ERZURUM"DA MÜDERRİS BİR MÜFTÜ: KADIZÂDE ERZURUMÎ

Siyasi açıdan çeşitli dönemlere ayrılabilen İslam Tarihi, bıraktığı ilmi miras itibarıyla da çeşitli şekillerde tasnif edilebilmektedir. Bu uzun süreç için değerlendirmede bulunanlar, bazı dönemleri ilmi açıdan son derece zengin kabul ederken bazı dönemlerde ise çeşitli sebeplerden ötürü aynı başarının sürdürülemediğini iddia etmektedir. Özellikle oryantalistlerin ve bazı çağdaş yazarların temel iddiası Osmanlı döneminin bu açıdan oldukça başarısız olduğu yönündedir. Bu çalışmanın hedefi, XVII. yüzyılda Erzurum'da yaşamış olan Kadızâde Erzurumî'yi, hayatını, eserlerini ve düşüncelerini tanıtmaktır. Böylelikle genel anlamda Osmanlının ilim mirası hakkında yapılan genellemelerin doğruluğunu sorgulama ve taşra sayılabilecek bir mahalde yaşamış olan klasik bir Osmanlı âliminin ilmi mirasımıza yaptığı katkıları daha yakından görme imkânına kavuşacağız.

A LECTURER MUFTI IN ERZURUM: KADIZADE ERZURUMI

While history of Islam can be politically divided into several periods, it can also be classified in terms of its scholarly heritage. Researchers who evaluated this long period of time argued that some periods of history of Islam were extremely rich in terms of scientific progress while the same success could not be sustained in other periods due to several reasons. The main claim of the orientalists and some contemporary writers was that the Ottoman Empire failed fairly in terms of scientific progress. The aim of this study is to introduce the life, works and ideas of Kadızâde Erzurumî who lived in Erzurum in the XVII. Century. Thus, we considered this as an opportunity to question whether the generalizations made about the scientific heritage of the Ottomans were true or not. In addition, we thought that this study would also give us the oppurtunity to have a closer look at the contributions of a classical Ottoman scholar who lived in the country side to our scientific heritage.

PDF

___

Akpınar, Muhammet RaGit, Kadızâdeliler ve Sivasiler Arasındaki Fıkhi Tartışmalar, (BasılmamıG Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gstanbul 2009.
Bağdatlı Gsmail PaGa, Hediyyetü'l-ârifin-esmâü'l-müellifîn ve âsarü'l-musannifin, I-II, Gstanbul 1955.
Bağdatlı Gsmail PaGa, İzahu'l-meknûnfi'z-zeyli alâKeşfi'z-Zunûn an esâmi'lkütübve'lfunûn, I-II, Gstanbul 1945.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Büyük Tefsir Tarihi, I-II. Ravza Yayınları, Gstanbul 2008.
Brockelmann, Geschicte der Arabischen Litteratür, Leiden, 1938.
Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri, I-III, Ankara 2000.
Çalık, Bünyamin, Kadızade Muhammed Arif Efendi'nin Bahru'l-Fetâvâ Adlı Eserinin Fetva Açısından Değerlendirilmesi, (BasılmamıG Doktora Tezi), Erzurum, 2012.
Çağrıcı, Mustafa, -Gbrahim Hakkı Erzurumî?, DİA, XXI, ss. 305-311.
ÇavuGoğlu, Semiramis, -Kadızâdeliler?, DİA, XXIV, ss. 100-102.
Güfta, Hüseyin, Erzurumlu Şair Hazık, Erzurum Kitaplığı Yayınları, Gstanbul 2001.
https://www.yazmalar.gov.tr.
Gbrahimhakkıoğlu, Mesih, Erzurumlu İbrahim Hakkı, Gstanbul 1973.
Ghsanoğlu, Ekmeleddin, Osmanlılar ve Bilim, EtkileGim Yayınları, Gstanbul, 2007.
Katip Çelebi, Keşfü'z-zunûn an esâmi'l-kütübive'l-funûn, Maarif Matbaası, I-V, Gstanbul 1941.
Kırboğa, Mehmed Ali (Alata'lı), Kâmûsu'l-kütüb ve mevzuâti'l-müellefat, Yeni Kitap Basımevi, Konya 1974.
Konyalı, İbrahim Hakkı, Abideleri ve Kiabeleri İle Erzurum Tarihi, İstanbul 1960
Martı, Huriye, Birgivî Mehmed Efendi, TDV Yayınları, Gstanbul 2008.
Mollaibrahimoğlu, Süleyman, Yazma Eserler Terminolojisi, Ensar NeGriyat, Gstanbul 2007.
Nusret, Mehmed, Tarihçe-i Erzurum-Yahut Hemşehrilere Armağan, Ali gükrü Matbaası, Gstanbul 1338.
Öz, Mustafa, -Kazâbâdî?, DİA, XXV, ss. 120-121.
Revnakoğlu, C. Server, Erzurumlu İbrahim Hakkı ve Marifetnamesi, Gstanbul 1961.
Suluoğlu, Muhammet Hanefi, Kadızâde Erzurumî ve ?Kâşifu Hâli'l-Mevtâ ve'l-Berzah' Adlı Risalesi, Rize Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (BasılmamıG Yüksek Lisans Tezi), Rize 2010.
Suyutî, Abdurrahman b. EbiBekr, Laktü'l-mercân fi ahkâmi'l-cânn,thk. Mustafa Abdülkadir Ata, Beyrut 1986.
UylaG, Sait -Erzurumlu Kadızâde Mehmed Efendi ve Kur'an'a Dair Bir Risâlesinin Tanıtımı?, Türk-İslam Düşünce Tarihinde Erzurum Sempozyumu, Erzurum 2008, ss. 515-522.
Yavuz, Yusuf gevki, -Beyzavi?, DİA, VI, ss. 100-103.
Yediyıldız, Asım - AteG, Nilüfer, -Erzurumlu Kadızâde Efendi'nin Vasiyetnamesine Tahlili Bir BakıG?, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16/2, 2007, ss. 309-326.