Comparison of environmental attitudes of university students determined via the new environmental paradigm scale according to the students’ personal characteristics
Çevre sorunlarının küreselleşmesi ve gezegendeki yaşamı tehdit eder noktaya gelmesi, insanların doğa ile ilişkilerini ve çevreye karşı tutum ve davranışlarını, doğaya karşı bireylerin üstlendikleri görev ve sorumluluklarını tekrar gözden geçirmeye, ekolojik kültür ve çevre bilincini tekrar tanımlamaya yöneltmiştir. Özellikle son yıllarda eğitim - öğretim ile çevre sorunları arasındaki ilişki tekrar irdelenmeye; öğretmenlerin, okulların, ders programlarının çevre duyarlılığı ve ekolojik bilinci yüksek bireyler yetiştirmeye uygunluğu tekrar sorgulanmaya başlanmıştır. Çevre sorunlarının kalıcı çözümündeki yaklaşımlarda eğitim faaliyetlerinin önemli olduğu bilinen bir gerçektir. Çevreyle ilgili olarak, tüm bireylerin hak ve görevleri bakımından çok büyük önemi olan çevre bilincinin ve duyarlılığının geliştirilmesi, bunun için de çevre eğitiminin çok ciddi bir şekilde ele alınıp uygulanması gerekmektedir. Çevre eğitimi bilgi vermenin yanında insan davranışını da etkilemelidir. Olumlu ve kalıcı davranış değişiklikleri kazandırmak ve sorunların çözümünde bireylerin aktif katılımını sağlamak gerekmektedir. Çevre ve çevreye yönelik konular üzerinde olumlu tutuma sahip bireylerin yetiştirilmesinde önemli bir aşama da bireylerin tutumlarının tespit edilerek buna göre eğitim verilmesidir. Literatürde üniversite öğrencilerinin çevresel tutumlarının belirlenmesine yönelik birçok çalışma bulunmaktadır Çevresel tutum araştırmalarında kullanılan farklı ölçekler olmasına rağmen bu çalışmada, "Yeni Çevresel Paradigma Ölçeği" kullanılmıştır ve bireysel özeliklerine göre karşılaştırılması yapılmıştır.Araştırmanın AmacıBu araştırma, üniversite öğrencilerinin çevresel tutumlarının belirlenmesi amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür.Araştırmanın YöntemiAraştırmanın örneklem grubunu, Gazi Üniversitesi'nde öğrenim gören 3. ve 4. sınıf toplam 213 öğrenci oluşturmaktadır. Bu çerçevede, üniversitede çevre eğitimine yönelik bir ders almamış olan İşletme Eğitimi Bölümü ile söz konusu eğitimi alan Aile ve Tüketici Bilimleri Eğitimi Bölümü'nde öğrenim gören öğrencilerin çevresel tutumları "yeni çevresel paradigma ölçeği" ile belirlenmiştir. Öğrencilerin ölçekte yer alan 15 madde veya ifadeye katılım düzeyleri için beşli Likert tipi derecelendirme kullanılmıştır. Verilerin SPSS 14.01 programı ile analiz edildiği araştırmada, örneklem grubunda yer alan öğrencilerin bireysel özelliklerine göre dağılımı frekans ve yüzde değerleri ile verilmiştir. Öğrencilerin yeni çevresel paradigma ölçeğindeki her bir maddeye ilişkin tutumları frekans ve yüzde dağılımının yanı sıra aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanarak betimlenmiştir (Ölçeği oluşturan maddelerin ortalaması, yukarıda belirtilen dereceleme sistemine göre olumsuz içeren maddeler ters puanlandırılarak hesaplanmıştır). Bununla birlikte, yeni çevresel paradigma ölçeğinde ki ortalama puanların öğrencilerin özelliklerine göre karşılaştırılmasında ise (iki grup için) t testi ve (üç ve daha fazla grup için) varyans analizi kullanılmıştır. Varyans analizinde grupların ikili karşılaştırılmasında ise Tukey testinden yararlanılmıştır. Ayrıca üniversitede çevre eğitimi alma durumu, yaş, cinsiyet, sınıf, baba öğrenim düzeyi, anne öğrenim düzeyi, gelir düzeyi ve üniversite öncesi çevre eğitimi alma durumu değişkenlerinin öğrencilerin çevresel tutumlarının tahminine yönelik ikili (binary) lojistik regresyon analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda, geriye dcjğru adımsal çıkarma (backward stepwise) yöntemi ile ikili lojistik model elde edilmiştir. Diğer taraftan, araştırmada kullanılan ölçeğe yönelik faktör analizi uygulanmış olup ölçeğin özdeğeri l'den büyük ve toplam varyansın %74'ünü açıklayan tek faktör altında toplandığı tespit edilmiştir. Bartlett's testi sonucu, faktör analizinin uygulanabileceğini ortaya koymuş (x2=l 132.6; p< .001) ve hesaplanan Kaiser-Meyer-Olkin değeri (KMO= .854) örneklem hacminin yeterli düzeyde olduğunu göstermiştir. Ayrıca, ölçeğe ait güvenirlik analizleri için Cronbach's Alpha değerleri hesaplanmıştır. Buna göre, 15 ifadeden oluşan ölçek için Cronbac's Alpha değeri .754 olarak hesaplanmıştır. Araştırmanın BulgularıÖğrencilerin çevreye olan yaklaşımları genellikle orta düzeyin üzerinde olumlu olmuş ve en olumlu tutum "hayvanlar ve bitkilerin de en az insanlar kadar yaşama hakkına sahip olması" ve "bugünkü tüketim alışkanlıkları değiştirilmezse ileride çok büyük çevre problemleri ile karşı karşıya kalınması" konularında sergilenmiştir. Diğer taraftan, grupların karşılaştırılmasına yönelik uygulanan t testi ve varyans analizi sonuçları, üniversitede çevre eğitimi alan öğrencilerin almayanlara, kızların erkeklere, 3. sınıfların 4. sınıflara, anne ve babası üniversite mezunu olanların olmayanlara ve gelir düzeyi 1500 TL ve üzeri olanların daha düşük olanlara göre çevreye yönelik daha olumlu tutum içerisinde olduklarını ortaya koymuştur.Araştırmanın Sonuçları ve ÖnerileriLojistik regresyon analizi sonuçlarına göre, çevreye yönelik tutumların daha olumlu olma ihtimali; üniversitede çevre eğitimi alan öğrencilerin almayanlara göre 4.061 kat, kız öğrencilerin erkeklere göre 2.512 kat, babası üniversite mezunu olanların ilkokul mezunu olanlara göre 1.523 kat, annesi üniversite mezunu olanların ilkokul mezunu olanlara göre 1.523 kat ve geliri 1501 TL ve üzeri olanların 750 TL ve altında olan öğrencilere göre 1.222 kat daha fazladır. Bu çerçevede, çevre bilincinin oluşması ve artmasında sosyo-ekonomik gelişimin önemli olduğu ve aileden başlamak üzere özellikle eğitim sürecinde ilköğretim yıllarından itibaren öğrencilerde çevreye karşı daha olumlu tutum ve davranış kazandırılmaya çalışılması ve bu doğrultuda (bireylerin çevre konusunda farkmdahğını artıracak) eğitim programlarının planlanması ve uygulanmasının çevreye olan duyarlılığı ve dolayısıyla daha yaşanabilir bir ortam sunarak toplumun gönencini artıracağı söylenebilir. Diğer taraftan, çevre konusunda yapılacak akademik çalışmaların artarak sürdürülmesi gerek literatüre katkı, gere
Üniversite öğrencilerinin çevresel tutumlarının yeni çevresel paradigma ölçeği ile incelenmesi
Problem Statement: It is a known fact that educational activities contribute in an important way to the approaches for creating lasting solutions for environmental problems. In relation to the environment, it is necessary to develop awareness and sensitivity in terms of the rights and responsibilities of all individuals, and thus environmental education should be managed and applied very seriously. Purpose of Study: This study was designed and conducted to detect university students’ attitudes about the environment. Methods: The study sampling group was composed of 213 students at Gazi University. In this framework, the environmental attitudes of the students in the Business Administration Department, who had taken no courses relating to the environment, and of the students in the Department of Family and Consumer Sciences Education, who had taken an environment course, were detected via new environmental paradigm scale A 5-point Likert-type scale composed of 15 items and statements was used to this end. Cronbach’s Alpha Coefficient of the scale was calculated to be .754. Findings and Results: The attitudes of students about the environment were found to be generally slightly positive, with the most positive attitudes being “Animals and plants have at least as much right to live as do human beings” and “We will face important environmental problems in the future unless we give up today’s consumption habits.” On the other hand, the results of the t-test and variance analysis made to compare groups revealed that university students who have taken environment courses, female students, third- grade students, students with university graduate parents, and students with a monthly family income at or above 1500 TL have a more positive attitude toward the environment than do those who have not taken any environment courses, males, fourthgrade students, those with parents who did not have a university level education, and those with a monthly family income below 1500 TL. Conclusion and Recommendations: The attitudes of students toward the environment were generally found to be positive above the medium level. It can be stated that socio-economic development has an important role in the formation and growth of environmental awareness. Furthermore, in order for students to gain more positive attitudes and behaviors toward the environment, beginning environmental education in primary school will increase students’ sensitivity toward the environment and thus contribute toward to the creation of a habitable environment, which will increase the wellbeing of society.
___
- Aslan, O., Uluçmar Sağır, Ş. & Cansaran, A. (2008). Çevre tutum ölçeği uyarlaması ve ilköğretim öğrencilerinin çevre tutumlarının belirlenmesi [The adaptation of environment attitude scale and determination of primary school students' environmental attitudes]. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 283-295.
- Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: ilköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma [For environmental education: primary school students' environmental attitudes and environmental knowledge]. Unpublished doctoral dissertation, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
- Beyhun, N.E., Vaizoğlu, S.A., Mete, A., Okur, S., Ongun, M., Orçan, S. & Güler, Ç. (2007). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 2005-2006 öğretim dönemi son sınıf öğrencilerinde çevresel risk algılama düzeyi [Environmental risk perception of last grade students in Hacettepe University Medical Faculty within 2005-2006 education period]. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6(5), 345-350.
- Cansaran, A. & Yıldırım, C. (2010). Çevre bilimi ile ilgili başlıca terimler ve kavramlar (Edt. Orçun Bozkurt) [The main terms and concepts related to environmental science]. Çevre Eğitimi, Pegem Akademi: Ankara.
- Çabuk, B. & Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi [Identifying of the students about environmental sensitivity]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1-2),189-198.
- Demirel, M., Gürbüz, B. & Karaküçük, S. (2009). Rekreasyonel aktivitelere katılımın çevreye yönelik tutum üzerindeki etkisi ve yeni ekolojik paradigma ölçeğinin geçerliği ve güvenirliği [Effects of recreational activities participation on environmental attitudes and reliability and validity of new ecological paradigm scale]. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 47-50.
- Dunlap, R.E. & Van Liere, K.D. (1978). The "New Environmental Paradigm": A proposed measuring instrument and preliminary results. Journal of Environmental Education, 9,10-19
- Dunlap, R.E., Van Liere, K.D., Mertig, A.G. & Jones, R.E. (2000). Measuring endorsement of the new ecological paradigm: a revised NEP scale. Journal of Social Issues, 56(3), 425-442.
- Ek, H.N., Kılıç, N., Öğdüm, P. & Düzgün, G. (2009). Adnan Menderes Üniversitesi'nin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları ve duyarlılıkları [First and senior class Adnan Menderes University student's attitudes, towards environmental problems]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 125-136.
- Erdoğan, N. (2009). Testing the new ecological paradigm scale: Turkish case. African Journal of Agricultural Research, 4(10),1023-103.
- Erol, G.H. & Gezer, K. (2006). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarına çevreye ve çevre sorunlarına yönelik tutumları [Prospective of elemantary school teachers' attitudes toward environment and environmental problems]. International Journal of Environmental and Science Education, 1(1), 65-77
- Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması [Investigation of preservice preschool teachers' behaviors related to environmental awareness]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
- Furman, A. (1998). A note on environmental concern in a developing country results from an Istanbul survey. Environment and Behavior, 30,520-534.
- Gough, H.G. (1994). Theory, development and interpretation of the CPI socialization scale. Psychological Reports, 75,651-700.
- Günden, C. & Miran, B. (2008). Yeni çevresel paradigma ölçeğiyle çiftçilerin çevre tutumunun belirlenmesi: İzmir ili Torbalı ilçesi örneği [An application of the new environmental paradigm to determining environmental attitudes of farmers: the case of Izmir, Torbali], Ekoloji, 18(69), 41-50.
- Hart, P. (2003). Reflections on reviewing educational research: researching for value in environmental education. Environmental Education Research, 9(2), 241-256.
- Hensher, D.A. & King, J. (2002). Mapping stakeholder perceptions of the importance of environmental issues and the success in delivery: a university case study. Environmental Education Research, 8(2), 199-224.
- Işıldar, G. (2008). Meslek yüksekokulları boyutunda çevre eğitiminin çevreci yaklaşımlar ve davranışlar üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi [Evaluation of the effects of "environmental education" on environmental approaches and behaviors of vocational school students].Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 759-778.
- Kahyaoğlu, M., Daban, Ş. & Yangın, S. (2008). İlköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları [Elementary teachers' attitudes toward the environment], D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11,42-52.
- Manzanal, R.F., Barreiro, L.R. & Carrasquer, J. (2007). Evaluation of environmental attitudes: analysis and results of a scale applied to university students. Science Education, 91(6), 989-1009.
- Özmen, D., Çetinkaya, A. & Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları [University students' attitudes towards environmental problems]. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(6), 330-344.
- Özsoy, S. (2012). A survey of Turkish pre-service science teachers' attitudes toward the environment. Eurasian Journal of Educational Research, 46,121-140.
- Sam, N., Sam, R. & Öngen, B. (2010). Üniversite öğrencilerinin çevresel tutumlarının yeni çevresel paradigma ve benlik saygısı ölçeği ile incelenmesi [Investigating levels of self-esteem and environmental attitudes from the perspectives]. Akademik Bakış Dergisi, 20,1-16.
- Smith, D.C. (1991). Theoretical and methodological issues concerning environmental paradigms and value shifts. Unpublished master dissertation, The Pennsylvania State University, Pennsylvania.
- Stern, P.C., Dietz, T. & Guagnano, G.A. (1995). The new ecological paradigm in social-pyschological context. Environment and Behavior, 27, 723-743.
- Şafak, Ş. & Erkal, S. (1999) .Çevre eğitimi ve aile. [Environmental education and family]. Eğitim ve Bilim Dergisi, 23(112), 63-66.
- Şahin, N.F., Cerrah, L., Saka, A. & Şahin, B. (2004). Yüksek öğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama [A Practice for Student Centered Ecology Course in Higher Education]. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 113-128.
- Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları [Teacher candidates' attitudes toward environmental problems]. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110
- Şimşekli, Y. (2004). Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerine ilköğretim okullarının duyarlılığı [The sensitivity of primary schools to develop environmental awareness, environmental education activities].Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 83-92.
- Vikan, A., Camino, C., Biaggio, A. & Nordvik, H. (2007). Endorsement of the new ecological paradigm a comparison of two Brazilian samples and one Norwegian sample. Environment and Behavior, 39(2), 217-228.
- Widegren, O. (1998). The new environmental paradigm and personal norms. Environmental and Behavior, 30, 75-100.
- Yaylı, H. & Berk, Z. (2009). Çevre sorunları dersinin çevre bilinci oluşturma düzeyinin tespit edilmesine yönelik bir araştırma: Gazi Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü örneği [Creating a level of awareness of environmental issues for determining the course of a research environment: an example of the Gazi University Department of Public Administration], Uluslararası Davras Kongresi, İsparta.
- Yücel, A.S. (2008). A New Motto in Environmental Protection: Green Chemistry. Eurasian Journal of Educational Research, 32,145-154.
- Zeleany, L., Chua, P. & Aldrich, C. (2000). Elaborating on gender differences in environmentalism. Journal of Social Issues, 56(3), 443-457.