Problem Durumu: İnsanlar yaşamları süresince strese neden olan deprem gibi doğal afetlere, kaza ve terör olaylarına maruz kalabilmektedirler. Bu tür olayların sıklığı ve etkilediği kişi sayısının fazla olması etkilerinin belirlenmesine yönelik çalışmalara önem kazandırmaktadır. Ancak bu alanda yapılacak çalışmalarda kullanılacak geçerli ve güvenilir Türkçe ölçme araçlarının sayısı oldukça sınırlıdır. Araştırmalarda kullanılan ölçme araçlarının yeterli geçerlik ve güvenirliğe sahip olması ulaşılan bulguların güvenirliği ile yakından ilgilidir. Amaç: Bu çalışmanın amacı İngilizce olarak geliştirilmiş olan Psikolojik Yoğun Stres Ölçeği’nin (PYSÖ) Türkçe formunu tanıtmak ve geçerlik ve güvenirliğine yönelik bulguları değerlendirerek Türkçe’ye kazandırmaktır. Yöntem: Çalışmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Önce ölçeğin Türkçe eşdeğerlik çalışması tamamlanmış daha sonra Marmara Depreminden sonraki ilk iki ay içinde İstanbul’dan ve deprem bölgesinde çadır kentlerden toplanan veriler üzerinden istatistik analizleri yapılmıştır. Çalışmanın genelinde 1403 kişiye ulaşılmış ancak geçerlik ve güvenirlik çalışmaları 1144 kişiden toplanan sağlıklı verilerle gerçekleştirilmiştir. Eşdeğerlik sınaması için Boğaziçi ve Marmara Üniversiteleri İngilizce Öğretmenliği son sınıf öğrencilerinden oluşan 100 kişilik bir gruptan yaklaşık 2 hafta arayla uygulamadan elde edilen veriler kullanılmıştır. Daha sonra geçerlik ve güvenirlik çalışmasına geçilmiştir. 18-55 yaş arası, yetişkinlerden oluşan çalışma grubunun %60’ını erkekler, %40’ını kadınlar teşkil etmektedir. Grubun yaklaşık %63’ü lise, %14’ü orta okul, %9’u üniversite mezunudur. İlaveten grupta %4 dolayında ilkokul ve yine aynı oranda lisansüstü eğitimi yapmış ve %0,7 oranında okuma-yazma bilenler yer almaştır. Örneklem; deprem bölgesinden iki büyük çadır kent ve İstanbul’da Anadolu yakası ile sınırlı tutulmuştur. Katılımcılara konuyla ilgili bilgi verilmiş ve katılım gönüllü olmuştur. Çalışmada demografik verileri toplamak için açık ve kapalı uçlu sorulardan oluşan 19 maddelik bir anket formu kullanılmıştır. PYSÖ 9 maddeden oluşan bir belirti tarama listesidir. Yaşanan bir travmadan sonraki 2 ay içinde travmanın etkisini belirlemeye yönelik olarak geliştirilmiştir. Listedeki maddeler bireyin içsel durumunu ve bireyler arası iletişime yönelik yakınmalarını değerlendirmek amacıyla düzenlenmiştir. Bu şikayetler; “Korkunç şeyler düşünmek”, “Sinirlilik”, “Aşırı üzüntü”, “Uyku bozukluğu”, “Umutsuzluk”, “Kalp çarpıntısı”, “Çabuk öfkelenme”, “Endişe duyma” ve “Başkalarına karşı sabırsız olmak” ifadeleri ile değerlendirilir. Katılımcı, son günlerde bu şikayetleri hangi yoğunlukta yaşadığını ifade ederek testi doldurur. Şikayetlerini 3 dereceli bir ölçek üzerinde, envanterin başında yer alan yönergeye göre, 0 ile 2 arasında puanlama yaparak bildirir. Puanlamada 0= Hiç, 1=Biraz, 2=Oldukça sık, şeklinde değerlendirilir. Puanlama sonucu 0 ile 18 arasında bir değere ulaşılır. Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri (DSKE) toplam 40 sorudan oluşmuştur, 1-4 arasında değer alan 4 dereceli bir ölçektir. İlk 20 madde Durumluk Kaygıyı değerlendirmeye yöneliktir. Her madde Hiç (1), Biraz (2), Çok (3) ve Tamamıyla (4) seçeneklerinden bir tanesinin işaretlenmesi şeklinde uygulanır. İkinci 20 madde ise Sürekli Kaygıyı değerlendirmektedir. Sürekli kaygı ölçeğinin uygulanması sırasında Hemen Hiçbir Zaman (1), Bazen (2), Çok zaman (3) ve Hemen Her Zaman (4) şıklarından bir tanesinin işaretlenmesi gerekir. Olayın Etkisi Ölçeği (OEÖ) 15 madde ve 2 alt boyuttan oluşan bir ölçektir. Alt ölçeklerden birincisi “katılım”, ikincisi “kaçınma” boyutuna aittir. 4 dereceli bir ölçektir. Katılımcının okuyarak son günlerde bu ifadeleri ne sıklıkla yaşadığını değerlendirmesi istenir. Uygulama Hiç (0), Nadiren (1), Bazen (3) ve Sıklıkla (5) şıklarından bir tanesinin işaretlenmesi şeklinde gerçekleşir. Bulgular: İngilizce formun iyi İngilizce bilen gruplara uygulanmasından elde edilen yüksek alfa .79 değeri İngilizce formun Türk öğrenciler tarafından anlaşılır olduğunu göstermiştir. Çeviri işleminden sonra aynı gruba yaklaşık 15 gün sonra Türkçe form uygulanmış ve .64 ve .78 arasında elde edilen yüksek korelasyon değerleri bu iki form arasında benzerlik olduğunu göstermiştir. PYSÖ puanları travma sonrası ortaya çıkan yoğun stresin göstergesidir. Travma sonrası stresin bir ürünü olarak kaygının ortaya çıktığı bilinmektedir. Kavramsal (uyum) geçerlik testi için geçerliği ve güvenirliği yüksek ve kullanımı yaygın olan bir kaygı ölçeğinden yararlanılmıştır. DSKE ve PYSÖ’ nün aynı gruplara uygulanmasından ulaşılan puanlar arsında .31 ile .41 arasında korelasyonlar belirlenmiştir. Ölçeğin ayırt ediciliğini sınamak amacıyla yapılan hipotez testinde, t-test ve varyans analizi yapılmış ve sonuçta; ölçekten elde edilen puan ortalamalarının yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, meslek ve depremde kaybı olmak gibi demografik değişkenlere bağlı olarak genellikle .001 düzeyinde anlamlı farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir. Yapı geçerliği için açıklayıcı faktör analizi yapılmıştır. İlk analiz sonucunda 6. maddenin (6. Kalp çarpıntısı) 2. faktördeki yükü .10’un altında (9,462E-02) tespit edilmiştir. Bu nedenle 6. madde çıkarılarak faktör analizi ikinci kez tekrar yapılmıştır. Sonuçta toplam varyansın %58.39’unu açıklayan iki faktör tespit edilmiştir. Birinci faktör varyansın %32.7 sini açıklamış ve 5 maddeden oluşmuştur. Bu maddeler “8.Endişe duyma”, “1.Korkunç şeyler düşünmek”, “5.Umutsuzluk”, “3.Aşırı üzüntü” ve “4.Uyku bozukluğu” şeklinde sıralanmış ve ölçeğin “Üzüntü” boyutu olarak adlandırılmıştır. İkici grup 3 maddeden oluşmuş ve bu maddeler; “7.Çabuk öfkelenme”, “2.Sinirlilik ve “9.Başkalarına karşı sabırsız olmak” şeklinde sıralanmıştır. İkinci boyuttaki ifadeler öfke, sinirlilik ve sabırsızlık şeklinde duyguları kapsayan “Heyecan” boyutu olarak adlandırılmıştır. Diğer yönden toplam varyansın (%58.39) yüksek olması ve 1. faktörün döndürmeden önceki faktör yüklerinin yüksek olması (.58-.71) hatta 6.madde çı

Statement of Problem: Traumatic events are conceptualized as environmental stressors and affect large numbers of people throughout the world. Psychological problems may arise after being exposed to a stressful event. It is important to have reliable instruments with which to address traumatic events’ long term consequences. Purpose of the Study: The purpose of this study is to adapt the Psychological Distress Scale (PDS) into Turkish by examining the results of reliability and validity analyses results of Turkish form of the PDS. Method: This study involved 1144 adults and young people. The self-report PDS was translated into Turkish and named as Psikolojik Yoğun Stres Ölçeği (PYSÖ). Data was collected within two mounts of the Marmara Earthquake, which occurred in the Marmara region of Turkey in August 1999. Outcome variables also included the measures of state-trait anxiety and Impact of Event. Correlation coefficient, T-test, analyses of variance, Factor analysis, Cronbach’s alpha, item-total correlation, and standard error of measurement techniques were used to analyze the data. Findings and Results: In the preliminary analyses, alpha was found to be .79 for the original English PDS forms. Following the translation and backtranslation process, for transliteral equivalence adequate correlation values obtained between English and Turkish forms. For criterion-related validity, to examine the construct validity of the PYSÖ, statistically significant correlation values obtained between PYSÖ and Turkish form of State-Trait Anxiety Inventory-STAI. Results suggested that the constructs were relevant to each other. Statistically significant relationships with other similar measures provided evidence for the concurrent validity. For predictive validity, hypotheses testing method was used. Results showed that PYSÖ mean scores were significantly different for gender, experiencing area, removing time from disaster area, having lost a close one, and being a mother. Analysis of variance results showed that age, education level, job, and area of residence were also significant factors in the mean scores. According to factor analysis results, PYSÖ had two dimensions but could also be used as a one-dimensional general scale. In order to test reliability, Cronbach’s alpha and item-total correlation coefficients techniques were used to assess the internal consistency. The Cronbach’s alpha score for the PYSÖ was .83. This was also very similar with Turkish form of the Impact of Events Scale’s alpha scores which were obtained from the same groups. These results showed that translated Turkish forms of scale were easily understandable by Turkish groups. Item-total correlation was ranging from .79 to .82 for total group and subgroups. The standard error of measurement technique was also used for reliability analyses and was found to be 2 points at .01 level. Recommendations: PYSÖ can be used to evaluate psychological distress in psychometric assessment process of related studies. Further study is recommended in order to assess the reliability and validity of PYSÖ with different populations and in different stressful events.