Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Renk İsimlerinin Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği

Problem Durumu: Zihinsel yetersizlik gösteren çocuklar, normal gelişen çocukların doğal süreç içinde kendiliklerinden edindikleri kavramları sistematik bir öğretim sürecinden geçmeksizin öğrenememektedirler. Zihinsel yetersizlik gösteren öğrencilere kavram öğ- retimiyle ilgili sınırlı sayıda çalışma bulunmasının yanısıra bu çalışmalar “adı söylenen kavramı gösterme” yi hedeflemektedir. Kavramların “isimlerini söyleme” aşamasında sistemli bir çalışmaya rastlanmamaktadır. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğ- rencilere renklerin isimlerini söyleme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğre- timin etkililiği; becerinin araç-gereçler arası genellenmesinin genelleme öğretimi plan- lanarak sağlanıp sağlanmadığı; edinilen becerinin kalıcılığını koruyup korumadığı ve hedeflenmeyen bilgi olarak sunulmuş olan renk isimlerinin yazılış şeklini tanıma bece- risini kazanıp kazanmadıklarını incelemektir. Araştırmanın Yöntemi: Araştırma, davranışlar arası çoklu yoklama modeli kullanılarak desenlenmiştir ve araştırmada çoklu örnekler modeli benimsenerek genellemenin öğreti- mi yapılmıştır. Araştırma hafif derecede zihinsel yetersizliği olan üç öğrenci ile yürütül- müştür. Öğrencilerin tümü özel bir rehabilitasyon merkezinde özel eğitim almaktadır. Bulgular ve Sonuçlar: Araştırmanın sonuçları, eşzamanlı ipucuyla öğretimin renkleri söy- leme becerisinin öğretiminde, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin iki- sinde etkili olduğunu göstermektedir. Öğrencilerin ikisi de beceriyi başka araç-gereçlere genelleyebilmiştir ancak bir öğrencide becerinin kalıcılığı korunurken, diğer öğrencide kalıcılık sağlanamamıştır. Üçüncü öğrenci ile birinci öğretim setinde uzun bir süre öğ- renme gerçekleşmeyince öğretime son verilmiştir. Öğrencilerin hiçbiri hedeflenmeyen bilgi uyaranını istenilen düzeyde kazanamamışlardır. Tartışma ve Öneriler: Araştırma bir öğrenci için, eşzamanlı ipucuyla öğretimin renklerin isimlerini söyleme becerisinin öğrenilmesinde, kalıcılık ve genellenmesinde etkili oldu- ğunu göstermektedir. Araştırmanın öğretim oturumları ve günlük yoklama oturumla- rında en uzun oturum ortalama 2dak. sürmüştür ve öğretim sırasında yalnızca olumlu örnekler kullanılmıştır. Bu durum eşzamanlı ipucuyla öğretimin kolay ve kısa sürede uygulanabilir bir yöntem olduğunu daha az araç-gereç hazırlığı gerektirdiğini göster- mektedir. Araştırmanın bulgularına dayanarak, renk kavramı ve başka kavramların öğ- retiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin kullanılması önerilebilir.

The Effectiveness of Simultaneous Prompting Procedure on Teaching Colours Names to Children with Mild Mental Disabilities

Problem Statement: Children with mental disabilities can not learn the concepts without a systematic instruction. However children who develop normally can learn the con- cepts in natural process. There is limited number of research about teaching concepts and these are about in displaying stage to students with mental retardation. There is no systematic study available for teaching concepts in naming the concepts. Purpose: The purpose of the present study was to examine the effectiveness of simulta- neous prompting procedure in teaching colours by name to children with mild mental disabilities and also to examine the generalization of the acquired skills across the mate- rials. In addition, each colour’s name was written on different cards and presented to the children for the instructive feedback. Method: The experimental design of the study was multiple probe design with probe condition across behavior. Multiple examples model was used for the generalization. Participants of the study were three children with mild mental disabilities. All of the students were enrolled in a private special education center. Results: The findings of this study showed that simultaneous prompting was effective instructional procedure on teaching the targeted skills to the two of the participants and these children generalized the skill across the materials. But only one of the students maintained the targeted colours during maintenance sessions. Third student wasn’t learning the colors name on first behavior so the training stopped with this student. Also none of the students acquired the instructive feedback stimuli. Conclusions: This study shown that simultaneous prompting procedure was effective for only one student on teaching colours’ name, maintenance and generalization. Training sessions and daily probe sessions were continued two minutes on the average and on training sessions, only positive samples were used. It shown that simultaneous prompt- ing procedure is an easy procedure and it can be practiced in a short time and it is re- quires less preparing materials. As a result, it can be recommended that simultaneous prompting can be used for teaching the colours concept as well as teaching other con- cepts.

PDF

___

Akmanoğlu, N. (2002). Otistik bireylere adı söylenilen rakamın gösterilmesi becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Alberto, A.A., & Troutman, A. C. (1995). Applied behavior analysis for teachers. Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall
Birkan, B. (2002). Gelişimsel yetersizliği olan çocuklara renk öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 169-186.
Çelik, S. (2007). Zihinsel yetersizlik gösteren çocuklara kavram öğretiminde doğrudan öğretim ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililik ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Doğan, O.S. (2001). Zihin özürlü çocuklara adı söylenen mesleğe ait resmi seçme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir:Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Fickel, K.M., Schuster, J.W., & Collins, B.C. (1998). Teaching different tasks using different stimuli in a heterogeneous small group. Journal of Behavioral Education, 8(2), 219-244.
Gibson, A.N., & Schuster, J.W. (1992). The use of simultaneous prompting for teaching expressive word recognition to preschool children. Topics in Early Childhood Special Education, 12(2), 247-267.
Griffen, A.K., Schuster, J.W., & Morse, T.E. (1998). The acquistion of instructive feedback: A comparison versus intermittent presentation schedules. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 33(1), 42-61.
Gürsel, O. (1993). Zihinsel engelli çocukların doğal sayıları, gerçek nesneleri kullanarak eşleme, resimleri işaret ederek gösterme, rakamlar gösterildiğinde söyleme becerilerinin gerçekleştirilmesinde birey selleştirilmiş öğretim materyalinin basamaklandırılmış yöntemle sunulmasının etkililiği. Yayımlanmış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Kırcaali-İftar, G., Birkan, B., & Uysal, A. (1998). Comparing the effects of structural and natural language use during direct instruction with children with mental retardation. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 33(4), 375-385.
MacFarland-Smith, J., Schuster, J.W., & Stevens, K.B. (1993). Using simultaneous prompting to teach expressive object identification to preschoolers with developmental delays. Journal of Early Intervention, 17(1), 50-60.
Morse, T.E., & Schuster, J.W. (2004). Simultaneous prompting: A review of the literature.Education and Training in Developmental Disabilities, 39(2), 153-168.
Singleton, K.C., Schuster, J.W. ve Ault, M.J. (1995). Simultaneous prompting in a small group instructional arrangement. Education and Traininh in Mental Reterdation and Developmental Disabilitie. 30(3), 218-230.
Tekin, E. (2000). Zihin özürlü çocuklara kardeşleri aracılığıyla sunulan dört saniye sabit bekleme süreli öğretim ve eşzamanlı ipucuyla öğretim etkililiklerinin ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları no:1241.
Tekin, E., Kurt, O., & Acar, G. (2003). Nesne ismi öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği:Bir çoklu örnekler uygulaması. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Tekin, E., ve Kırcaali-İftar, G. (2001). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Tekin. E. (1999). Yanlışsız öğretim yöntemleri. Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 87-102.
Tekin-İftar, E. (2006). Davranış değişikliklerinin kalıcılığının ve genellenmesinin sağlanması,Kırcaali-İftar, G. (Ed.), Davranış ve Öğrenme Sorunu Olan Çocukların Eğitimi. (4.Basım, bölüm,5 s. 53-66) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları.
Varol, N. (1992). Zihinsel engelli çocuklara kırmızı, sarı, büyük, daire, üçgen, uzun, bir tane, iki tane ve kalın kavramlarını kazandırmada açık anlatım yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş öğretim materyalinin etkililiği. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları no:637.
Wolery, M., Ault, M.J., & Doyle, P.M. (1992). Teaching Students with Moderate to Severe Disabilities: Use of Response Prompting Strategies. Newyork, NY: Longman.