Çevrimiçi Riskler ve Ebeveyn Aracılık Stratejileri: Türkiye'de ve Avrupa'da Yaşayan Türk Kökenli Çocuk/Ergenlerin Karşılaştırılması

İnternet'e bağlanan her birey, fırsatlar yanında, çevrimiçi risklere de açık hale gelebilmektedir. Gelişim dönemleri söz konusu olduğunda ise hem fırsatlara hem de risk almaya en yatkın yaş gruplarının geç çocukluk ve ergenlik dönemindeki bireyler olduğu ortaya çıkmaktadır. Çocuk ve ergenlerde İnternet fırsat ve risklerini şekillendiren en önemli etmenlerin başında ise ebeveyn aracılık stratejileri gelmektedir. Bu araştırmanın amacı Türkiye'de ve Avrupa'da yaşayan Türk kökenli çocuk ve ergenlerin deneyimledikleri çevrimiçi risklerle, algıladıkları ebeveyn aracılık stratejilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Araştırmanın örneklemi 25 Avrupa ülkesindeki çocuk/ergenlerin ve ebeveynlerin İnternet'in güvenli ve riskli kullanımıyla ilgili deneyimlerini incelemeyi amaçlayan EU Kids Online II (Avrupa Çevrimiçi Çocuklar II) projesi veri tabanına dayanmaktadır. Türkiye örneklemi 962 kişiden (513 erkek, 449 kadın; Ort.yaş= 12.19, S=2.15), Avrupa örneklemi ise 182 kişiden (103 kadın, 79 erkek; Ort.yaş=12.70, S=2.30) oluşmaktadır. Araştırma bulguları Türkiye ve Avrupa'da ebeveyn aracılık stratejileriyle çevrimiçi riskler arasındaki ilişkilerin farklılaştığını göstermektedir. Türkiye'de aktif aracılık stratejileri çevrimiçi risklerle pozitif yönde ilişkiliyken, bu ilişki Avrupa örnekleminde anlamsızdır. Kısıtlayıcı aracılık stratejileri ise Avrupa örnekleminde çevrimiçi risklerle ters yönde ilişkiliyken, Türkiye örnekleminde bu ilişki anlamsız bulunmuştur. Üçüncü bir ebeveyn aracılık stratejisi boyutu olarak değerlendirilen ebeveyn izlemesi ise iki örneklemde de farklı şekilde aracı değişken olarak rol oynamaktadır. Bu boyut Türkiye örnekleminde aktif aracılık stratejisiyle çevrimiçi riskler arasında pozitif yönde bir ilişkiyle aracı değişkenken, Avrupa örnekleminde kısıtlayıcı aracılık stratejisiyle çevrimiçi riskler arasında ters yönde bir ilişkiyle aracı değişken rolü üstlenmektedir.

Online Risks and Parental Mediation Strategies Comparison of Turkish Children/Adolescents Who Live In Turkey and Europe

The individuals who go online may face with both opportunities and risks. When developmental stages are considered, late childhood and adolescence is more tended to experience these opportunities and risks. One of the most influencial factors which shape online risks and opportunities is parental mediation strategies. The main aim of this study was examining online risks and perceived parental strategies among Turkish children/adolescents who live in Turkey and Europe within a comparative approach. Data of the study were based on EU Kids Online-II survey which aims to investigate children's/adolescents' and their parents' online experiences in 25 European countries. Turkey sample included 962 participants (513 male, 449 female; Mage= 12.19, SD=2.15). A total of 182 participants (103 females, 79 males; Mage=12.70, SD=2.30) were involved in European sample. Results revealed that the associations between parental mediation strategies and online risks have differed in Turkey and Europe. Active mediation strategies were positively related with online risks in Turkey, while this relationship was insignificant in Europe. On the other hand, restrictive mediation strategies were positively related with online risks in Europe, while this relationship was insignificant in Turkey. Parental monitoring which was examined as the third parental mediation strategy was also functioning differently as a mediator across samples. It was found to mediate positively between active mediation strategies and online risks in Turkey, while it was mediating negatively between restrictive mediation strategies and online risks in Europe.

PDF

___

Anderson, B. ve Tracey, K. (2001). Digital living: The impact (or otherwise) of the Internet on everyday life. American Behavioral Scientist, 45, 456-475.
Atkin, D. J., Greenberg, B. S. ve Baldwin, T. F. (2006). The home ecology of children's televison viewing: Parental mediation and the new video environment. Journal of Communication, 41, 40-52.
Austin, E. (1993). Exploring the effects of active parental mediation of television Content. Journal of Broadcasting and Electronic Media, 37, 147-158.
Bagozzi, R. P. ve Heatherton, T. F. (1994). A general approach to representing multifaceted personality constructs: Application to state self-esteem. Structural Equation Modeling, 1, 35-67.
Bakardjieva, M. ve Smith, R. (2001). The internet in everyday life: Computer networking from the standpoint of the domestic user. New Media & Society, 3, 67-83.
Bandalos, D. L. (2002). The effects of item parceling on Goodness-of-Fit and parameter estimate bias in Structural Equation Modeling. Structural Equation Modelling, 9, 78-102.
Bandalos, D. L. ve Finney, S. J. (2001). Item parceling issues in structural equation modeling. G. A. Marcoulides ve R. E. Schumacker (Ed.). New developments and techniques in structural equation modeling içinde (s. 269-296). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Brown, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. Testing Structural Equation Models, 154, 136-162.
Clark, L. S. (2011). Parental mediation theory for the digital age. Communication Theory, 21, 323-343.
Çağıltay, K., Karakuş, T., Kurşun, E., Kaşıkçı, D. N., Cankar, İ. ve Bayzan, Ş. (2011, Eylül). The use of social networks among children in Turkey. EU Kids Online II Final Conference konferansında sunulmuş bildiri, London, UK.
Çelen, F. K., Çelik, A. ve Seferoğlu, S. S. (2011, Şubat). Çocukların internet kullamı ve onları bekleyen çevrim- içi riskler. Akademik Bilişim Konferansı'nda sunulmuş bildiri, Malatya, Türkiye.
d'Haenens, L., Koeman, J. ve Saeys, F. (2007). Digital citizenship among ethnic minority youths in the Netherlands and Flanders. New Media & Society, 9, 278-299.
de Waal, M. (2003). Soms op de kaasmanier, soms op onzemanier ['Sometimes the Dutch Way, Sometimes Our Way']. H. Blanken ve M. Deuze (Ed.). De mediarevolutie.10 jaar www in Nederland [The Media Revolution. 10 Years of the WWW in theNetherlands] içinde (s. 146-167). Amsterdam: Boom Publishers.
Demirel, M., Yörük, M. ve Özkan, O. (2012). Çocuklar için güvenli internet: Güvenli internet hizmeti ve ebeveyn görüşleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 54-68.
Dewan, S. ve Riggins, F. J. (2004). The digital divide: Current and future research directions. Journal of the Association for Information Systems, 6, 298-337.
d'Haenens, L. ve Ogan, C. (2013). Internet-using children and digital inequality: A comparison between majority and minority Europeans. Communications: the European Journal of Communication Research, 38, 41-60.
DiMaggio, P. ve Hargittai, E. (2001). From the 'digital divide' to 'digital inequality': Studying internet use http://scholar.googleusercontent.com/scholar?q=cache:34JubkC1rp0J:scholar.google.com/+dimag gio+digital+divide&hl=en&as_sdt=0,10 adresinden erişildi. Temmuz 2014 tarihinde
Eastin, M. S., Greenberg, B. S. ve Hofschire, L. (2006). Parenting the internet. Journal of Communication, 56, 486-504.
Eren, S. ve Erdem, M. (2013). The examination of online kids' sites with the purpose of raising kids' self- protection awareness. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 83, 611-614.
Garmedia, M., Garitaonandia, C., Martinez, G. ve Casado, M. A. (2012). The effectiveness of parental mediation. S. Livingstone, L. Haddon ve A. Görzig (Ed.). Children, risk and safety on the internet içinde (s. 231-244). Bristol: The Policy Press.
Gribbons, B. C. ve Hocevar, D. (1998). Levels of aggregation in higher level confirmatory factor analysis: Application for self-concept. Structural Equation Modeling, 5, 377-390.
Helsper, E. J., Kalmus, V., Hasebrink, U., Sagvari, B. ve De Haan, J. (2013). Country Classification: Opportunities, Risks, Harm and Parental Mediation. LSE, London: EU Kids Online.
Hoffman, D., Novak, T. ve Scholsser, A. (2001). The Evolution of the Digital Divide: Examining the Relationship of Race to Internet Access and Usage Over Time. B. Compaine (Ed.). The Digital Divide: Facing a Crisis or Creating a Myth? içinde (s. 47-98). Cambridge, MA: MIT Press.
Internet World Stats. (2015). Europe Internet Usage Stats Facebook Subscribers and Population Statistics. http://internetworldstats.com/stats4.htm adresinden erişildi.
Kalmus, V., Blinka, L. ve Olafsson, K. (2015). Does it matter what mama says: Evaluating the role of parental mediation in european adolescents' excessive internet use. Children & Society, 29, 122-133.
Kirwil, L. (2009). Parental mediation of children's internet use in different European countries. Journal of Children and Media, 3, 394-409.
Lee, S. ve Chae, Y. (2007). Children's Internet use in a family context: Influence on family relationships and parental mediation. Cyber Psychology & Behavior, 10, 640-644.
Lenhart, A., Purcell, K., Smith, A. ve Zickuhr, K. (2010). Social media and mobile internet use among teens http://pewinternet.org/Reports/2010/Social-Media-and-Young-Adults.aspx adresinden erişildi.
Linders, L. ve Goossens, N. (2004). Bruggen bouwen met virtuele middelen [Building Bridges with Virtual Tools]. J. de Haan ve O. Klumper (Ed.). Jaarboek ICT en samenleving: Beleid in praktijk [ICT Yearbook and Society: Policy and Practice] içinde (s. 121-139). Amsterdam: Boom Publishers.
Little, T. D., Cunningham, W. A., Shahar, G. ve Widaman, K. F. (2002). To parcel or not to parcel: Exploring the question, weighing the merits. Structural Equation Modeling, 9, 151-173.
Livingstone, S. ve Bober, M. (2004). UK children go online: Surveying the experiences of young people and their parents. London: LSE Research Online. http://eprints.lse.ac.uk/archive/00000395 adresinden erişildi.
Livingstone, S. ve Haddon, L. (2008). Risky experiences for children online: Charting European research on children and the Internet. Children & Society, 22, 314.323.
Livingstone, S. ve Haddon, L. (2009). EU Kids Online: Final Report. LSE, London: EU Kids Online.
Livingstone, S. ve Haddon, L. (2012). Theoretical framework for children's internet use. S. Livingstone, L. Haddon ve A. Görzig (Ed.). Children, risk and safety on the internet: Research and policy challenges in comparative perspective içinde (s. 1-14). London: The Policy Press.
Livingstone, S. ve Helsper, E. (2008). Parental mediation of children's Internet use. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 52, 581-599.
Livingstone, S. ve Helsper, E. (2010). Balancing opportunities and risks in teenagers' use of the internet. New Media & Society, 12, 309-329.
Livingstone, S., Haddon, L., Görzig, A. ve Ólafsson, K. (2011). Technical report and user guide: The 2010 EU kids online survey. EU Kids Online, London School of Economics and Political Science, London, UK.
Lupac, P. ve Sládek, J. (2008). The deepening of the digital divide in the Czech Republic. Cyberpsychology: Journal http://cyberpsychology.eu/view.php?cisloclanku=2008060203&article=2 adresinden erişildi.
Lwin, M., Stanaland, A. ve Miyazaki, A. (2008). Protecting children's privacy online: How parental mediation strategies affect website safeguard effectiveness. Journal of Retailing, 84, 205-217.
Mendoza, K. (2009). Surveying parental mediation: Connections, challenges, and questions for media literacy. Journal of Media literacy Education, 1, 28-41.
Mesch, G. S. (2009). Parental mediation, online activities, and cyberbullying. Cyber Psychology & Behavior, 12, 387-393.
Mesch, G. S. (2012). Minority status and the use of computer-mediated communication: A test of the social diversification hypothesis. Communication Research, 39(3), 317-337.
Pasquier, D., Simoes, J. A. ve Kredens, E. (2012). Agents of mediation and sources of safety awareness: a comparative overview. S. Livingstone, L. Haddon ve A. Görzig (Ed.). Children, risk and safety on the internet: Research and policy challenges in comparative perspective içinde (s. 219-230). London: The Policy Press.
Rutter, M. (1979). Protective factors in children's responses to stress and disadvantage. M.W. Kent ve J.E. Rolf (Ed.). Primary prevention of psychopathology, Vol. 3: Social competence in children içinde (s. 49- 74). Hanover, NH: University of New England Press.
Sameroff, A. J. (2000). Dialectical processes in developmental psychopathology. A. Sameroff, M. Lewis ve S. Miller (Ed.). Handbook of developmental psychopathology içinde (2. bs., s. 23-40). New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Seybert, H. (2011). Internet use in households and by individuals in 2011. 14 Şubat 2012 tarihinde http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ity_offpub/ks-sf-11-066/en/ks-sf-11-066-en.pdf adresinden erişildi.
Smahel, D. ve Blinka, L. (2012). Excessive Internet use among European children. S. Livingstone, L. Haddon ve A. Görzig (Ed.). Children, risk and safety on the internet: Research and policy challenges in comparative perspective içinde (s. 191-204). Bristol, UK: Policy Press.
Takahashi, T. ve Nasser, F. (1996). The impact of using item parcels on ad hoc goodness of fi t indices in confirmatory factor analysis: An empirical example. New York, USA: American Educational Research Association.
Thompson, B. ve Melancon, J. G. (1996). Using item "Testlest" / "Parcels" in confirmatory factor analysis: An example using the PPSDQ-78. ERIC veritabanından erişildi (ED404349).
Tokel, S. T., Başer, D. ve İşler, V. (2013). Türkiye'deki ebeveynlerin çocuklarının internet ve sosyal paylaşım siteleri kullanımına yönelik bilgi seviyeleri ve algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 225-236.
Türkiye İstatistik Kurumu. (2016). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028 adresinden erişildi.
Valcke, M., De Wever, B. ve Van Keer, H. (2011). Long-term study of safe internet use of young children. Computers & Education, 57, 1292-1305.
Van der Voort, T., Nikken, P. ve Van Lil, J. (1992). Determinants of parental guidance of children's television viewing: A Dutch replication study. Journal of Broadcasting and Electronic Media, 36, 61- 74.
Van der Voort, T., Van Lil, J. ve Peeters, A. (1998). Determinants of parental television guidance as reported by parents versus children. Medienpsychologie, 10, 165-183.
Van Dijk, J. A. G. M. (2009). One Europe: Digitally divided. A. Chadwick ve P. N. Howard (Ed.). Routledge handbook of internet politics içinde (s. 298-304). New York: Routledge.