Fatma YILDIRIM, İnci ÖZGÜR İLHAN, Duru KUZUGÜDENLİOĞLU

Mahalle Bağlamında Genel Toplulukçu Yeterlilik Ölçeğinin Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Bu yazıda özgün olarak Türkçede geliştirilen Mahalle bağlamında Genel Top-lulukçu Yeterlilik Ölçeğinin (TY-m Ölçeği) psikometrik özelliklerini içeren ge-çerlilik ve güvenilirlik analizlerinin sonuçları sunulmuştur. Toplulukçu yeterlilik (Bandura, 1997), “belirlenen bir hedefi gerçekleştirmek için gereken eylemliliği örgütleyip yürütmede bir grubun kendi kaynaklarına olan ortaklaşmış inancı” olarak tanımlanmıştır. Toplumsal hareketlerde bir topluluğun yeterlilik inancı ne kadar yüksekse hedefe ulaşma olasılığı o kadar yüksektir. Yirmi altı madde içeren ölçek iki ayrı örneklemde uygulanmıştır: ilk uygulama uygun-kolayda yöntemiyle ulaşılabilen 405 kişiyle ve ikinci uygulama Ankara Çankaya Belediyesi sınırları içinde birbirine komşu dört mahalleden adresleri sistematik seçkisiz örnekle-me yöntemi ile belirlenen 394 kişiyle yapılmıştır. TY-m Ölçeğinin iç tutarlılığı (iki uygulamadaki Cronbach alfa katsayıları 0,95 ve 0,97) ve test-tekrar-test uy-gulamasında güvenilirlik katsayısı (r= 0,65) olarak belirlenmiştir. Yapı geçerliliği çalışmasında Dayanışma ve Sürdürme-Yılmama olarak adlandırılan iki faktörlü yapının toplam varyansın yüzde 66,4’ünü açıkladığı görülmüştür. TY-m toplu-lukların davranışlarının motivasyonel boyutunun değerlendirilmesinde 18 yaş ve üstünde kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçektir. Geliştirilen toplulukçu yeterlilik ölçeği mahalle için olsa da, iş yerleri, sendikalar, meslek örgütleri ve sosyal ilişki ağlarını içeren başka kuruluşlara, köyler, aktivist gruplar ve internet üzerinden kurulan sosyal ağlar gibi tanımlı topluluklara uyarlanabileceği öngö-rülmüştür.

PDF

___

Bandura, A. (1989) “Human Agency in SocialCognitiveTheory”, AmericanPsychologist, 44, 9, 1175-1184.

Bandura, A. (1997) Self-Efficacy: th eExercise of Control, New York Freeman.

Bandura, A. (1998) “Health promotion from the perspective of social cognitive theory”. Psychology and Health, 13, 4, 623-649.

Bandura, A. (2006) “Guide for constructing self-efficacy scales”. Self Efficacy Beliefs of Adolescents.(edits: F Paja-res, T Urdan). Greenwich: Information Age and Publishing.

Bandura, A. ve Adams, N.E. (1977) “Analysis of Self-Efficacy Theory of Behavioral Change”. Cognitive Therapy and Research, 1, 4, 287-310.

Belek, İ. (1999) “Genel Sağlık Anketi ile Ölçülen Ruhsal Sorunlar ve Sosyodemografik Eşitsizlikler”, Türk Psikiyatri Dergisi, 10, 3, 163-172.

Benight, C.C. (2004) “Collective Efficacy Following a Series of Natural Disasters”, Anxiety, Stress and Coping, 17, 4, 401-420.

Blanco, A.,Díaz, D. (2005) “El Bienestarsocial: Su Concepto y Medición”, Psicothema, 17, 4, 582-589.

Boratav, K. (1995) İstanbul ve Anadolu’dan Sınıf Profilleri. Türkiye Araştırmaları II, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Brissette, I., Cohen, S. ve Seeman, T.E. (2000) “Measuring social integration and social networks”, Social Sup-port Measurement and Intervention, (der. S Cohen, L G Underwood, B.H. Gottlieb), New York: Oxford Uni-versity Press.

Carroll, J.M., Rosson, M.B. ve Zhou, J. (2005) “Collective Efficacy as a Measure of Community”. Conference on Human Factors in Computing Systems, 1-10.

Diener, E.,Emmons, R.A., Larsen, R.J. ve Griffin, S. (1985) “The Satisfaction with Life Scale”, Journal of Personality Assessment, 49, 71–75.

Durak, M. ve Şenol-Durak, E. (2010) “Psychometric qualities of the UCLA LonelinessScale-Version 3 as Applied in a TurkishCulture”, Educational Gerontology, 36, 988–1007..

Durak, M., Şenol-Durak, E., Gençöz, T. (2010) “Psychometric Properties of the Satisfaction with Life Scale among Turkish University Students, Correctional Officers, and Elderly Adults”. Social Indices Research, 99, 413-429.

Echeverría, S.,Diez-Roux, A.V., Shea, S., Borrell, L.N. ve Jackson, S. (2008)”Associations of Neighborhood Prob-lems and Neighborhood Social Cohesion with Mental Health and Health Behaviors: The Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis”. Health and Place, 14, 853–865.

Eker, D., Arkar, H. ve Yaldız, H. (2001)”Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin Gözden Geçirilmiş For-munun Faktör Yapısı, Geçerlik ve Güvenirliği”, Türk Psikiyatri Dergisi, 12, 1, 17-25.

Fernández-Ballesteros, R.,Díez-Nicolás, J., Vittorio, G. ve Bandura A. “Determinants and Structural Relation of Personal Efficacy to Collective Efficacy”, Applied Psychology: An Internatıonal Revıew, 51, 1, 107–125.

Friedman, S.R.,Mateu-Gelabert, P., Curtis, R., Maslow, C., Bolyard, M., Sandoval, M. veFlom, P.L. (2007) “Social Ca-pitalor Networks, Negotiations, and Norms? A Neighborhood Case Study”. American Journal of Preventive Medicine, 32, 6S, S160 –S170.

Ivert, A.K. ve Levander, T. (2014) “Adolescents’ Perceptions of Neighbourhood Social Characteristics – Is There a Correlation with Mental Health?” Child Indicators Research, 7, 177-192.

Kearns, A., Whitley, E., Tannahill, C. ve Ellaway, A. (2015) “Loneliness, Social Relations A and Health and Well-Be-ing İn Deprived Communities”, Psychology, Health and Medicine, 20, 3, 332-344.

Keyes, C.L.M. (1998) “Social Well-Being”, Social Psychology Quarterly, 61, 2, 121-140.

Krieger, N., Williams, D.R. ve Moss, N.E. (1997) “Measuring Social Class in US Public Health Research: Concepts, Methodologies, and Guidelines”, Annual Review of Public Health, 18, 341-378.

Ohmer, M.,Beck, E. (2006) “Citizen Participation in Neighborhood Organizations in Poor Communities and its Relationship to Neighborhood and Organizational Collective Efficacy”. Journal of Sociology and Social Welfare, 33, 1, 179-202.

Özgür İlhan, İ. (2018)”Sosyal İyilik Hali”. Ruh Sağlığının Sosyal Boyutu. (der. D Kuzu Güdenlioğlu Ulusoy), Ankara: Türkiye Klinikleri.

Pethe, S. (2002) “CollectiveEfficacy: Development of a Measure”, Decision, 29, 1, 25-38

Roos, S.M.,Potgieter, J.C. ve Temane, M.Q. (2013) “Self-Efficacy, Collective Efficacy and the Psychological Well-Being of Groups in Transition”, Journal of Psychology in Africa, 23, 4, 561-568.

Russell, D. W. (1996) “UCLA Loneliness Scale (version 3): Reliability, Validity, and

Factor Structure”, Journal of Personality Assessment, 66, 1, 20–40.

Sampson, R.J. (2003) “The Neighborhood Context of Well-Being”, Perspectives in Biology and Medicine, 46, 3suppl, 53-S64.

Sampson, R.J., Raudenbush, S.W. ve Earls, F.(1997) “Neighborhoods and Violent Crime: A Multi Level Study of Collective Efficacy”, Science, 277, 918-924.

Vassilev, I., Band, R., Kennedy, A., James, E. ve Rogers,A. (2019) “The Role of Collective Efficacy in Long‐Term Condition Management: a Metasynthesis”, Health Social Care in the Community, 27, e588–e603.

Velasquez, A. Ve LaRose, R. (2015) “Youth Collective Activism Through Social Media: the Role of Collective Efficacy”, New Media and Society, 17, 6, 899–918.

Zimet, G.D., Dahlem, N.W., Zimet SG ve Farley, G.K. (1988) “The Multidimensional Scale of Perceived Social Support”, Journal of Personalit y Assessment, 52, 30-41.

Yıldırım, F. ve Özgür İlhan, İ. (2010) “Genel Özyeterlilik Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalış-ması”, Türk Psikiyatri Dergisi, 21, 4, 301-308.

Yıldırım, F. ve Özgür İlhan, İ. (2016) “The Struggle of the Urban Poor: Urban Regeneration, the Right to Hou-sing, and Fraternity”, The Road to Gezi: Resistanceand Counter-Publics in 21st Century Turkey. (der. G. Yüce-san-Özdemir