The effects of an emotional intelligence skills training program on the emotional intelligence levels of Turkish university students

Problem Durumu: Sosyal bilimciler yıllarca zeka tanımı yaparken zekanın bilişsel ve rasyonel özellikleri üzerine odaklanmışlardır. Bu bağlamda bireyin öğrenme, hatırlama, uygulama, mantık, nedenleme, hesaplama yetileri zekanın ana bileşenleri olarak görülmüştür. Oysa son zamanlarda duyguların davranışlara yön verdiği, değerleri şekillendirdiği ve başkalarına karşı olan davranış biçimlerini seçmede bireyi etkilediği gösterilmiştir. Günümüzde duygusal (EQ) ve rasyonel (IQ) bilişsel becerilerin ikisi de insan zekasının birbirine muhtaç, eşit önem arz eden parçaları olarak kabul görmektedir. Duygusal zeka; duygusal doğadaki bir bilgiyi alabilme ve değerlendirme, duygusal karşılık verme ve hareket etme kapasitesi olarak tanımlanmaktadır. Duygusal zekayı irdelemek için çeşitli modeler önerilmiş olsa da çoğu kez kuramcılar duygusal zekayı oluşturan, kişisel ve kişilerarası ana bölümleri şekillendiren beş alt öge konusunda hem fikir gözükmektedirler. Bunlar; öz farkındalık, empati, duygusal yeterlilikler, motivasyon ve ilişki yönetimi olarak sıralanabilir. Bu öğelerden öz farkındalık; bireyin benzerlikleri, farklılıkları, umutları, tercihleri, kültürel mirası, doğal yetenekleri, eksikleri ve bireyi birey yapan diğer eşsizlikleri bilmesi, içsel ve dışsal durumlardan ve süreçlerden haberdar olması şeklinde tanımlanabilir. Empati; diğer kişilerin bakış açılarını ve duygularını anlama, bunlara yönelik ilgili ve şefkatli tutumları geliştirme olarak tanımlanabilir. Duygusal yeterlilikler; duygular için bir birikim oluşturma, duygu-düşünce-davranış arasındaki ilişkiyi kavrama, başka bireylerin duygusal ipuçlarını anlama ve ayırt etme, onlara yanıt verme, stres kontrolü, derinde yatan duyguları anlama, duyguları yapıcı bir şekilde kontrol ve ifade etmeyi öğrenme olarak tanımlanabilir. Motivasyon; bir görev ya da hedef için içsel odaklı bir arzunun olumlu yönlendirici gücü olarak tanımlanabilir. İlişki yönetimi ise aktif dinleme, uygun iletişim teknikleri (ben dili kullanımı, uygun geri bildirim verebilme v.b), problem çözme, çatışma çözme gibi becerileri kapsamakatadır. Duygusal olarak yetenekli, kendi duygularını denetleyen, başkalarının duygularını tanıyıp etkin bir şekilde yanıt veren bireyler duygularını daha başarılı biçimde yönetebilmekte, duygusal sorunların çözümünde ve stres yönetiminde daha başarılı olmakta, bununla bağlantılı olarak aile içi ilişkilerde ve sosyal ilişkilerde daha yapıcı ve pozitif tepkiler sergilemektedirler. Diğer yandan duygusal zeka düzeyi yüksek olan bireyler, problemlerin çözümünde etkili başa çıkma becerilerine daha fazla sahip olup, duygusal farkındalık ve duyguların kontrolü konusunda daha başarılıdırlar. Duygusal zeka düzeyi düşük olan bireyler ise, sosyal ilişkilerde daha başarısız olmakta ve daha fazla saldırgan davranışlar sergileyerek olumsuz ilişkiler geliştirmektedirler. Duygusal zekanın öğrenilmiş alışkanlıklar temeline dayandığı görüşü, uzmanları bu alandaki kapasitenin geliştirilmesinde duygusal zeka eğitiminin rolünü ve önemini incelemeye yöneltmiştir. Araştırmacılar, duygusal zeka eğitiminin, bireylerin duygusal ve sosyal alanlarda daha sağlıklı ilişki kurmalarını, yaşam kalitelerini olumlu yönde geliştirmelerini amaçladığını rapor etmektedirler. Yapılan çalışmalar duygusal zekanın her zaman ve yaşta öğrenilebilir olduğunu göstermiştir. Ülkemizdeki bu konudaki en büyük eksikliliklerden birisi yetişkinler için uyarlanmış, bu bireylerin duygusal zeka becerilerini geliştirmeye yönelik programların olmamasıdır. Bu araştırmada araştırmacılar tarafından literatürden yararlanılarak geliştirilen oniki oturumluk Duygusal Zeka Beceri Eğitimi Programı’nın, üniversite öğrencilerinin duygusal zeka düzeyleri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmanın Amacı:Araştırmada deney grubuna verilen duygusal zeka beceri eğitiminin etkilerinin kısa ve uzun süreli olarak kalıcı olup olmadığının, kontrol grubu ile karşılaştırmalı olarak araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmanın Yöntemi:Ondokuz Mayis Üniversitesi Eğitim Fakültesinde katılımcıların duygusal zeka becerilerini arttırmaya yönelik “Duygusal Zeka Becerileri Eğitim Programı” adlı bir kurs düzenleneceği ilan edildikten sonar bu çalışmaya katılmak için çeşitli fakültelerde öğrenim gören 215 öğrenci başvurmuştur. Başvuran öğrencilere kursun amaçları ve uygulanışı hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Daha sonra tüm gönüllülere Duygusal Zeka Öz Değerlendirme Ölçeği uygulanmıştır. Her bir cinsiyetten ölçekten en düşük skora sahip 20 grup üyesi seçilmiş (toplam 40 grup üyesi) ve bu yine eşit cinsiyette çalışma ve kontrol gruplarını rastgele yerleştirilmiştir. Doksan dakikalık 12 ana oturumdan oluşan Duygusal Zeka Becerileri Geliştirme Programı çalışma grubuna uygulanmıştır. Program bittikten sonra üçer ay ara ile iki adet toparlayıcı ve hatırlatıcı oturum çalışma grubunda tekrarlanmıştır. Çalışma ve kontrol gruplarının programa başlamadan hemen önceki ve program sona erdikten hemen sonraki skorları kendi içlerinde ve diğer grupla kıyaslanmıştır. Çalışma grubunda toplayıcı ve hatırlatıcı her bir oturumdan hemen sonra (program bittikten üç ve altı ay sonra) birer adet ölçek izleme amaçlı uygulanmış (Birinci ve ikinci izleme testleri) ve çalışma grubunda bu skorlar grup içi değerlendirilmştir. Verilerin analizinde; Dependent t-test, The Variance Analyses in Dependent Groups (Repeated Measures) ve Bonferroni’s test (The t-test in Dependent Groups) teknikleri kullanılmış olup, SSPS 13.0 paket programından yararlanılmıştır. Sonuçların yorumlanmasında ise P< 0.05 anlamlılık düzeyi üst değer olarak alınmıştır. Araştırmanın Bulguları:Program öncesinde deney ve kontrol gruplarının Duygusal Zeka Değerlendirme Ölçeği ön-test puanları arasında anlamlı bir farklılığın bulunmadığı saptanmıştır (P>0.5). Program sonrasında; deney grubunun ön-test ve son-test puanları arasındaki farkın P< 0.001 düzeyinde anlamlı olduğu saptanmıştır. Ayrıca deney ve kontrol gruplarının son-test puanları arasındaki farkın P< 0.001 düzeyinde anlamlı olduğu saptanmış

Bir duygusal zeka becerileri geliştirme programının üniversite öğrencilerinin duygusal zekaları üzerindeki etkisi

Problem Statement: Emotional intelligence is the capacity to require as well as apply information of an emotional nature and to feel and to respond emotionally. Emotional intelligence contains five main domains as follows: self-awareness, managing emotions, motivating oneself, empathy, and handling relations. Individuals who are emotionally competent are at an advantage in every area of life, whether family and relations, education, community, and organizational pursuits, and are more likely to lead happy and productive lives. As emotional intelligence may be developed and learned at any time or any age, one of the main gaps in this area is the lack of effective programs for Turkish adults. In order to promote the emotional intelligence of Turkish adults in the short and long term, we designed an “Emotional Intelligence Skills Training Program.” Purpose of the Study: To determine whether individuals would improve their emotional intelligence and, if so, whether the beneficial effects of the program are maintained over time. Methods: Following the announcement that an “Emotional Intelligence Program,” which is intended to improve emotional intelligence skills, was to be held at the Education Faculty of Ondokuz Mayis University, the Emotional Intelligence Self-Evaluation Scale was administered to 215 university students who volunteered to participate from different faculties. The 20 group members with the lowest test scores from each gender were randomly selected (40 group members in total) and randomized into a study group and a control group (10 males and 10 females each). A program of 12 main sessions and two extra sessions of 90 minutes (three and six months after the end of the program) were applied to the members of the study group. The scales were re-administered to the study group and the control group at the end of the program (post-test) and to the study group just after the extra sessions (first and second follow-up tests). Findings and Results: Although the scores of the two groups were no different before the commencement of the program (P> 0.5), the study group had better result scores at the termination of the program compared to those of the control group (P< 0.001). The study group’s scores remained improved three and six months after the end of the program (P= 1). Conclusions and Recommendations: We determined that the university students admitted into this program improved their emotional intelligence skills in terms of the inventory scores over time.

PDF

___

Akerjordet K., & Severinsson E. (2007). Emotinal intelligence: A review of the literature with specific focus on empirical and epistemological perspectives. Journal of Clinical Nurse, 16(8), 1405-1416.
Altınay, D. (2003). Psikodrama. 400 ısınma oyunu [psychodrama: 400 warming games]. Istanbul: Sistem Press, 4th. Edition.
Bar-On, R. (1997). The Emotional Quotient Inventory (EQ-I): A test of emotional intelligence. Toronto, Canada: Multi-Health Systems Inc.
Bar-On, R. (2000). Emotional and social intelligence: Insights from the Emotional Quotient Inventory (EQ-I). In R. Bar-On and J. D. A. Parker (Eds.), Handbook of emotional intelligence. San Francisco: Jossey-Bass.
Bar-On, R. (2004). The Bar-On Emotional Quotient Inventory (EQ-i): Rationale, description, and summary of psychometric properties. In Glenn Geher (Ed.), Measuring emotional intelligence: Common ground and controversy. Hauppauge, NY: Nova Science Publishers.
Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social intelligence (ESI). Psicothema, 18, suppl.
Bar-On, R. (2007). The Emotional Quotient Inventory (EQ-I): Technical manual. Toronto, Canada: Multi-Health Systems Inc.
Baltaş, Z. & Baltaş, A. (1992). Bedenin dili [the body language]. İstanbul: Remzi Press, 3rd Edition.
Baltaş, A. (2001). Değişimin içinden geleceğe doğru ekip çalışması ve liderlik [inside change teamwork and leadership towards future]. Istanbul: Remzi Press, 2nd Edition.
Blankstein, A. M. (2003). EQ+IQ= Best leadership practices for caring and successful schools. In Maurice J. Elias, Harriett Arnold, and Cynthia Steiger Hussey (Eds.), New York, USA: Corwin Press Inc.
Brackett, M. A., Mayer J. D. & Warner, R. M. (2003). Emotional intelligence and its realiton to everyday behaviour. Personality And Individual Differences, 36, 1382-1402.
Brockert, S. & Braun, G. (2000). Using your emotional ıntelligence. Nurettin Süleymangil (Trans.). Istanbul: MNS Press.
Codier, E., Kooker, B. M. & Shoultz, J. (2008). Measuring the emotional intelligence of clinical staff nurses. An approach for improving the clinical care environment. Nurse Admission Quality, 32(1), 8-14.
Cooper, R. K. & Sawaf, A. (2003). Liderlikte duygusal zeka [emotional intelligence in leadership]. Ali Varlı (Trans.). Istanbul: Sistem Press.
Cetin, F. & et.al. (2001). Araştırmadan uygulamaya çocuklarda sosyal beceriler [from research to application: Social skills in children]. Istanbul: Epsilon Press.
Damasio, A. R. (1999). Descartes’in yanılgısı: Duygu, akıl ve insan beyni. [Descartes’ error: Emotion, cognition and the human brain]. Bahar Atlamaz (Trans.), Istanbul: Varlık/Bilim Press, 2nd Edition.
Davis, M. (2004). EQ, duygusal zekanızı ölçün [EQ, measure your emotional intelligence]. Solina Silahlı (Trans.). İstanbul: Alfa Press.
Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi [measuring empathy according to a new model and development via psychodrama]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1), 175-189.
Dökmen, Ü. (I997). İletişim çatışmaları ve empati [conflicts of communication and empathy]. İstanbul: Sistem Press, 5th Edition.
Eack, S. M., Hogarty, G. E., Greenwald, D. P. & et al. (2007). Cognitive enhancement therapy improves emotional intelligence in early course schizophrenia: Preliminary effects. Schizophrenia Research, 89(1-3), 308-311.
Erkan, S. (2004). Örnek grup rehberliği etkinlikleri [examples of group guidance activities]. Istanbul: Pegem A Press, 6th Edition.
Goleman, D. (1998). Duygusal zeka neden IQ’dan daha önemlidir? [why is emotional intelligence more important than IQ?]. Banu S.Yüksel (Trans.), Istanbul: Varlık/Bilim Press, 7th Edition.
Goleman, D. (2000). İşbaşında duygusal zeka [emotional intelligence on work]. Istanbul: Varlık Press. 3rd Edition.
Goleman, D. (2005). Yıkıcı duygularla nasıl başa çıkabiliriz? [how can we oversome destructive emotions]. Seda Hauser (Trans.). Istanbul: İnkilap Press.
Güney, S. (2000). Davranış bilimleri [behavioral sciences]. 2nd Edition. Ankara: Nobel Press.
Hall, N. (1998). Can emotional intelligence be learned? Harvard Business Rewiew, 176(6), 93-105.
Karahan, T. F. & Yalcin, B. M. (2009) The effects of an emotional skills training program on the anxiety, burn-out and HgA1c levels of type 2 Diabetes Mellitus patients. Türkiye Klinikleri Tıp Bilim Dergisi, 29(1), 16-24.
Kaufman, A. S. & Kaufman, J. C. (2001). Emotional intelligence as an aspect of general intelligence: What would David Wechsler say? Emotion, 1(3), 258-264.
Kulaksızoğlu, A. (2003). Kişisel gelişim uygulamaları. [applications for personal development]. Istanbul: Nobel Press.
Kocayörük, A. (2004). Duygusal zeka eğitiminde drama etkinlikleri. (drama activites for education in emotional intelligence). Ankara: Nobel Press.
Leper, R.W. (1948). A motivational theory of emotions replace “emotions disorganized responses”. Psychological Review, 55, 5-21.
Konrad, S. & Hendl, C. (2003). Duygusal zeka sayesinde başarılı bir hayat. Duygularla güçlenmek [a succesful life with emotional intelligence: To be empowered by emotions]. Meral Taştan (Trans.). Istanbul: Hayat Press.
Matthews, G. & Zeidner, M. (2000). The handbook of emotional intelligence: Theory, development, assessment and application at home, school and in the workplace. Reuven Bar-On, James D. A. Parker (Eds.). San Fransisco, USA: Jossey-Bass A Wiley Company.
Mayer, J. D., Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence? Emotional development and emotional intelligence. New York, USA: Basic Boks.
Mayer, J. D., Salovey, P. & Caruso, D. (2000). Models of emotional intelligence, handbook of intelligence. Camridge, USA: Camridge Universty Press.
Mayer, J. D., Salovey, P., Caruso, D. R. & Sitarenios, G. (2001). Emotional intelligence as standard intelligence. Emotion, 1(3), 232-242.
Mayer, J. D., Salovey P. & Caruso, D. R. (2004). Emotional intelligence: Theory, findings, and implications. Psychological Inquiry, 15(3), 197-211.
Pibermik-Okanovic, M., Peros, K., Szabo, S., Begic, D. & Metelko, Z. (2005). Depression in Croatian type 2 diabetic patients: Prevalence and risk factors. A croatian survey from the European depression in diabetes research consortium. Diabetic Medicine, 22, 942-945.
Savasır, I. & Sahin, N. H. (1997). Bilişsel-davranışçı terapilerde değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler [evaluation in cognitive behavioral therapies: Commonly used scales]. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları. No: 9.
Selcuk, Z. & Güner, N. (2003). Sınıf içi rehberlik uygulamaları. [guidance applications in class]. Istanbul: Pegem Press., 3rd Edition.
Shapiro, L. E. (1998). Yüksek EQ’lu bir çocuk yetiştirmek. [to raise a child with a superior EQ). Ümran Kartal (Trans.). Istanbul: Varlık Press.
Snoek, F. J. & Skinner, C. (2002). Psychological counselling in problematic diabetes: Does it help?. Diabetic Medicine, 19(4), 265-273.
Stein, S. J & Book, H. E. (2000). EQ duygusal zeka ve başarının sırrı [EQ emotional intelligence and the secret of success]. Müjde Işık (Trans.), Istanbul: Özgür Press.
Weisinger, H. (1998). İş yaşamında duygusal zeka [emotional intelligence in business life]. Nurettin Süleymangil (Trans.). Istanbul: MNS Press.
Wiegand, D. M. (2007). Exploring the role of emotional intelligence in behaviour –based safety coaching. Journal of Safety Research. 38(4), 391-398.
Yılmaz, M. (2002). Duygusal zeka düşünme becerileri eğitiminin annelerin duygusal zeka düzeyine etkisi. [The effect of an emotional intelligence skills training on the emotional intelligence levels of mothers]. Unpublished doctoral dissertation, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitusü, Samsun.
Yılmaz, H. & Ergin, E. (2000). Üniversite öğrencilerinin sahip oldukları duygusal zeka düzeyleri ile 16 kişilik özelliği arasındaki ilişki üzerine bir araştırma.[A study of the relation between the emotional intelligence levels of the university students with thier 16 personality traits]. VIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Sunulmuş Bildiri, Trabzon.