Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programlarında Devletin alevilik algısı (karşılaştırmalı bir analiz)

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programları son on yılda iki defa değiştirilmiş ve Alevilikle ilgiliiçerik açısından da geliştirilmiştir. Bu çalışmada 2005 ve 2010 yıllarında kabul edilen Ortaöğretim Din Kültürüve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programlarıyla, 2006 ve 2010 yıllarında onaylanan İlköğretim Din Kültürü veAhlak Bilgisi Öğretim Programları karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Zorunlu din öğretimi kapsamındadevletin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Programlarında Aleviliğe hangi bağlamda nasıl yer verildiği analizedilmeye çalışılmıştır. Araştırma nitel desenli bir analiz çalışması olarak yapılandırılmıştır. Programlarda Aleviliğe ait temel unsurlar;öğrenme alanı, ünite, konu, kazanım, açıklamalar ve etkinlik örnekleri üzerinden belirlenmiş, eski ve yeniprogramlardaki farklılaşmalar ortaya konulmuştur. Programların dinbilimsel ve eğitimsel yapılarında hiçbirdeğişme olmadığı ve 2005 ve 2006 öğretim programlarında oldukça az, fakat 2010 programlarında Aleviliğedaha çok yer verildiği ortaya çıkmıştır. Aleviliğe yer verilen bağlam ve Alevilik anlayışı incelendiğinde iseAleviliğin yetişmekte olan nesle Alevilik-Bektaşilik adı altında tasavvufi bir yorum olarak öğretilmesininhedeflendiği ortaya çıkmıştır. Bu tercihle Aleviliğin Ehli Sünnet içerisinde kabul edildiği, özellikle EhliSünnetin dışında farklı bir inanç, yorum ve hatta İslam dışı olduğuna dair düşüncelerin programlarda konuedilmediği belirlenmiştir.

State alevism perceptions at the religion culture and knowledge ethic course curriculum (a compared analysis)

Religion Culture and Knowledge Ethic Course Curriculum has been changed two times at the last twelve yearsand it has been developed related to Alavism content. In this study, it has been comparatively examined toSecondary Education Religion Culture and Knowledge Ethic Course Curriculum which accepted in the 2005 and2010 years and Primary Education Religion Culture and Knowledge Ethic Course Curriculum which approved inthe 2006 and 2010 years. It has been analyzed that which kind of Alavism on the Religion Culture andKnowledge Ethic Course Curriculums by the state under coverage of the compulsory religion education. Research has been structured as qualitative research analysis works. It has determined to Alavism belongingessences in the curriculum as learning field, unit, subject, skills, descriptions and activity samples and expressedto differences between old and new curriculums. It has been determined to there is no changes at thereligiousscience and educational structures of the curriculums. Also, Alavism has been revealed to less takingplace in the 2005-2006 curriculums and more taking place in the 2010 curriculums. In the examining to givenplace of the Alavism content and Alevism comprehension, it has been revealed that it is aimed to teach Alevismas mystical comment of the Alavism and Bektashism to the new generations. It hasn t been accepted toAlavism is a different belief, denomination, religion etc. In curriculum has been aimed to teach to the student asan comment of Islamic understanding.

PDF

___

AKGÜL Mehmet; KARA Ahmet; ALBAYRAK Abdullah; KOÇ Eyüp; ÇATAL Abdullah; ÖZBAY Ekrem; ÇİFTÇİ Turgut; PAÇA Hüseyin; EKŞİ Ahmet; TÜRKER, Ali Sacit; YILDIRIM, Ramazan, (2012b). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Kitabı- 12. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
AKGÜL, Mehmet; YILDIRIM, Ramazan; ALBAYRAK, Abdullah; ÇATAL, Abdullah; ÇİFTÇİ, Turgut; EKŞİ, Ahmet; KARA, Ahmet; PAÇA, Hüseyin; ÖZBAY Ekrem; ŞİMŞEKÇAKAN Musa; TÜRKER, Ali Sacit, (2012a). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabı-7. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
AŞLAMACI, İbrahim (2013). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinin Çoğulculuk Açısından Değerlendirilmesi, Hikmet Yurdu . Yıl:6, 6:12, 267-282.
BEKTAŞ- ÖZTAŞKIN, Özlem (2012). Öğretim Programları ve Ders Kitaplarında Hacı Bektaş Velî ve Bektaşilik, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. S:61, 248-250
BİLGİN, Beyza, (2001). Türkiyede Örgün Eğitimde Alevilik, Aleviler/Alewiten. (Edit: İsmail Engin; Eberhard Franz), Hamburg: Deutsches Orient-Institut,, C:3,169-188.
DOĞAN, İzzettin (2005). Alevîlik İslâm Dışı Değildir, Türk Yurdu. 25:210, 67-71.
EĞRİ, Osman (2000). Alevi Sünni Bütünleşmesi İçin Sevgi ve Birlik, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi. S:14, Y:2000, 1-11.
EĞRİ, Osman (2005). Alevîlik-Bektaşilik, Niçin İslâm Dışı Değildir?, Türk Yurdu. 25: 210, 114- 118.
EĞRİ, Osman, (2002). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersleri ve Alevilik, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. S:22, 1-40.
ERDEMİR, Aykan vd. (2010). Türkiyede Alevi Olmak. (Avrupa Birliği-Demokrasi ve İnsan Hakları Aracı Projesi), Alevi Kültür Dernekleri, Ankara: Mattek Matbaacılık.
GÖZAYDIN, İştar (2009). Türkiyede Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitaplarına İnsan Hakları Merceğiyle Bakış, Ders Kitaplarında İnsan Hakları II. (Edit: Gürel Tüzün), İstanbul: Tarih Vakfı Yay., 167-193.
KAYMAKCAN, Recep, (2007a). AİHM Din Dersi Kararı Nasıl Anlaşılmalı?, Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi. 1:2, 60-63.
KAYMAKCAN, Recep (2007b). Yeni Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı İnceleme ve Değerlendirme Raporu. Eğitim Reformu Girişimi, İstanbul.
KEÇELİ BABA, Şakir (2005). Alevîlik, Sünnîlik ve Politika, Türk Yurdu. 25:210, 119-121.
ONAT, Hasan (2005). Alevilik-Bektaşilik, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Dersleri ve Diyanet, Türk Yurdu. 25: 210, 8-13.
SUBAŞI, Necdet (2010). Alevi Çalıştayları Nihai Rapor. Ankara.
SUBAŞI, Necdet (2011). Müfredata Dâhil Olmak Ya da Aleviliği Oku(t)mak, Türkiyede Okullarda Din Öğretimi. (Edit: Recep Kaymakcan, Mahmut Zengin, Z. Şeyma Aslan), İstanbul: Dem Yay., 55-63.
ŞİMŞEK, Eyup; GÜNGÖR, Özcan, (2013). Alevi Yapısallaşması, Talepler ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitaplarında Alevilik-Bektaşilik, Turkish Studies. Volume 8/3, 539-565.
T.C. DEVLET BAKANLIĞI, (2010). 7. Alevi Çalıştayı. 28-29-30 Ocak 2010, Kızılcahamam-Ankara, Ankara.
T.C. MEB, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Hasan Zengin ve Eylem Zengin Tarafından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde Açılan Davaya Dair Genel Müdürlüğümüz Görüşü, 1-11.
T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü (2012). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı ve Ders Kitaplarında Alevilik Süreci.
T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2005). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar). İstanbul: MEB. Yayınları.
T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2007). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4,5,6,7 ve 8.Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB. Yayınları.
T.C. MİLLİ Eğitim Bakanlığı, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2010a). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4,5,6,7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB. Yayınları.
T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2010b). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara.
TOSUN, Cemal, (2005). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde Alevilik, Türk Yurdu. 25: 210, 37-41.
TOSUN, Cemal, (2009). Almanyada Alevî Din Derslerinin Tarihsel Gelişimi ve Türkiyeye Muhtemel Yansımaları, Dinî Araştırmalar, Alevilik Özel Sayısı. 12:33, 99-106.
TOSUN, Cemal, (2010). Din Eğitimi Bilimine Giriş, Ankara: PegemA Yayınları.
TOSUN, Cemal; Zengin, Halise Kader (2009). Almanyadaki Alevilik Din Dersi Programları (1-4. Sınıflar) Üzerine Bir İçerik Analizi, Dinî Araştırmalar, Alevilik Özel Sayısı. 12:33, 345-383.
YILMAZ, Hüseyin (2009). Alevîlik-Sünnîlik Açısından Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersleri, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. XIII:2, Y: 2009, 189-209.
YILMAZ, Hüseyin (2011a). Alevî-Sünnî Diyalogu-Din Eğitimi Açısından Bir Değerlendirme-. Sivas: Asitan Yayıncılık.
YILMAZ, Hüseyin (2011b). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Aleviliğin Öğretimi, Tükiyede Okullarda Din Öğretimi. (Edit: Recep Kaymakcan, Mahmut Zengin, Z. Şeyma Aslan), İstanbul: Dem Yay., 65-101.
Elektronik Kaynaklar
Erdem Karahanoğulları, Özlem, Danıştay Kararlarında Din, Vicdan ve Düşünce Özgürlüğü, http://www.yargitay.gov.tr/abproje/belge/sunum/rt5/Karahanogullari_DinOzgurlugu.pdf, (erişim 01.08.2013), ss.1-21.
Hasan ve Eylem Zengin-Türkiye, 09. Ekim 2007, http://www.avrupakonseyi.org.tr/aihmk/aihmk07_165.htm, (erişim 08.07.2009).
YILDIRIM, Mine (2012) 2011-2012 Öğretim Yılında Uygulanan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Programına İlişkin Bir Değerlendirme, Eğitim Reformu Girişimi, http://www.aihmiz.org.tr/aktarimlar/dosyalar/1349647350.pdf, (erişim 01.08.2013), 1-12.