Yeni Türk Alfabesi’nin Kabulü Sonrasında Türkiye’de Gazete Promosyonları

Yeni Türk alfabesine geçişle birlikte 1928 yılında tiraj kaybetmeye başlayan gazeteler,düzenledikleri anketler, yarışmalar ve çekilişlerle satışlarını arttırma yoluna gitmişlerdir.Cumhuriyet, Vakit, Akşam, Son Saat gibi dönemin yüksek tirajlı gazeteleri, Türk basınıiçin yeni bir pazarlama stratejisi olarak promosyon yapmaya başlamışlardır. Bukapsamda düzenlenen ilk kampanyalar daha çok okuyucuların görüş ve düşünceleriningazete sayfalarında yer almasına yönelik anket ve müsabakalar şeklinde olmuştur.Cumhuriyet gazetesi, yeni logosu için anketle okuyucularının fikrini almıştır. VakitGazetesi de düzenlediği bir müsabakada okuyucularına verdiği Osmanlıca metni yeniyazı ile yazıp göndermelerini istemiştir. Başarılı olan okuyucuların ismini gazetedeyayınlamıştır. Son Saat Gazetesi, “Film sanatkârları içinde en fazla kimibeğeniyorsunuz?” başlıklı anketine katılıp en çok oy alan sanatçıyı bilenleri sinemaaboneliği ile ödüllendirmiştir. Türkiye’de daktilo kullanımının yaygınlaşması üzerinegazetelerde çeşitli yarışmalar yapılmıştır. Gazeteler eğitici ve kültürel nitelikte olanmüsabakaların yanında magazin içerikli yarışmalar da düzenlemiştir. CumhuriyetGazetesi güzellik yarışmaları yaparak okuyucularının oyları ile Türkiye güzeli seçmiştir.Kadın konulu yarışmalar büyük ilgi gördüğü gibi eleştirilere de yol açmıştır. Gazetepromosyonlarının 1929 yılında artması rekabet ortamı getirmiş ve promosyonlarınniteliğinde değişim olmuştur. Akşam ve Vakit gazeteleri kuponla eşya, para ve altın ödüllü piyangolar düzenlemişlerdir. Gazetelerin rekabet içinde olduğu bir dönemdekabul edilen 23 Temmuz 1931 tarihli Matbuat Kanunu promosyon kampanyalarını sonaerdirmiştir. Bu çalışmada, yeni Türk alfabesinin kabulü sonrasında yaygınlaşan ve 1928-1931 yılları arasında Türk basınında rekabete yol açan gazete promosyonları örneklerüzerinden incelenmiştir. Çekiliş ve kuponla hediye dağıtmada ilk örneği teşkil eden bukampanyaların Türk basın tarihindeki yeri değerlendirilmiştir.

Newspaper Promotions in Turkey Following Adoption of the New Turkish Alphabet

The newspapers whose circulations started to decline with the adoption of the new Turkish alphabet in 1928 attempted to increase their sales with the help of surveys, contests and sweepstakes. Newspapers with high circulations such as Cumhuriyet, Vakit, Aksam and Son Saat started to make promotions as a new marketing strategy for the Turkish press. The first campaigns organized in this scope rather appeared as surveys and contests to include readers’ views and thoughts in the papers. Cumhuriyet organized a survey to ask readers’ ideas about its new logo. In a contest organized by Vakit, readers were asked to re-write an Ottoman text using the new alphabet. The names of the readers who won the contest were published in the paper. Son Saat gave away cinema subscriptions to winners who participated and guessed the most voted artist in the survey asking “Which movie artist is your favorite?”. Newspapers organized various contests when the use of typewriters became common in Turkey. Newspapers also organized contests with tabloid contents in addition to educational and cultural contests. Cumhuriyet elected Miss Turkey with its readers’ votes by organizing beauty contests. The contests involving women received great attention as well as criticisms. Increases in newspaper promotions in 1929 generated competition among newspapers and some changes were observed in the nature of promotions. Aksam and Vakit held raffles with coupons that gave away commodity, money and gold. The Press Act, which was enacted on July 23, 1931 at a period when the newspapers were in competition, ended those promotion campaigns. Bu analyzing examples, this study investigates the newspaper promotions which became common after the adoption of the new Turkish alphabet and generated competition in the Turkish press between 1928 and 1931. The significance of these campaigns - the first example of distributing presents via raffles and coupons - in Turkish press is assessed.

PDF

___

Akşam
Cumhuriyet
Hadika
Milliyet
Resmi Gazete
Son Saat
Şehbal
The Sunday Times
Vakit
ACAR Ayla (2011) Türkiye’de Latin Alfabesine Geçiş Süreci ve Gazeteler, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı:41, s.5-23.
ALTUĞ Ayça (2009) Siyasi ve Ekonomik Gelişmeler Çerçevesinde Gazete Promosyonlarının Çeşitliliği ve Tirajlara Etkisi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
FİŞEK Kurthan (1996) Reytingler, Eleştiriler ve Seçkinler, Yeni Türkiye, Medya Özel Sayısı 1, s.385-388.
DOĞANER Yasemin (2009) Yeni Türk Harflerinin Türk Basınındaki Yankıları, 80. Yılında Türk Harf İnkılâbı Uluslararası Sempozyumu, 10-11 Kasım 2008, Yeditepe Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s.387-395.
DUMAN Doğan – DUMAN Pınar (1997) Kültürel Bir Değişim Aracı Olarak Güzellik Yarışmaları, Toplumsal Tarih, Cilt:7, Sayı:42 (Haziran), s.20-26.
GEVGİLİ Ahmet (1983) Türkiye Basını, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt:1, s.202 -228.
GÜLMEZ Nurettin (2006) Tanzimattan Cumhuriyete Harfler Üzerine Tartışmalar, Aktüel Yayınları, Bursa.
İNUĞUR Nuri (1992) Türk Basın Tarihi, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yayını, İstanbul.
KABACALI Alpay (2000) Başlangıcından Günümüze Türkiye’de Matbaa Basın ve Yayın, Literatür Yayınları, İstanbul.
KILIÇ Fahri (2011) Yeni Türk Alfabesinin Kabulü ve Öğretiminde Kullanılan Yöntemler, Ankara Üniversitesi TİTE Basılmamış Doktora Tezi, Ankara.
KILIÇ Fahri (2017) Yeni Türk Alfabesinin Yaygın Eğitim Yoluyla Öğretilmesi, Atatürk Yolu Dergisi, Sayı:61 (Güz), s.207-248.
KOLOĞLU Orhan (1998) Bir Zamanlar Bâb-ıâli, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, İstanbul.
KOLOĞLU Orhan (2010) Osmanlı Döneminde Basın Teknikleri ve Araçları, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, İstanbul.
SEMİZ Yaşar (2010) 1923-1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi), Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 27 (Bahar), s.423-469.
SOYSAL İlhami (1983) Basında Lotorya, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt.1, s.223-225.
ŞENTÜRK Ayşegül (2015) 1931 Matbuat Kanunu’ndaki Değişiklikler Üzerine Kronolojik Bir Değerlendirme: Basın Hürriyeti Bağlamında Meclis Tartışmaları ve Basındaki Yankılar, Tarih İncelemeleri Dergisi, Sayı:30/1 (Temmuz), s.199-230.
ŞİMŞİR Bilal N. (2008) Türk Yazı Devrimi, TTK Yayınları, Ankara 2008.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:3, Cilt:17, Otuz Yedinci İnikat, 30 Mart 1930.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre:4, Cilt:3, Otuz Beşinci İnikat, 25 Temmuz 1931.
TOPUZ Hıfzı (2014) II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul 2014.
TUTAR Hilmi (1996) Türkiye’de ve Bazı Ülkelerde Promosyon Uygulamaları, Yeni Türkiye, Medya Özel Sayısı 1, s.415-426.
Yunus Nadi (1929), “Güzellik Müsabakamız”, Cumhuriyet, 14 Şubat, s.1.