Eğitim denetmenlerinin mesleki gelişim, tükeimişlik ve iş tatminine ilişkin bir meta-sentez çalışması

Bu araştırmanın amacı, Türkiyedeki ilköğretim okulları dikkate alınarak, eğitim denetmenlerinin meslekigelişim, tükenmişlik ve iş tatminine ilişkin mevcut durumunu, yapılan araştırma sonuçlarından yola çıkarakortaya koymaktır. Dolayısıyla bu araştırmada, hem nicel hem de nitel araştırma bulgularını sentezlemek için nitelaraştırma deseni olan meta-sentez araştırma yöntemi kullanılmıştır. Belirlenen konuda gerçekleştirilmişyüksek lisans ve doktora tezleri, dâhil edilme ve hariç tutulma işlemleri eşliğinde taranmış ve sonuçta sekizyüksek lisans ve doktora çalışması araştırma kapsamına alınmıştır. Bu tezlerde ulaşılan bulgular, meta-sentezaraştırma yönteminin içerdiği aşamalar çerçevesinde analiz ve sentez süreçlerinden geçirilerek, belirlenentemalar dâhilinde meta sentez çalışması gerçekleştirilmiştir. Mesleki gelişim, tükenmişlik ve iş tatmini açısından,araştırmada ulaşılan sonuçlar, denetmenlerin genellikle düşük veya orta düzeylerde bir mesleki tükenmişlikyaşadıkları ve genel iş tatminlerinin de düşük veya orta düzeylerde olduğunu göstermektedir. Ayrıca,denetmenlerin mesleki gelişim düzeylerine ilişkin öğretmen ve denetmen algılarının orta düzeyde olduğusaptanmıştır. Ulaşılan sonuçlar eşliğinde birtakım önerilere yer verilmiştir.

A meta-synthesis study related to professional development, burnout, and job satisfaction of educational supervısors

The aim of this study is to determine the state of educational supervisors in regard with their burnout, jobsatisfaction, and professional development, based on the results of research conducted, considering the primaryschools in Turkey. Therefore, to synthesize the qualitative and quantitative research results, a meta-synthesismethod as a qualitative research design, was used in that study. The theses and dissertations carried out on thespecified subject were scrutinized along with the inclusion and exclusion processes, and ultimately eight studieswere included in the study. The findings obtained in this research were analyzed and synthesized according tometa-synthesis steps; and meta-synthesis study was practiced within the determined themes. In terms of burnout,job satisfaction, and professional development, the obtained findings revealed that supervisors experiencedexhaustion and job satisfaction at low and moderate levels. In addition, the professional development levels ofsupervisors were found at moderate level according to the perceptions of supervisors and teachers. Somesuggestions were given along with the obtained results.

PDF

___

Arabacı, İ.B. ve Akar, H. (2010). Eğitim Müfettişlerinin Bazı Sosyal, Demografik ve Mesleki Özelliklerine Göre Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (15), 78-91.
Balay, R. ve Engin, A. (2007). GAP Bölgesinde Görev Yapan İlköğretim Denetmenlerinin Tükenmişlik Düzeyi Üzerine Bir Araştırma, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(2), 205-232.
Başalp, N. (2001). İlköğretim Okullarındaki Öğretmenlerin İş Tatmin Düzeylerinin Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Başaran, İ. E. (1994). Eğitim Yönetimi, Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Başer, M.U. ve Çobanoğlu, F. (2011). İlköğretim Denetmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri ve Nedenleri, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 125-136.
Bennett, D.D. (1995). The Role of Content Knowledge in Instructional Supervision, http://www.eric.ed.gov/PDFS/ED379277.pdf, [Erişim Tarihi : 20/04/2012].
Bilgen, N. (1990). Örgüt İklimi. Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu, Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amma İdaresi Enstitüsü Yayınları.
Bilir, M. (1998). Çağdaş Denetçi Rolleri, İlköğretim Müfettişleri Semineri Ders Notları, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Eğitim Araştırma ve Uygulama Merkezi.
Bondas, T. ve Hall, E.O.C. (2007). Challenges in Approaching Metasynthesis Research, Qualitative Health Research , 17(1): 113-121.
Bubb, S. ve Earley, P. (2004). Managing Teacher Workload: Work-Life Balance and Wellbeing, London: Sage.
Burgaz, B. (1995). İlköğretim Kurumlarının Denetiminde Yeterince Yerine Getirilmediği Görülen Bazı Denetim Rolleri ve Nedenleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 127-134.
Campbell, R., Pound, P., Pope, C., Britten, N., Pill, R., Morgan, M. ve Donovan, J. (2003). Evaluating Meta-Ethnography: A Synthesis of Qualitative Research on Lay Experiences of Diabetes and Diabetes Care, Social Science & Medicine, (56), 671-684.
Ceylan, Ö. (2002). Ödül Yönetiminin Çalışanlarda İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Yaratmadaki Rolü ve Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Çokluk, Ö. (2003). Örgütlerde Tükenmişlik, C. Elma ve K. Demir (ed.), Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar: Uygulamalar ve Sorunlar (ss.109-133), Ankara: Anı Yayıncılık.
Döven, D.C. (2009 ). İlköğretim Müfettişlerinin Uymaları Beklenen Mesleki Etik İlkelerin İş Tatmin Düzeyleri Bağlamında Çok Boyutlu İncelenmesi (İstanbul İli Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Eker, M., Anbar, A. ve Karabıyık, L. (2007). The Relationship between Demographic Characteristics and Burnout among Academicians in Turkey, Akademik Araştırmalar Dergisi, 34, 14-35.
Engin, A. (2006). Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Müfettişlerinin Tükenmişlik Duygusu Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
Erdem, A.R. (2004). Eğitimin Denetsel Temelleri, V. Sönmez (ed.), Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Ankara: Anı Yayıncılık.
Finfgeld, D.L. (2003). Metasynthesis: The State of the Art-So Far, Qualitative Health Research , 13(7), 893-904.
Freudenberger, H. J. (1977). Burn-out: Occupational Hazard of the Child Care Worker, Child Care Quarterly, 6(2), 90-99.
Gewurtz, R., Stergiou-Kita, M., Shaw, L., Kirsh, B. ve Rappolt, S. (2008). Qualitative Meta-Synthesis: Reflections on the Utility and Challenges in Occupational Therapy, Canadian Journal of Occupational Therapy, 7(5), 301-308.
Gülveren, H. (2008). Öğretmenlerin müfettişlerle yaşadığı sorunlar, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , Sayı:2, Doi Number :http://dx.doi.org/10.12780/UUSBD26, [Erişim Tarihi : 17/04/2012].
Gündüz, Y. (2008). Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Millî Eğitim Bakanlığı Teftiş Sisteminin Yenilenme İhtiyacı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Izgar, H. (2001). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
İlğan, A. (2013). Öğretmenler İçin Etkili Mesleki Gelişim Faaliyetleri, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 41-56.
İncir, G. (1990). Çalışanların İş Doyumu Üzerine Bir İnceleme, Ankara: MPM Yayınları.
Kabakçı, I. ve Odabaşı, H. F. (2007). Bilgisayar Öğretmenlerinin İlk Çalışma Yıllarına Yönelik Mesleki Gelişim Etkinliği, Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu. Azerbeycan-Bakü.
Karagözoğlu, G. (1977). İlköğretimde Teftiş Uygulamaları, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Kaya, U. (2009). İlköğretim Müfettişlerinin İş Tatminleri İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki (İstanbul İli Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
Kayıkçı, K. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı Müfettişlerinin Denetim Sisteminin Yapısal Sorunlarına İlişkin Algıları ve İş Doyum Düzeyleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 11(44), 507-527.
Kış, A. (2007). Eğitimci Çalışma Grup Modelinin Kaynaştırılmış Sınıflarda Çalışan Sınıf Öğretmenlerinin Mesleki Gelişimlerine Etkisinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Kızılkanat, A. (2011). İlköğretim Okullarında Yapılan Denetim Etkinliklerinin Öğretmenlerin Mesleki Gelişimleri Üzerine Katkısı , Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Köklü, M. (1996). Etkili Denetim, Eğitim Yönetimi Dergisi, 2/2 Bahar, 259-268.
Lee, J. (1996). Faculty Development: Opportunity and Satisfaction, ?EA Update, 2(2), 1-4.
Lieberman, A. ve Miller, L. (1984). Teachers, Their World, and Their Work: Implications for School Improvement, Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
Maslach, C. ve Jackson, S. (1981). The Measurement of Experienced Burnout, Journal of Occupational Behaviour, (2), 99-113.
Maslach, C., Schaufeli, W.B. ve Leiter, M.P. (2001). Job Burnout, Annual Review Psychology, 52, 397- 422.
Murphy, G.A. ve Calway, B.A. (2008). Professional Development for Professionals: Beyond Sufficiency Learning, Australian Journal of Adult Learning, 48(3), 424-444.
Nebel, S. (2008). Resilience: A Qualitative Meta-Synthesis, http://outcomesmhcd.com/ presentations/SCOTT_NEBEL_DOC_PAPER.pdf, [Erişim Tarihi:14/10/2011].
Noblit, G.W. ve Hare, R.D. (1988). Meta-Ethnography: Synthesizing Qualitative Studies. Qualitative Research Methods, Vol. II. Newbury Park, CA: Sage Publications, http://books.google.com.tr/books?id=fQQb4FP4NSgC, [Erişim Tarihi: 24/10/2011].
Odabaşı, F. ve Kabakçı, I. (2007). Öğretmenlerin Mesleki Gelişimlerinde Bilgi ve İletişim Teknolojileri. http://home.anadolu.edu.tr/~fodabasi/doc/ty25.pdf, [Erişim Tarihi: 25/06/2013].
Öncü, A. (1966). Örgüt Sosyolojisi, Ankara: Sevinç Matbaası.
Örmen, U. (1993). Tükenmişlik Duygusu ve Yöneticiler Üzerinde Bir Uygulama , Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Özmen, F. ve Şahin, Ş. (2010). İlköğretim Müfettişlerinin Soruşturma Görevini Yerine Getirirken Karşılaştıkları Sorunlar, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 92- 109.
Poggenpoel, M. ve Myburgh, C.P.H. (2008). A Meta-Synthesis of Completed Qualitative Research on Learners Experience of Aggression in Secondary Schools in South Africa, International Journal of Violence and School, (8), 60-84.
Sandelowski, M. (2006). Meta-jeopardy: The crisis of representation in Qualitative Metasynthesis, ?ursing Outlook, (54), 10-16.
Sandelowski, M. ve Barroso, J. (2007). Handbook for Synthesizing Qualitative Research, New York: Springer Publishing, http://books.google.com.tr/books?id=w8kT71L3TvAC&printsec= frontcover#v=onepage&q&f=false, [Erişim Tarihi: 24/10/2011].
Sarpkaya, R. (2004). İlköğretim Denetmenlerinin Denetim Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar, SDÜ Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi , (8), 114-129.
Seçkin, N. (1991). Eğitim Niteliğinin Geliştirilmesinde Müfettişin Rolü ve Teftişte Yeni Arayışlar, Kültür Koleji (Ed.), Eğitimde ?itelik Geliştirme, Eğitimde Arayışlar 1. Sempozyum u, Kültür Koleji Yayınları, İstanbul, ss. 201204.
Sezgin, F., Kavgacı, H., Kılınç, A.Ç. ve Aslan, H. (2012). Eğitim Denetmenlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 175-191.
Sılığ, A. (2003). Banka Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi , Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Şahin, S., Çek, F. ve Zeytin, N. (2011). Eğitim Denetmenlerinin Mesleki Memnuniyet ve Memnuniyetsizlikleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(2), 221-246.
Şişman, M. ve Turan, S. (2004). Bazı Örgütsel Değişkenler Açısından Çalışanların İş Doyumu ve Sosyal-Duygusal Yalnızlık Düzeyleri (Meb Şube Müdür Adayları Üzerinde Bir Araştırma), Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 117-128.
Tanrıverdi, L. (2008). İlköğretim Müfettişlerinin İş Tatmini İle Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi (İstanbul İli Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
Taymaz, H. (1997). Hizmetiçi Eğitim (Kavramlar, İlkeler, Yöntemler), (3. Basım), Ankara: Takav Tapu ve Kadastro Vakfı Matbaası.
_______. (1982). Teftiş, Ankara: A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No: 113.
Thorne, S., Jensen, L., Kearney, M.H., Noblit, G. ve Sandelowski, M. (2004). Qualitative Metasynthesis: Reflections on Methodological Orientation and Ideological Agenda, Qualitative Health Research, 14(10), 1342-1365.
Tükel, H. (1997). İlköğretim Müfettişlerinin İş Doyumu, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Uyanık, M. (2007). Ders Teftişinde Müfettiş Uzmanlaşmasının Önemi (Muğla İli Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla.
Uygur, D. (2006). İlköğretim Okullarında Aday Öğretmenlerin Yetiştirilmesinde İlköğretim Müfettişlerinin Rolleri (Şanlıurfa İli Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Ünal, A. (2006). İlköğretim Denetçilerinin Öğrenen Organizasyon Yaklaşımı Açısından Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Ünal, A. ve Kantar, Ş. (2011). İlköğretim Denetçi Yardımcılarının Sorunları, Elementary Education Online, 10(1), 180-196.
Wanzare, Z. ve da Costa, J.L. (October, 2000). Supervision and staff development: Overview of the literature, ?ational Association of Secondary School Principals (?ASSP) Bulletin , 84(618), 4754.
Weber, A. ve Jaekel-Reinhard, A. (2000). Burnout syndrome: a disease of modern societies?, Occup. Med 50(7), 512-517.
Welch, S.K. (2008). Metasynthesis of the Transition from ?ovice to Expert: Can Instructional Interventions Shorten The Process? , Unpublished Doctoral Thesis, Capella University, Minnesota.
Wright, T.A. ve Douglas, B. (1997). The Contribution of Burnout to Work Performance, Journal of Organizational Behavior, 18, 491-499.
Yaman, E. (2009). Müfettişlerin Rehberlik Rollerini Rehber Öğretmenler Değerlendiriyor, International Online Journal of Educational Sciences, 1(1), 106-123.
Yıldırım, M.C., Ekinci, A. ve Öter, Ö. (2012). Eğitim Müfettiş Yardımcılarının Örgütsel Adalet Algılarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 45(1), 327-345.
Zimmer, L. (2006). Qualitative Meta-Synthesis: A Question of Dialoguing With Texts, Journal of Advanced Nursing, (53), 311-318.
http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/06/2011 0624.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/06/20110624.htm, Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Müfettişleri Başkanlıkları Yönetmeliği, RG Sayı: 24.06.2011/27974. [Erişim Tarihi: 11/08/2012].
http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/09/2011 0914.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/09/20110914.htm, Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde, RG Sayı: 14.09.2011/28054. [Erişim Tarihi: 07/03/2011].