Emeğin Özneleşmesi BağlamındaTürkiye’de Politik Rock’un Gelişimi

Rock müzik, modern çağın baskın sesi olarak tanımlanabilir. Bugün içeriğine ba-kılmaksızın hayatın her alanında rock müziğin sesine, armonisine, tınısına denk gelmek mümkündür. Ortaya çıktığı dönemde sadece gençliğin başkaldırısı ola-rak değerlendirilse de cazdan R&B’ye, klasik müzikten hip-hopa kadar olduk-ça geniş bir yelpazeden etkilenen rock müzik zaman içerisinde önemli ölçüde politikleşmiştir. Bunun yanında rock müzik, nesiller arası geçişkenliğe sahip bir müzik türüdür. Örneğin ilk ortaya çıktığı dönemde Pink Floyd, Led Zeppelin gibi bugün kült hale gelmiş grupları dinleyen jenerasyonun bir hatta iki jenerasyon sonrası dahi aynı grupların müziğinden hem benzer hem de farklı anlamlar çı-karabilmektedir. Jenerasyonlar arası bu geçiş, zamanla rock müziğin orta ölçekli bir isyandan pazarlama aracı haline gelmesine de zemin hazırlamıştır. Çevre-sel, kültürel ve toplumsal değişimlerin/dönüşümlerin rock müziği başlangıç-taki amacından farklı bir noktaya taşıyarak sosyal dönüşümlere neden olduğu da söylenebilir. Bu çerçevede rock müziğin bu dönüşümlerin yansıması olduğu unutulmamalıdır. Çalışmada bu tartışmalarla ilişkili olacak şekilde Türkiye’de po-litik rock’un gelişimi emeğin özneleşmesi bağlamında ele alınacaktır.

PDF

___

Adorno, T. (1941) “On Popular Music”, Studies in Philosophy and Social Science, 9, 1, 17-48.

Akça, İ. (2018) “1980 Sonrası Türkiye’de Hegemonya Projeleri ve Otoriterizmin Değişen Biçimleri”, Yeni Tür-kiye’ye Varan Yol Neoliberal Hegemonyanın İnşası (der. İ. Akça, A. Bekmen ve B.A. Özden), İstanbul: İletişim Yayınları, 27-68.

Attali, J. (1985) Noise: The Political Economy of Music, Minneapolis: University of Minnesota Press.

Aya, G. (1998) Bir Cem Karaca Kitabı, İstanbul: Ada Müzik.

Ayas, G. (2019) Müzik Sosyolojisi, Kuramsal Bir Giriş, İstanbul: İthaki Yayınları.

Bennett, A. (2009) “Heritage Rock: Rock Music, Representation and Heritage Discourse”, Poetics, 37, 1, 474-489.

Birchall, I. (2010) “Fransa 1968: Bütün İktidar Hayal Gücüne”, Devrim Provaları (der. C. Barker), İstanbul: Yordam Kitap, 15-72.

Bourdieu, P., (2015) Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi (çev. D. Fırat ve G. Berkkurt), Ankara: Heretik Yayınları.

Canbazoğlu, C. (2009) Kentin Türküsü: Anadolu Pop-Rock, İstanbul: Pan Yayıncılık.

Carr, G.G. (1992) She’s A Rebel: The History of Women in Rock & Roll, Washington: Seal Press.

Dave, N. (2015) “Music and the Myth of Universality: Sounding Human Rights and Capabilities”, Journal of Human Rights Practice, 7, 1, 1-17.

Davis, R.G. (1988) “Music from the Left”, Rethinking Marxism, 1, 4, 7-25.

Dilmener, N. (2013) “12 Eylül’le Kendimizi Popçulara Teslim Ettik”, http://bianet.org/biamag/yasam/149890-dil-mener-12-eylul-le-kendimizi-popculara-teslim-ettik (29.04.2020)

Dilmener, N. (2014) Bir Varmış Bir Yokmuş-Hafif Türk Pop Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.

Dunaway, D.K. (1987) “Music and Politics in the United States”, Folk Music Journal, 5, 3, 268-294.

Ela, E.D. ve Güler, M. A. (2018) “Müziğin İzinde: Türkiye’de 1980’den Günümüze Rock Müzik ve Sosyal Haklar”, Yayınlanmamış Makale.

Erkal, G.E. (2013) Türkiye Rock Tarihi I Saykodelik Yıllar, İstanbul: Esen Kitap.

Fiori, U. ve Burgoyne, M. (1984) “Rock Music and Politics in Italy”, Popular Music, 4, 1, 261-277.

Forcags, D. (2015) Gramsci Kitabı, Seçme Yazılar 1916-1935 (çev. İ. Yıldız), Ankara: Dipnot Yayınları.

Frith, S. (1984) “Rock and the Politics of Memory”, Social Text, 3, 9/10, 59-69.

Frith, S. (1981) “The Magic that Can Set You Free: Ideology of Folk and the Myth of Rock,” Popular Music, 1, 2, 159-168.

Gillet, C. (1970) The Sound of the City: The Rise of Rock and Roll, Londra: Souvenir Press.

Güler, M. A. (2016) “1970 ’ li Yıllarda Türkiye İşçi Sınıfını Cem Karaca Şarkıları ile Okumak”, Çalışma ve Toplum, 13, 2, 725–756.

Güler, M.A. (2018). Belki Gerçek Yapmaya Cem Karaca’nın Hayatı, Müziği ve Yalnızlığı, Ankara: İmge Kitabevi.

Kahyaoğlu, O. (2003) And Dağları’ndan Anadolu’ya Devrimci Müzik Geleneği: Sıyrılıp Gelen Grup Yorum, İstanbul: neKitaplar.

Karaca, C. (1979). “BBC Türkçe Arşiv Odası-Cem Karaca”, https://www.youtube.com/watch?v=OAeJpcD0xyQ (29.04.2020)

Kongar, E. (1995) 12 Eylül Kültürü, İstanbul: Remzi Kitabevi.Kongar, E. (2006) 21. Yüzyılda Türkiye, İstanbul: Remzi Kitabevi.

Koray, M. (2015) “AKP Dönemi: Neo-liberalizm, Neo-Muhafazakarlık, Neo Popülizm Beşiğinde Sallanan Sosyal Devlet ve Sosyal Politika”, Himmet, Fıtrat, Piyasa: AKP Döneminde Sosyal Politika (der. M. Koray ve A. Çelik), İstanbul: İletişim Yayınları, 11-54.

Kömürcü, D. (2010) “Türkiye Merkez Solunda Farklı Bir Deneyim: SODEP”, Tarabya Çalışmalar 20. Yıl Armağan Kitap (der. A.V. Turhan vd.), İstanbul: Marmara Üniversitesi Nihad Sayar Eğitim Vakfı Yayınları, 247-270.

Kutluk, F. (2018) Müzik ve Politika, İstanbul: h20 Yayınları.

Lefebvre, H. (2012) Gündelik Hayatın Eleştirisi I (çev. I. Ergüden), İstanbul: Sel Yayıncılık. (Eserin orijinali 1958’de yayınlandı)

Lefebvre, H. (2013) Gündelik Hayatın Eleştirisi II (çev. I. Ergüden), İstanbul: Sel Yayıncılık. (Eserin orijinali 1963’te yayınlandı)

Makal, A. (2018) “İnsan Hakları/Sosyal İnsan Hakları, Sosyal Mücadeleler ve Müzik”, Çalışma ve Toplum, 16(2), 579-616.

Meriç, M. (2016) 100 Şarkıda Memleket Tarihi, İstanbul: Ağaçkakan Yayınları.

Meriç, M. (2016) Pop Dedik! Türkçe Sözlü Hafif Batı Müziği, İstanbul: İletişim Yayınları.

Meyer, S.E. (1956) Emotion and Meaning in Music, Chicago: University of Chicago Press.

Özbek, M. (1991) Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İstanbul: İletişim Yayınları.

Quine, O. (2013) “The Conversation: Grammy Award Winning Singer Angélique Kidjo on African Resi-lience”, https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/music/features/the-conversation-gram-my-award-winning-singer-ang-lique-kidjo-on-african-resilience-her-own-made-up-9011251.html (29.04.2020)

Regev, M. (1994) “Producing Artistic Value: The Case of Rock Music”, The Sociological Quarterly, 35(1), 85-102.

Romero A. ve Taylor, D. (t.y.) “Progressive Rock History”, http://progressiverockcentral.com/resources/progres-sive-rock-history/ (29.04.2020)

Scaruffi, P. (2007) History of Rock Music (1951-2000), Lincoln: iUniverse Inc.

Tireli, M. (2016) Cem Karaca ve Die Kanaken, Ankara: Atlas Yayınları.

Yalman, G. (2013) “AKP Döneminde Söylem ve Siyaset: Neyin Krizi?”, İktidarın Şiddeti AKP’li Yıllar, Neoliberalizm ve İslamcı Politikalar (der. S. Coşar ve G. Yücesan-Özdemir), İstanbul: Metis Yayınları, 23-46.

Yücesan-Özdemir, G. (2013) “AKP’li Yıllarda Sosyal Politika Rejimi: Kralın Yeni Elbisesi?”, İktidarın Şiddeti AKP’li Yıllar, Neoliberalizm ve İslamcı Politikalar (der. S. Coşar ve G. Yücesan-Özdemir), İstanbul: Metis Yayınları, 117-138.

Zileli, I. (2004) “Nejat Yavaşoğulları İle Söyleşi”, http://www.irmakzileli.com.tr/2003/08/02/nejat-yavasogulla-ri-ile-soylesi/ (29.04.2020)

Zweig, M. (2012) Amerika’nın En İyi Saklanan Sırrı: İşçi Sınıfı Çoğunluktur (çev. H. Çelik), İstanbul: h20 Kitap