Balkanlar’da Eğitim Kurumlarında Okutulan Tarih Ders Kitaplarında “Osmanlı-Türk İmajı”

Bu çalışmanın amacı Balkan Ülkelerinde okutulmuş ve okutulmakta olan tarih derskitaplarında Osmanlı- Türk imajının nasıl yansıtıldığını ortaya koymaktır. Çalışmadoküman analizi yöntemine dayanmaktadır. Bu amaçla tarih ders kitaplarına ulaşılarakbu tarih ders kitapları tarihi kötüye kullanma yöntemine dayanılarak incelenmiştir.Balkanlar, bugün Türk, Bulgar, Yunanlı, Hırvat, Arnavut, Makedon, Boşnak, Sırp,Çingene, Ulah vb. unsurlardan oluşmaktadır. Balkan Devletlerindeki milletler butopraklara yerleşmiş yeni milletler değillerdir, bunlar Osmanlı şemsiyesi altında uzuncasüre birlikte yaşamış, milli ve kültürel kimliklerini geliştirmiş milletlerdir ve Balkangerçeğini oluşturmaktadırlar. Bu milletlerin Osmanlı geçmişine ilişkin algıları eğitimsistemine ve tarih öğretimine yansımıştır. Kimi zaman ise bahsi geçen devletlerin yöneticileri Osmanlı geçmişini olumsuzlaştırarak ve ötekileştirerek kendilerinemeşrutiyet sağlamışlardır. Balkan ülkelerinde tarih kötüye kullanılarak tarihi bilgilerçarptırılmıştır. Balkan ülkelerinde okutulan ve okutulmakta olan tarih ders kitaplarındatarihi bilgilerin tarihi kötüye kullanma teknikleri kullanarak tarih biliminin öteki yaratmaamacı haline geldiği tespit edilmiştir.

“Ottoman–Turkish” Image in History Textbooks Used in Education Institutions in the Balkans

This study aims to unveil how Ottoman-Turkish image is reflected in the history textbooks delivered and being delivered in Balkan countries. It is based on the document analysis method. In this way, having reached these history textbooks, they were analyzed with the history misuse method. Balkans consist of elements such as Turkish, Bulgarian, Greek, Croatian, Albanian, Macedonian, Bosnian, Serbian, Roma Community, and Wallach. The nations in the Balkan States are not new nations just settled down in the Balkans; they are those nations who have lived together for a long time under the umbrella of Ottoman Empire, have developed their national and cultural identity, and have created the Balkans. The perceptions of these nations on the history of the Ottoman Empire have reflected over their education system and history teaching. The governors of these States have sometimes made the Ottoman history negative or marginalized it in order to ensure constitutional monarchy for them. The historical information in the Balkans have been inflicted with the misuse of the history. It was found that the history science became a marginalization purpose with the history misuse techniques in the history textbooks delivered and being delivered in the Balkans. Keywords: History, Education of history, Image, Textbooks of history, Balkans.

PDF

___

AKTAŞ Özgür (2013) Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne Tarih Ders Kitaplarında Rusya İmgesi, Milli Eğitim Dergisi, Sayı 199, s. 186-206.
ALİBASİC Ahmet (2007) Images of The Ottomans in History Textbooks in Bosnia and Herzagovina, İslam Araştırmaları Dergisi, Sayı 17, s.103-137.
APOSTOLOVSKİ Mihaylo (1988) Istorija Na Makedonskiot Narod, Pecatnitsa na Makedonija, Skopje.
AYYILDIZ Suzan (2008) Bulgaristan’da Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı İmajı, Toplumsal Tarih, Sayı 176 (Ağustos), s.48-55.
BALTA Evren - DEMİR Süheyla (2016) Tarih, Kimlik ve Dış Politika: Rusya Federasyonu Güncel Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı-Türk İmajı, Bilig, Sayı 76, s. 1-31.
BİLJALİ Şener (2007) Makedonya Eğitim Kurumlarında Okutulan Tarih Kitaplarında Osmanlı İmajı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
BOTİMET Toena (2000) Historija E Poppulit Shqıptar I, Akademia shkencave E shqiprise institutsioni I Historise, Tiran.
CEMALOĞLU Necati (2003) Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Anı Yayıncılık, Ankara.
CEYHAN Erdal - YİĞİT Birol (2003) Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi, Anı Yayıncılık, Ankara.
ÇENCEN Namık (2004) Irak’taki Tarih Ders Kitaplarında Türk Tarihine Genel Bakış, İkinci Orta Doğu Semineri Dünden Bugüne Irak, Elazığ.
DİKEN S. Muhammed (1994) Studime Mbi Historine E Shtetit Osman, Meshiati İBİ’te Maqedonis, Shkup.
DİNEV R. - DİMOVSKİ, G. - KOCANKOVSKİ, Y. - TANKOVSKİ, G. (1975) Istorija II, Presvetno Delo, Skopje.
ESEN Yasemin (2003) Ders Kitaplarında İnsan Hakları: İnsan Haklarına Duyarlı Ders Kitapları İçin, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
GÜZELEV T. V. - GEORGİEV G.V. - KOSEV K.D. (1981) Bulgaristan 9.Sınıf Tarih Ders Kitabı. Balkan Devlet Basımevi, Sofya.
HADRİ Ali (1967) Historia E Popullıt Shqıptare, Enti I Teksteve Dhe I Mjeteve Mesımore Krahınes Socıalıste Autoneme Te Kosoves, Prishtines.
İSMAİLİ Hilmi - SEYDİU Fatmir (2000) Historiya E Pergijtshme E Shtetit Dhe E Drejtes. Universiteti İ Prishtine, Prishtine.
KOSTA A. - DARİNKA P. - VİOLETA O. - DALİBOR J. - BESNİK E. (2006) Historia për Vitin I të Arsimit të Mesmëm profesional, NB Tabernakul, Skopje.
MAHARRAMOVA CENGİZ Nigâr - ŞİMŞEK Ahmet (2017) Sovyetler Birliği Döneminde Rusya’da Okutulan Tarih Ders Kitaplarında Türk İmajı, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 26 (Güz), s. 37-66.
MARCETTİ Silvio (2005) Dünyada Türk İmgesi, Kitap Yayınevi, İstanbul.
MİLLAS Herkül (1991) History Textbooks in Greece and Turkey, History Workshop, Sayı 31, s. 21-33.
MİTOVSKİ D. – PANGOVSKİ T. - TODOROVSKA M. (1986) Istorija III, Prosvetno Delo, Skopje.
MUMİNOVİÇ Rasim (1995) Fenomenologija Srpske Genocitne Svjesti, MNVS Yayınları, Ankara.
MÜZÜRİ Hinsi (1996) Historia E Popullıt Shqıptar, shtepıa Botuese, E Lıbrıt Shkollor, Tiran.
PANOV Branko (1996) Lise II Tarih Kitabı, Prosvetno, Üsküp. SAFRAN Mustafa - ATA Bahri (2006) Tarih Eğitimi Makale ve Bildiriler, Gazi Kitabevi, Ankara.
STATHİS Penelope (1995) Yunan (ve Türk) Tarih Ders Kitaplarında “Ben” ve “Öteki” İmgeleri. Tarih Eğitimi ve Tarihte “Öteki” Sorunu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
ŞADIHANOV Emil (1999) Sovyetler Birliği ve Sovyet Sonrası BDT Cumhuriyetleri Tarih Kitaplarında Türk İmajı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
ŞİMŞEK Ahmet - MAHERREMOVA CENGİZ Nigâr (2015) Rusya Tarih Ders Kitaplarında Türk-Osmanlı İmgesi, TUHED, Sayı 4 (2), s. 225-258.
TODOROVA Maria (2005) Bulgar Tarih Yazıcılığında Osmanlı Dönemi, Tarih Eğitimi ve Tarihte “Öteki” Sorunu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, s. 37- 45.
TRAJANOVSKİ Aleksander (1996) Historia II, Presvetno Delo, Skopje.
TRAJANOVSKİ Aleksander(1996) Historia III, Presvetno Delo, Skopje.
ULUSOY Kadir (2008) Sosyal Bilgiler Ders Kitapları, Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi, Pegem Yayıncılık, Ankara.
VLAHOV Dimitar (1950) Iz Istorije Makedonskog Naroda, Prosvete Izdavaçko Preduzeçe Sırbiye, Beograt.
WİRTH Laurent (2003) Tarihi Kötüye Kullanma Biçimleriyle Yüzleşmek, Tarihin Kötüye Kullanımı, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, İstanbul.
YELAVİÇ Barbara (1999) Istorija Na Balkanot (XVIII-XX), Novinsko Izdavaçka Kuça list, Skopje.
YILDIRIM Ali - ŞİMŞEK Hasan (2006) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
YILDIZ Nurses (2008) 1980-1990 Yılları Arasında Bulgaristan’da İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Okutulan Tarih Ders Kitaplarında Türk ve Osmanlı Algısı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Osman Paşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
ZHELYAZKOVA Antonina (2011) Bir Tarihyazımı Sorunsalı Olarak Balkanlar’da İslamlaşma, Güneydoğu Avrupa Perspektifi, Osmanlı ve Balkanlar Bir Tarihyazımı Tartışması, der. Fikret Adanır – Suraiya Faroqhi, İletişim Yayınları, İstanbul.
ZUNİC Mırna (2008) Hırvatistan Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı İmajı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.