Views primary school administrators, teachers and parents on parent involvement in Turkey

Problem Durumu: Öğretmenlerin ve öğrencilerin etkileşim şekillerinin etkili bir öğrenme ve eğitim çevresi oluşturmada önemli bir etkisi vardır. Aile pek çok etkenin yanında okula hem sınıf içi öğretim süreçlerinde hem de okulun tüm yönetim süreçlerinde gönüllü katkı verebilecek önemli bir kaynak olarak değerlendirilmektedir. Geleneksel bakış açısına göre aileler, okulun başat bir parçası olmaktan çok temsilci veya destekleyici bir faktör olarak değerlendirilmiştir. Öğretmenler eğitimi ve öğretimi gerçekleştirmede tek ve yeterli uzman olarak görülmüştür. Çocuğun öğrenme gereksinimlerini karşılama konusunda aile göz ardı edilmiş öğretmen tek başvuru kaynağı olarak görülmüştür. Çocuğun eğitim ihtiyacının karşılanmasında yetki eğitimcilere verilmiştir. Aile okulun verdiği görevleri yerine getiren bir öge olarak değerlendirilmiştir. Ancak son yıllarda okulun amaçlarını aileler veya veliler olmadan gerçekleştiremeyeceği anlaşılmıştır. Türkiye’de de ailelerin okulun tüm süreçlerine etkin katılımı için yasal ve yönetsel düzenlemeler yapma yönünde önemli çabalar görülmektedir. Araştırmanın amacı: Bu araştırmanın amacı öncelikle yöneticilerin, öğretmenlerin ve ailelerin okul ile aile arasında daha etkili bir işbirliği oluşturmaya ilişkin düşüncelerini belirlemek ve ikinci olarak da bu tutumlarının meslek, eğitim durumu, cinsiyet, kıdem, branş, ailelerin meslekleri, gelir düzeyleri, çocuğunun okuduğu sınıf düzeyi gibi çeşitli faktörlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Elde edilen veriler bir yandan uygulama bakımından Türkiye’de okul-aile işbirliğinin geliştirilebilmesine katkı sağlamak bir yandan da bu alanda çalışma konusunda isteklilik gösteren araştırmacılara ışık tutmak bakımından önem taşımaktadır. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma alan taraması modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evreni Antalya ili merkez ilçelerde bulunan 126 devlet ilköğretim okulunda görev yapan okul müdürleri, 199 müdür yardımcısı, 4425 öğretmen ve 7 eğitim bölgesindeki ilköğretim okulu öğrencileri ve velilerinden oluşmuştur. Araştırmada örneklem ise küme örnekleme yöntemi ile belirlenen 35 ilköğretim okulunda bulunan yöneticiler, 277 öğretmen, belirlenen 35 okuldaki tüm sınıfların öğrencileri arasından tesadüfü yöntemle seçilmiş 840 öğrencinin velisinden oluşmuştur. Araştırmada, araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan bir ölçek kullanılmıştır. Ölçek, Likert tipi, biri yöneticilere ve öğretmenlere; biri de velilere uygulanmak üzere hazırlanmış iki formdan oluşmaktadır. Ölçek, iletişim, gönüllü katılım, evde öğrenme, destekleyici ev ortamı, işbirliği ve karar verme olmak üzere 5 boyuttan oluşmaktadır. Ölçeğin yönetici ve öğretmen formunun güvenirlik katsayısı toplamda (Cronbach Alpha).95; velilere uygulanan ölçeğin ise güvenirlik katsayısı toplamda (Cronbach Alpha).91’dir. Verilerin analizinde SPSS paket programından yararlanılmış ve frekans, aritmetik ortalama, standart sapma ve parametrik testlerden MANOVA ve one way ANOVA kullanılmıştır. Araştırmanın Bulguları: Yöneticilerin, öğretmenlerin ve velilerin etkili okulaile işbirliğine ilişkin bütünde olumlu tutuma sahip oldukları anlaşılmıştır. Ancak yöneticilerin diğer gruplara göre daha yüksek puanlar verdikleri bulunmuştur. Yöneticilerin görüşleri arasında cinsiyete, kıdeme, eğitim durumuna ve branşa göre bir farklılık bulunmamıştır. Velilerin görüşlerinde de cinsiyet’e, velinin mesleğine, çocuğunun sınıf düzeyine, velinin gelir durumuna ve velinin eğitim durumuna göre fark bulunmamıştır. Ön lisans düzeyinde öğrenim gören öğretmenlerin görüşleri ile lisans ve lisansüstü düzeyde öğrenim gören öğretmenlerin görüşleri arasında iletişim, evde öğrenme ve işbirliği boyutlarında anlamlı farklar belirlenmiştir. Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri:Araştırmaya katılanların demografik özellikleri değerlendirildiğinde kadın öğretmen sayısının oransal olarak yönetimde yeterince temsil edilmediğini göstermektedir. Öte yandan yöneticilerin önemli bir bölümünün de ön lisans eğitimi almış oldukları görülmüştür. Her iki durumun da okul içi etkili çalışma ilişkileri açısından önemli engeller oluşturduğu söylenebilir. Ortaya çıkması olası bu durumun da okul- aile ilişkilerine olumsuz yansıması söz konusu olabilir. Ailelerin okulla etkili işbirliği yapmasına ilişkin yönetici, öğretmen ve velilerin tutumları genel olarak olumlu olmakla birlikte kendi içlerinde farklılıklar göstermektedir. Buna göre öğretmenler ile velilerin işbirliğine ilişkin tutumlarına ilişkin puanları daha düşüktür. Buna göre, öğretmenlerin ve velilerin, veli katılımına ilişkin tutumları ile ilgili yasal ve yönetsel çerçevede farklı yaklaşımlar geliştirilmesi gerektiği söylenebilir. Yöneticilerin evde öğrenme, destekleyici ev ortamı ve işbirliği boyutlarında verdikleri puanların iletişim, gönüllü katılım ve karar verme boyutlarına verdikleri puanlardan daha düşük olması mevcut durumda da sorunlu görünen üç alan ile ilgili yeterli deneyimin bulunmaması ile ilişkilendirilebilir. Bu durumda özellikle evde öğrenme, destekleyici ev ortamı ve işbirliği boyutları ile ilgili üzerinde uzlaşılmış, tarafların gereksinimleri ile örtüşen yaratıcı deneyimlere gereksinim olduğu söylenebilir. Ailelerin de olumlu tutuma sahip olmaları anlamlı bir sonuçtur. Çünkü mevcut yapıda öğretmenlerle ve yöneticilerle ilişkileri kendilerinden taleplerden oluşan ve kendilerine çoğunlukla tek yönlü iletiler gönderilerek olumsuz duygular geliştirmelerine neden olan ailelerin bu işbirliğine yatkın olmaları önemlidir. Bu konuda kritik nokta ekonomik, sosyal ve kültürel durumlarının; ilgi ve yeteneklerini dikkate alan yeni bir işbirliğine zemin hazırlama konusunda bilinçli çabaların sergilenmesidir. Bütünde değerlendirildiğinde etkili okul aile işbirliğinin kurulabilmesi için tarafların sahip oldukları olumlu tutum etkili bir başlangıç için önemli bir veri oluşturmaktadır. Bununla birlikte Bu olumlu tutumun pratik uygulamalar bakımından da alışılagelmişin dışında okul aile işbirliğinin önündeki mevcut engelleri dikkate alan devrims

PDF

___

Anderson, G. (1990). fundamentals of educational research. (London: The Farmer Press).
Bagin, D., Gallagher, D. R. & Kindred, L. W. (1994). The school and community relations (5th edn.) Allyn and Bacon, Boston,
Becker, H. J. & Epstein, J. L. (1982). Parental involvement: A survey of teacher practises, Elementary School Journal, 83, 85-102.
Berger, H. P. (1991). Parental involvement: yesterday and today, The Elementary School Journal, 91(3), 209- 219.
Bilgin, M. (1991). Ankara merkez ilçelerindeki ortaokullarda okul ile ailenin işbirliği ve sorunları [Parent-school cooperation and problems in secondary schools in central provinces in Ankara]. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 45 (2), 89–116.
Castro, D. C., Bryant, D. M., Peisner-Feinberg, E. S. & Skinner, M. L. (2004). Parental involvement in head start programs: the role of parental, teacher and classroom characteristics, Early Childhood Research Quarterly, 19, 413-430.
Cervone, B. T., & O’Leary, K. (1982). A conceptual framework for parental involvement, Educational Leadership, 40 (2), 48-49.
Cibulka, J. (1994). Policy options for building school-community relations, in: S. Lawton, E. Tanenzapf & R. Townsend (Eds.) Education and Community: the Collaborative Solution Proceedings of the International Conference Linking Research and Practice (University of Toronto, Ontario Institute for Studies in Education).
Çelenk S. (2003). Okul aile işbirliği ile okuduğunu anlama başarisi arasindaki ilişki [The relation between school-family cooperation and reading comprehension success]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 33–39.
Çelenk, S. (2003a). Okul başarısının ön koşulu: okul aile dayanışması [The prerequisite for school success: home-school cooperation]. İlköğretim-Online 2 (2), 28–34.
Dean, J. (2001). Effective School Governor. Florence KY, Routledge
Çelik, N. (2005). Okul-aile ilişkilerinde yaşanan sorunlar [The Problems faced in schoolparents relationship]. Unpublished Master Thesis. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi İlköğretim Anabilim Dalı, İstanbul.
Dearing, E., McCartney, K., Weiss, H. B., Kreider, H. & Simpkins, S. (2004). The promotive effects of family educational involvement for low-income children’s literacy, Journal of School Psychology, 42, 445-460.
Demirbulak, D. (2000). Öğretmen görüşmeleri ile ilgili bir çalışma [A study about views of teachers]. Milli Eğitim, MEB Yayımlar Dairesi Başkanlığı, Ankara, 146.
Epstein, J. L. (1984). School policy and parental involvement: Research result. Educational Horizons, 62 (2), 70–72.
Epstein, J. L (1987). Parental involvement: what research says to administrators. Education and Urban Society, 19 (2), 119-136.
Epstein, J. L. (1995). School/family/community partnerships, Phi Delta Kappan, 76 (9), 701-713.
Epstein, J. L. (2001). School, family and community partnership. Preparing educators and improving schools. Boulder, Colorado, West View Press.
Epstein, J. L. & Dauber, S. L. (1991). School programs and teacher practices of parental involvement in inner-city elementary and middle schools, The Elementary School Journal, 91 (3), 289-305.
Günkan H.E. (2007). Ailenin ilköğretim öğrencilerinin eğitimi üzerindeki etki düzeyinin belirlenmesi [Determination the efficiency level of family on education of primary school students] Unpublished Master Thesis. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
Gürşimşek, I., Kefi, S., & Girgin, G. (2007). Okulöncesi eğitime babaların katılım düzeyi ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi [Investigation of variables related with father involvement in early childhood education]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 33, 181–191.
Greenwood, G. E. & Hickman, C. W. (1991) Research and practice in parental involvement: implications for teacher education, The Elementary School Journal, 91(3), 279-288.
Hair, J.F., Anderson, R.E., Tatham, R.L. & Black, W.C. (1998). Multivariate data analysis. Pentice Hall, Inc. Upper Saddle River: New Jersey.
Henry, M. E. (1996). Parental-school collaboration: feminist organizational structures and school leadership. Albany NY, State University of New York Press.
Hill, N. E. & Taylor, L. C., (2004). Parental school involvement and children’s academic achievement, Current Directions in Psychological Science, 13 (4), 161-164.
Dempsey, K. V. & Sandler, H. M. (2000). Why do parents become involved in their children’s education?, in: L. Martyn (Ed) Psychology of education Major themes: Schools, teachers and parents Vol.1., Falmer Press, London.
Jordon, C., Orozco, E. & Averett, A. (2001). Emerging issues in school, family, and community connections. National Center for Family & Community Connections with Schools/Southwest. Educational Development Laboratory, Austin.
Kebeci, S. (2006). Okul aile birliğinin okul performansı üzerindeki rolü [The role of parent teacher association on school performance]. Unpublished Master Thesis. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı, İstanbul.
Lasky, S. (2000). The cultural and emotional politics of teacher-parental interactions, Teaching and Teacher Education, 16, 843-860.
Martinez, R. A., Martinez R. & Perez, M .H. (2004). Children’s school assessment: Implications for family-school partnerships. International Journal of Educational Research. 41, 24-39
M.E.B. (2005). Öğrenci-veli-okul sözleşmesi, eğitimi araştırma ve geliştirme dairesi başkanlığı genelgesi, Sayı: 2005/92.
Miedel, W. T. & Reynolds, A. J. (1999). Parental involvement in early intervention for disadvantaged children: does it matter? Journal of School Psychology, 37(4), 379-402.
Muijs, D. (2004). Doing quantitative research in education with spss. Sage Publications Ltd., London.
Resmi Gazete. (1961). İlköğretim ve eğitim kanunu, Sayı: 10705.
Resmi Gazete. (2003). Milli eğitim bakanlığı ilköğretim kurumları yönetmeliği, Sayı: 25212.
Resmi Gazete. (2005a). Milli eğitim bakanlığı okul-aile birliği yönetmeliği, Sayı:25831.
Resmi Gazete, (2005b). Milli eğitim bakanlığı ilköğretim ve ortaöğretim kurumları sosyal etkinlikler yönetmeliği, Sayı: 25699.
Voorhis, F. V. & Sheldon, S. (2004). Principal’s roles in the development of us programs of school, family, and community partnerships, International Journal of Educational Researh, 41, 55-70.
Werf, G. V. D., Creemers, B. & Guldemond, H. (2001). Improving parental involvement in primary education in indonesia: Implementation, effects and costs, School Effectiveness and School Improvement, 12 (4), 447-466.
Williams, D. L., & Chavkin, N. F. (1989). Essential elements of strong parental involvement programs. Educational Leadership, 47 (2), 18-20.
Yıldırım, M. C. & Dönmez B. (2008). Okul aile işbirliğine ilişin bir araştırma: istiklal ilköğretim okulu örneği. [A study on the cooperation between the school and parents (İstiklal primary school sample)] Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Kış-C.7. (23), 98–115.
Yılmaz, (2006). İlköğretim okullarında etkililik sağlanması için öğretmenlerin ailelerden beklentileri (Sakarya ili örneği) [The expectations of the teachers from the families in order to provide effectiveness in elementary education schools]. Unpublished Master Thesis. Sakarya Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Zellman, G. L. & Waterman, J. M. (1998). Understanding the impact of parental school involvement on children’s outcomes, The Journal of Educational Research, 91(6), 370-380.