Ortadoğu’yu anlamada bir imkân/sızlık olarak Arap sosyolojisi

Ortadoğu, Akdeniz’den Pakistan’a kadar uzanan ve Arap Yarımadası’nı kapsayan, tarihsel ve kültürel yakınlığı olan ülkelerin oluşturduğu coğrafi bölge olarak bilinir. Ortadoğu siyasi, sosyal, kültürel, dinsel unsurların tarih boyunca tartışıldığı ve halihazırdaki durumu ile dünya gündeminden düşmeyen bir bölge olma özelliğini sürdürmektedir. Bu kadar önemli bir bölgenin ideolojik okumaların dışında sosyoloji disiplini üzerinden okunması farklı bir perspektif sağlayacaktır. Bu bağlamda henüz Batı dışı bir Arap sosyolojisinin varlığı pek bilinmemektedir. Makalede, Ortadoğu’nun büyük bir bölümünü oluşturan Arap dünyasında sosyoloji disiplininin varlığı tartışılarak, bu bilim dalının geçirdiği tarihi süreçlerin, Ortadoğu’yu anlama konusunda bir imkana dönüşüp dönüşemeyeceği konu edilecektir. Bir anlamda Ortadoğu’da Sosyoloji ve Sosyoloji’de Ortadoğu ele alınacaktır.

Arab sociology in understanding the Middle East a possibility/impossibility

The Middle East is known as a geographical region spreading from the Mediterranean to Pakistan and to the Arabian Peninsula. This geography encompasses a historical and cultural proximity of those countries either. The Middle East is still in the agenda of the world with its current status. Without ideological perspective, interpreting such an important region over a branch of science, namely sociology, provides us with a different perspective. It is well not known the existence of a nonwestern Arabic sociology in this context. In this article we will discuss the existence of sociology in Arabic world that forms a big part of the Middle East; and we will deal with whether the historical processes of this science can give us a possibility in understanding the Middle East. In a sense, it will be dealt with the Middle East in Sociology and Sociology in Middle East.

PDF

___

Abaza, Mona (2010). “Social Sciences in Egypt: The Swinging Pendulum between Commodification and Criminalization” s. 187-213, İn, Facing an Unequal World: Challenges for a Global Sociology, (ed. Michael Burawoy, Mau-kuei Chang, and Michelle Fei-yu Hsieh), Academia Sinica Taiwan.
Abdu’l Muti, Abdu’l Basit (1998). Ettecehatu Nazariyeti Fi İlmi İctimai, Bağdat: İlm-i Marife, s. 163-203
Alatas, Syed Farid (2006). “İbn Khaldun and Contemporary Sociology”, International Sociology, November, Vol. 21(6): s. 782–79.
Alleaume, G (2002). “L´économie politique saint-simonienne et les élites techniques de l´ègypte moderne.” In Ètudes Saint-Simonienes, (edited by Philippe Régnier), Lyon: Presses Universitaires de Lyon, s. 305-334.
Amin, Samir (2001). “Imperialism and Globalization”, Monthly Review, Volume 53, Issue 02 June.
Amin, Samir. (2010). Kapitalizmden Uygarlığa, (Çev: Çeviren: Yağmur Dönmez, Naim Atabağsoy), İstanbul: Özgür Yayıncılık.
Amin, Samir (2006). Modernite Demokrasi ve Din, (Çev: Uğur Günsun, Güven Öztürk, Fikret Başkaya), İstanbul: Özgür Üniversite Kitaplığı
Arabi, Bilal (1998). “İlmü’l- ictima ve’t-tenmiye fi’l-vatani’l-Arabi” içinde, el-Usbui’l Sekafi’s, en-Nizamü’l Alemi’l-Cedid, et-Tenvir, et-Tenmiye, (ed. Cuma Hicazi) Suriye: Dımeşk Üniversitesi Beşeri Bilimler ve Edebiyat Fakültesi, Felsefe ve Sosyoloji Bölümü Yayınları.
Barakat, Halim (1993). The Arab World: Society, Culture, and State, Berkeley: Univeristy of California Press.
Bassiouni, S (1979). The Present State of Sociology in Egypt, Kahire: Ain Şems Univ.
Bayat, Asef. (2006). Ortadoğu'da Maduniyet - Toplumsal Hareketler ve Siyaset, (Çev: Seçil Deren), İstanbul: İletişim Yayınları.
El -Bitar, N (1979). From Division to Unity: Basic Laws of the Historical Experiences of Unification, Beirut: Cent. Arab Unity Study.
El Sayed Yasin, (1980). Content Analysis of the National Arab Thought, Beirut: The Center of Arab Unity Studies
el-Kurdy (1980). “Underdevelopment and development in sociology: A critical analysis”, El Kitab El-Sanavi lil İlm-i İçtimai, V. 1, s. 19-45.
el-Saaty, Hassan & Gordon K. Hirabayashi (1959). Industrialization in Alexandria: Some ecological and social aspects, Social Research Center, Cairo: American University.
Hegazy. M. E (1985). “The present crisis in sociology in the Arab World”, El-Mustakbel El- Arabi, 75, s. 60-84.
İbrahim, S. E (1980). Trends of Arab Public Opinion Toward the Issue of Unity, Beirut: Cent. Arab Unity Study.
İbn- Haldun (2004). Mukaddime, (çev. Süleyman Uludağ), İstanbul: Dergah Yayınları.
İbrahim, S. E (1977). Arab Society in Transition, (eds. S. E. Ibrahim, N. S. Hopkins), s. 685- 12. Kahire: Am. Univ.
İbrahim, S. E (1985). “Contemplating the future of Arab sociology: From proving existence to realizing promises”, El Mustakbel El-Arabi V. 77, s. 129-39.
İbrahim, S. E (1994). “The Urbanization in The Arab World: The Need for an Urban Strategy”, Arab Society/Social Science Perspectives, (ed. N.S. Hopkins&S.E.İbrahim) Kahire: Am. Univ.
İbrahim, S. E (2003). “Arab Social-Science Research in the 1990s and Beyond: Issues, Trends, and Priorities” Research for Development in The Middle East and North Africa, (edited by Eglal Rached & Dina Craissati), Kanada: International Development Research Centre, s. 111-141.
İbrahim, S. E (1982). İticahat el-raiel-am el-arabi nahv mes’elet el-vehde, dirase meydaniye, Beyrut: Diraset el-vehde el-‘arabiyya.
İbrahim, S. E (1992). İadet el- i’ tibar lil el-Sedat, Kahire: Dar’ul Suruk.
İbrahim, S. E (1992). Ta ‘amulaat fi mes’ elet el-külliyyat, İbn- Haldun Merkezi.
İbrahim, S. E (1994). El-milal vel-nihal, el-ekalliyat fil vatan el-arabi, İbn- Haldun Merkezi.
İbrahim, S. E (1997). "Cross-Eyed Sociology in Egypt and the Arab World," Contemporary Sociology, Vol. 26, No. 5, September, s. 547-551.
İbrahim, S. E (1998). İlm el-negabat el-arabiyya fi idarat el-sira el-arabi el-İsraili, Kahire: İbn- Haldun Merkezi, 1998.
İbrahim, S. E (2000). El-muffekir ve’l Sulta Kahire, Kahire: Dar Kuba lil tibaa’ val nasr.
İbrahim, S. E (2006). Azmat el-Muthakuafin vel takuafa el-‘arabiyya, Kahire: İbn- Haldun Merkezi.
Jong, F. De (1971). “Sociology in a Devoloping Country, The United Arab Republic: Orientations and Characteristics”, Sociological Review, May 19 (2), s. 241-252.
Kasaba, Reşat (2006). "The Middle East in Sociology, Sociology in the Middle East", Middle East Studies Association, November, s. 1-34.
Laroui, Abdullah. (1993). Tarihselcilik ve Gelenek Arap Aydınlarının Krizi (Çeviren: Hasan Bacanlı), Ankara: Vadi Yayınları.
Laroui, Abdullah. (1998). Tarihselcilik ve Gelenek, (Çev. Hasan Bacanlı), Ankara : Vadi Yayınları.
Morsy, S & C. Nelson&R. Saad & H.Sholkamy (1991). Anthropology and the Call for Indigenization of Social Sciences in the Arab World, (edited by E. L. Sullivan, J. S İsmail), Alberta: University of Alberta Press.
Nasr, S. (1985). “A conference: toward an Arab Sociology”, El-Mustakbel El-Arabi, 77, s. 1 68- 74.
Ömer, Muin Halil (1979). “Bidayet-i İlm-i İctima-il Arabi”, Mecellet-u Afaki Arabi, Kasım, Bağdat, s. 80-89.
Sabagh George & Iman Ghazalla (1986). "Arab Sociology Today: A View from Within," Annual Review of Sociology, Vol. 12, s. 373-399.
Samir, Naim Ahmet (1998). “Sociology in the Arab World: A Self-Criticism”, Questions from Arab Societies, (edited by Abdelkader Zıhal and Ahmed Iadh Ouademi), Madrid: International Sociological Assocation.
Sari. S. (1985). “Arab Sociologists and the study of Arab social issues: A critical appraisal”, El- Mustakbel El-Arabi, 75, s. 85-95.
Sholkamy, Hania (2002). “Why is Anthropology So Hard in Egypt?” In Between Field and Text: Emerging Voices in Egyptian Social Science, (ed. by Seteney Shami and Linda Herrera), Cairo: Papers in Social Sciences 22, no. 2, s. 119-138.
Zayed, Ahmet A. (1997). "Knowledge the Arab Countries: The Case of Egypt,", s. 47-61
Zubadia, Sami. (2008). İslam Dünyasında Hukuk Ve İktidar, (Çeviren: Burcu Koçlu, Hasan Bacak), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları
Zubadia, Sami. (1994). İslam, Halk ve Devlet, (Çeviren: Sami Oğuz), İstanbul: İletişim Yayınları.