the factors affecting the problem-solving behaviors of school directors!, Kastamonu Education Journal, 17(3), 767-780.
Erkmen, N. & Çetin, M.Ç. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin denetim odağının bazı değişkenlere göre incelenmesi [Examining of physical education teachers's locus of control in terms of some variables]. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 211-223.