Emek - Sanat İlişkileri ve Türkiye’de Sosyal Politika Eğitiminde Sanatın Yerine İlişkin Özgün Bir Deneyim

İşçi sınıfının doğuşu, nicel ve nitel açıdan gelişmesi ve varlık kazanması, başta ücret, çalışma süreleri ve işçi sağlığı-iş güvenliği olmak üzere çalışma koşulları ile yaşama koşulları, sendikal örgütlenme ve iş mücadelesi konuları; akademik araştırmalar yanında, sanat eserlerinde de başlangıçtan bu yana yansımasını buluyor. Sanatın, bir taraftan sosyal politika alanında geçmişte yaşananlar ile sorunları sanatçının düşünsel-duygusal prizmasından ve sanatsal kurgusundan geçmiş biçimiyle günümüze ve geleceğe yansıtma gibi bir işlevi var. Diğer ta-raftan ise sanat taşıdığı estetik değerlerle ve insan varlığının aklî ve duygusal yönlerine hitap etme potansiyeliyle, bu alana yönelik bir bilinç ve farkındalık ya-ratma, kamuoyunu ve kitleleri bu doğrultuda etkileme gibi işlevlere sahip. Bu yönüyle sanat, bizatihi işçi sınıfı mücadelesine güç katan etmenlerden de biri. İki bölümden oluşan bu çalışmamızın birinci bölümünde, tarihsel bir perspektiften dünyada ve Türkiye’de emek olgusunun; değişik boyutları itibariyle edebiyat, si-nema, müzik ve diğer sanat dallarına ait eserlerdeki yansımalarını, izdüşümlerini inceliyoruz. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise birinci bölümde sunulan çerçeve ve bağlantılar ışığında, Türkiye’de sosyal politika eğitiminde sanatın yerini ele alıyor ve Mülkiye’de (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi) lisans düze-yinde 20 yılı aşkın bir süre boyunca yönettiğimiz “Çalışma İlişkileri ve Sanat” başlıklı seminerde somutlaşan özgün eğitim deneyimimizi değişik boyutlarıyla tartışıyor; bu deneyimin fiilî ve potansiyel kazanımlarını, geleceğe yönelik öneri-lerimizle birlikte başta üniversiteler ve meslekî örgütler olmak üzere Türk sosyal politika camiasının dikkat ve değerlendirmelerine sunuyoruz.

PDF

___

Coş, N. (2015) “Türk Sinemasında İşçi”, İşçi Filmleri, Öteki “Sinemalar”, Funda Başaran (haz.) içinde, İstanbul: Yor-dam Kitap: 157-177.

Dunaway, D. K. (1987) “Music and Politics in the United States”, Folk Music Journal, 5, , 268-294.

Deniz, E. E. ve Güler, M. A. (2016) “Müziğin İzinde: Türkiye’de 1980’den Günümüze Rock Müzik ve Sosyal Hak-lar”, https://www.researchgate.net/publication/329906419_Muzigin_Izinde_Turkiye’de_1980’den_Gunu-muze_Rock_Muzik_ve_Sosyal_Haklar

Elibol, N. (2002a) Direnen Haliç, Birinci Cilt, İkinci Basım, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.

Elibol, N. (2002 b) Direnen Haliç, İkinci Cilt, İkinci Basım, İstanbul: Evrensel Basım Yayın.Enis, R. (2002a) Afrodit Buhurdanında Bir Kadın, İstanbul: Evrensel Basım Yayın (İlk Baskı: 1939).

Enis, R. (2002b) Sarı İt, İkinci Basım, İstanbul: Evrensel Basım Yayın (İlk Baskı: 1968).Görücü, B. (2015) “Türk Sinemasında İşçi: 1973 Sonrası”, İşçi Filmleri, Öteki “Sinemalar” (der. F. Başaran), İstanbul: Yordam Kitap, 178-208.

Greenway, J. (1953) American Folksongs of Protest, University of Pennsilvania Press.

Hepkon, Z. ve Aydın, O. Ş. (2010) “Türk Sinemasının Görünmeyen Öznesi: İşçiler”, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 12, 79-103.

Johnson, C. D. (2006) Labor and Workplace Issues in Literature, Westport: Greenwood Books,

Kablamacı, A. ve Morva, D. (2011) “Karanlıkta(n) Uyananlar Filminde İşçi Sınıfının Temsili”, Sinecine, 2, 2, 57-80.

Karay, R. H. (1981) “Hakkı Sükût”, Memleket Hikâyeleri, 8. Basılış, İstanbul: İnkilâp ve Aka Kitabevleri, 141-153.

Kemal, O. (1954) “Grev”, Grev, Ankara: Seçilmiş Hikâyeler Dergisi Yayınları, 7-21.

Koluaçık, İ. ve Kula, N. (2013) “Türk Sinemasında İşçi Temsili: 1960’lı Yıllara Sosyolojik ve İdeolojik Bir Bakış”, 4. Uluslararası İşçi ve İletişim Konferansı Bildiriler Kitabı, 92-105.

Lynch, T. P. (2001) Strike Songs of the Depression, University Press of Mississippi Jackson.

Makal, A. (1999) Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri: 1920-1946, İmge Kitabevi Yayınları.

Makal, A. (2008a) “Çeyrek Yüzyılın İçinden Kendimize Bakmak: Kuruluşlarının 25. Yılında Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Çalışma ve Toplum, Sayı: 16, 2008/1, 11-26.

Makal, A. (2008b) “Türkiye Emek Tarihinin Bir İzdüşüm Alanı Olarak ‘Edebiyat’”, Çalışma ve Toplum, Sayı: 18 “10. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Özel Sayısı”, Özel Sayı Editörü: Ahmet Makal, 2008/3, 15-42.

Makal, A. (2014) “Türkiye’de Akademide Sosyal Politika Geleneğinin Doğuşu ve Gelişimi Üzerine Tarihsel Bir Yeniden Değerlendirme” Çalışma ve Toplum, Sayı: 41 “13. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Özel Sayısı”, Özel Sayı Editörü: Ahmet Makal, 2014/2, 17-30.

Makal, A. (2016) “İnsan Hakları / Sosyal İnsan Hakları ve Sanat”, Sosyal İnsan Hakları Sempozyumu VIII, Bildiriler Kitabı, DİSK Yayınları, İstanbul, Aralık 2016, 37-57.

Makal, A. (2018) “İnsan Hakları/Sosyal İnsan Hakları, Sosyal Mücadeleler ve Müzik”, Çalışma ve Toplum, Sayı: 57 “15. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Özel Sayısı”, Özel Sayı Editörü: Ahmet Makal, 2018/2, 579-615.

Makal, A. (2019) “Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümlerinin Güncel Sorunları Üzerine Bir Değer-lendirme”, 20. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi’nde sunulan tebliğ metni, 13 Ekim, Denizli.

Makal, A. (2020) “Toplumsal Cinsiyet Açısından Müzik ve Kadın: Dünyada ve Türkiye’de Kadın Müzisyenler ve Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık”, Çalışma ve Toplum, Sayı: 65 “16. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Özel Sayısı”, Özel Sayı Editörü: Ahmet Makal, 2020/2: 739-789.

Nesin, A. (2003) “Büyük Grev”, Büyük Grev - Kalpazanlık Bile Yapılamıyor, İkinci Basım, İstanbul: Adam Yayıncılık, 48-61.

Özyalçıner, A. (2002) “Grev Bildirisi”, Emek Öyküleri 2: Grev Bildirisi, Sennur Sezer, Adnan Özyalçıner (haz.) içinde, İkinci Basım, İstanbul: Evrensel Basım Yayın, 197-205.

Sertlek, T. (2015) “Sınıf Bilincinin Oluşumunda Bir Sinema Deneyimi: Maden Filmi”, İşçi Filmleri, Öteki “Sinema-lar” (der. F. Başaran), İstanbul: Yordam Kitap, 241-248.

Thompson, E. P. (2004) İngiliz İşçi Sınıfının Oluşumu (çev. U. Kocabaşoğlu), İstanbul: Birikim Yayınları.

Yesari, M. (1995) Çulluk, Çevrimyazı: M. Sabri Koz, İstanbul: Oğlak Yayınları (İlk baskısı: 1927).