Kamu hizmeti yayıncılığının finansman sorunu ve Türkiye'deki durum

1980li yıllarla birlikte her alanda olduğu gibi medya alanında da köklü dönüşümleryaşanmıştır. Ticari televizyonların hızlı bir şekilde yaygınlaşması, kamu hizmeti yayıncılığıyapan televizyonların tekel konumlarını sona erdirmiştir. Neo liberalist politikaların etkinolduğu bu yeniden yapılanma sürecinde kamu hizmeti yayın kurumları tartışmaların merkezineyerleşmiştir. Bu kurumlara yönelik eleştirilerin odağını ise fnansman konusu oluşturmuştur.Türkiye örneğine bakıldığında TRTnin de aynı konu çerçevesinde eleştirildiği görülmektedir.Nitekim Türkiyenin kamu hizmeti yayıncısı olan TRT, ticari rakiplerinin ortaya çıkmasındansonra gelirleriyle hep gündemi meşgul etmiştir. Özellikle kurumun elektrikten aldığı pay ilebandrol ücretleri çeşitli kesimler tarafından sorgulanmıştır. Gerek dünyada kamu hizmetiyayıncılarının gerekse Türkiyede TRTnin fnansman sorununun ele alındığı bu çalışmada,literatürün yanı sıra yazılı basın haberlerinden de yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda TRTninkamu hizmeti yayıncılığının gözardı edildiği, vatandaşın üzerinde bir yük olarak görüldüğü,ticari televizyonlarla kıyaslandığı ve desteklenmediği görülmüştür.

Financing problem of public service broadcasting and the situation in Turkey

Along with 1980s, there had been many radical transformations in media as well as inall other domains. Commercial televisions becoming rapidly widespread put an end to themonopoly of public service broadcasting televisions. During this restructuring process in whichneo-liberalist policies had been infuential, the public service broadcasting corporations were putin the centre of discussions. However, focus of the criticisms directed at these corporations wasfnancing. Considering the example in Turkey, it is seen that TRT has also been criticised for thesame issue. As a matter of fact, revenue of TRT, the public service broadcaster of Turkey, hasalways been in the centre of the discussions after its commercial competitors appeared. Especiallythe share that they get from electricity and their banderol fees have been questioned by severaldifferent circles. in this study where fnancing problems of both public service broadcasters inthe world and TRT in Turkey are addressed, in addition to the literature, media news were alsoused. Research results showed that public service broadcasting of TRT has been ignored, it hasbeen regarded as a burden on citizens of Turkey, it has been compared to commercial televisionsand it hasn t been supported.

PDF

___

Bek, M. G. (2003). Küreselleşme, Ulus-Devlet ve İletişim: Avrupa Birliğinin Türkiyedeki İletişim Politikalarına Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme. M. G. Bek (Der.). Avrupa Birliği ve Türkiyede İletişim Politikaları (s. 237 286). Ankara: Ümit Yayıncılık.
Brants, K. ve Bens, E. D. (2000). The Status Of TV Broadcasting In Europe. J. Wieten, G. Murdock vd. (Edit.). Television Across Europe (s. 7-22). London: SAGE Publications.
Cankaya, Ö. (2003). Bir Kitle İletişim Kurumunun Tarihi: TRT 1927-2000, İstanbul: YKY.
Colás, A. (2008). Neoliberalizm, Küreselleşme ve Uluslararası İlişkiler. A. Saad-Filho ve D. Johnston (Haz.). Ş. Başlı ve Tuncel Öncel (Çev.). Neoliberalizm Muhalif Bir Seçki (s. 123- 139). İstanbul: Yordam Kitap.
Çaplı, B. (2001). Televizyon ve Siyasal Sistem. (2. bs.). Ankara: İmge Kitabevi.
Çatalbaş, D. (2000). Kamu Hizmeti Yayıncılığı Kurtarılmalı mıdır?: Yeni Milenyumda Kamu Hizmeti Yayıncılığı ve TRTnin Konumu. Siyasal İletişim İletişim Dergisi Yayınları 3-5 Mayıs 2000 1. Ulusal İletişim Sempozyumu Bildirileri (s. 281-291). Ankara: G.Ü. İletişim Fakültesi Basımevi.
Çelenk, S. (2005). Televizyon, Temsil, Kültür . Ankara: Ütopya Yayınevi.
Duménil, G. ve Lévy, D. (2008). Neoliberal (Karşı) Devrim. A. Saad-Filho ve D. Johnston (Haz.). Ş. Başlı ve T. Öncel (Çev.). Neoliberalizm Muhalif Bir Seçki (s. 25-41). İstanbul: Yordam Kitap.
Geray, H. (2003). İletişim ve Teknoloji Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları. Ankara: Ütopya Yayınları.
Geray, H. (2005). Radyo ve Televizyon Yayıncılığının Ekonomisi. F. Başaran ve H. Geray (Der.). İletişim Ağlarının Ekonomisi Telekomünikasyon, Kitle İletişimi, Yazılım ve İnternet (s. 159-176). Ankara: Siyasal Kitabevi.
Golding, P. (2003). Küresel Köy mü Kültürel Yağma mı? İletişim Devriminin Eşitsiz Mirası. R. W. McChesney, E. M. Wood ve J. B. Foster (Edit.). Kapitalizm ve Enformasyon Çağı (s. 85-105). Ankara: Epos Yayınları.
Hills, J. (2003). ABDnin KurallarıylaOkey mi? 1940lardan Günümüze Telekomünikasyon. R. W. McChesney, E. M. Wood ve J. B. Foster (Edit.). Kapitalizm ve Enformasyon Çağı (s. 121-148). Ankara: Epos Yayınları.
Humphreys, P. J. (1996). Mass Media and Media Policy in Western Europe. Manchester UK: Manchester University Press.
Kaya, A. R. (2009). İktidar Yumağı. Ankara: İmge Kitabevi.
Keane, J.(2002). Kamusal Alanın Yapısal Dönüşümleri. S. İrvan (Der.). Medya, Kültür, Siyaset. (2. bs). Ankara: Alp Yayınevi.
McChesney, R. W. (2003). Küresel İletişimin Politik Ekonomisi, R. W. McChesney, E. M. Wood ve J. B. Foster (Edit.). Kapitalizm ve Enformasyon Çağı (s. 7-38). Ankara: Epos Yayınları.
McChesney, R. W. (2006). 21. Yüzyılda İletişim Politikaları Medyanın Sorunu (Ç. Çidamlı vd.,Çev.). İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
MacEwan, A. (2008). Neoliberalizm ve Demokrasi: Piyasa İktidarına Karşı Demokratik İktidar. A. Saad-Filho ve D. Johnston (Haz.). Ş. Başlı ve T. Öncel (Çev.). Neoliberalizm Muhalif Bir Seçki (s. 282-292). İstanbul: Yordam Kitap.
MacGregor, S. (2008). Refah Devleti ve Neoliberalizm. A. Saad-Filho ve D. Johnston (Haz.). Ş. Başlı ve T. Öncel (Çev.). Neoliberalizm Muhalif Bir Seçki (s. 236-247). İstanbul: Yordam Kitap.
Martin, H. P. ve Schumann, H. (1997). Globalleşme Tuzağı (Ö. Saatçi Karadana ve M. Kahraman, Çev.). Ankara: Ümit Yayıncılık.
Meyer, T. (2004). Medya Demokrasisi (Medya Siyaseti Nasıl Sömürgeleştirir) (A. Fethi, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Munck, R. (2008). Neoliberalizm ve Siyaset, Neoliberalizmin Siyaseti. A. Saad-Filho ve D. Johnston (Haz.). Ş. Başlı ve T. Öncel (Çev.). Neoliberalizm Muhalif Bir Seçki (s. 106- 122). İstanbul: Yordam Kitap.
Murdock, G. (2000). Digital Futures: European Television In The Age Of Convergence. J. Wieten, G. Murdock vd. (Edit.). Television Across Europe (s. 35-57). London: SAGE Publications.
Mutlu, E. (1999). Televizyon ve Toplum . Ankara: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu.
Mutlu, E. (2001). Ne Olacak Bu Kamu Yayıncılarının Hali?, D. B. Kejanlıoğlu, S. Çelenk ve G. Adaklı (Der.). Medya Politikaları (s. 23-78). Ankara: İmge Kitabevi.
Mutlu, E. (2005). Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Palley, T. I. (2008). Keynesçilikten Neoliberalizme: İktisat Biliminde Paradigma Kayması, A. Saad-Filho ve D. Johnston (Haz.). Ş. Başlı ve T. Öncel (Çev.). Neoliberalizm Muhalif Bir Seçki (s. 42-58). İstanbul: Yordam Kitap.
Perraton, J., Goldblatt D.vd. (2006). Küreselleşen Bir Dünyada Ekonomik Aktivite. K. Bülbül (Edit.). N. Demirci (Çev.). Küreselleşme Okumaları (s.1-24). Ankara: Kadim Yayınları.
Savran, S. (1998). Yeni Dünya Düzen(sizliğ)i, Küreselleşme, Özelleştirme. A. Soyer (Haz.). Yeni Dünya Düzeni ve Özelleştirmeler (s. 7-19). Ankara: Türk Tabipleri Birliği.
Shutt, H. (2003). Yeni Bir Demokrasi (M. Tekçe ve B. Gürsu Nomer, Çev.). İstanbul: Kitap Yayınevi.
Stevenson, N. (2008). Medya Kültürleri (G. Orhon ve B. E. Aksoy, Çev.). Ankara: Ütopya Yayınevi.
Şahin, H. (2004). İletişimde Karavanadan Kafeteryaya . İstanbul: Dünya Yayıncılık.
Taylor, L. ve Willis, A. (1999). Media Studies: Texts, Institutions and Audiences. Oxford, UK: Blackwell Publishers.
TRT, Erişim: 13 Ekim 2012, http://www.trt.net.tr
Uluç, G. (2002). Medya Yapılarının Küreselleşmesi. Doğu Batı. Yıl: 5, Sayı: 18, s. 289 303.
Wallerstein, I. (2006). Kalkınmacılık ve Küreselleşmeden Sonrası Ne?. K. Bülbül (Edit.). Y. O. Kavuncu (Çev.). Küreselleşme Okumaları (s.127-157). Ankara: Kadim Yayınları.
Yazıcı, A. N. (1999). Kamu Yayın Kurumları ve Yeniden Yapılanma. Ankara: Türkiye Radyo Televizyon Kurumu.
http://www.hurriyet.com.tr, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.
http://www.milliyet.com.tr, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.
http://www.haber7.com, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.
http://www.medyatava.com, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.
http://www.odatv.com, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.
http://www.tuketiciler.org, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.
http://www.radikal.com.tr, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.
http://www.zaman.com.tr, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.
http://haber.gazetevatan.com, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.
http://ekonomi.haberturk.com, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2012.