Kazım Karabekir’in Muhalefete Geçişi Ve Bu Süreçte Devlet Tarafından İzlenmesi

Kazım Karabekir Milli Mücadele’nin en önemli kahramanlarından biridir. Mustafa Kemal Atatürk’ün en yakınında bulunmuş ve Milli Mücadele’nin kazanılmasında ona en büyük desteği verenlerden biri olmuştur. Ancak özellikle Halifeliğin kaldırılması ve Cumhuriyetin ilanı sonrası başlayan fikir ayrılıkları, 1924 yılında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın başkanlığını yaptığı dönemde belirginleşmiş ve Kazım Karabekir’in devlet katında muhalif bir politik figür olarak kabul edilmesi 1926 İzmir Suikasti gerekçesiyle tutuklanmasıyla doruğa ulaşmıştır. 1927 yılında milletvekilliğinin bitmesiyle başlayan süreçte çok sıkı bir biçimde devlet tarafından gözetim altında tutulmuştur. Kazım Karabekir’in hareketleri, faaliyetleri, görüşmeleri ve seyahatleri bu dönemde devlet tarafından titizlikle ve yakından takip edilmiş, raporlanmıştır. Bu bildiride bu gözetime ilişkin belgeler ve diğer çalışmalar ışığında sürecin bir değerlendirilmesi yapılacaktır.

Kazım Karabekir’s Shift to Opposition and his Surveillance by the State

Kazim Karabekir is one of the most important heroes of the National Struggle. As a figure very close to Mustafa Kemal Ataturk, he was one of those who gave full support to Ataturk in his pursuit to succeed in the National Struggle. However, disagreements arising especially after abolishment of the Caliphate and promulgation of the Republic were more noticeable when Kazim Karabekir assumed the leadership of the Progressive Republican Party in 1924 and his political opposition identity in the eyes of the State climaxed when he was arrested on the charge of involvement in Izmir Assassination of 1926. He was under very strict State surveillance in the period starting from the end of his deputy term in the Parliament in 1927. Kazim Karabekir’s movements, actions, talks, and trips were all closely and meticulously followed and reported by the State in this period. This paper will, under the light of documents and other studies concerning this surveillance, assess the process in question.

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 211, Tarih 29.10.1926.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 210, Tarih 16.6.1927.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 187, Tarih 4.9.1929.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 178, Tarih 24.10.1929.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 190, Tarih 29.8.1929.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 188, Tarih 2.9.1929.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 183, Tarih 22.10.1929.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 117, Tarih 05.12.1932
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 189, Tarih yok.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 174, Tarih 7.1.1930
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 171, Tarih 9.4.1930
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 281, Sıra 144, Tarih 13.11.1931
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 271, Sıra 138, Tarih 3.3.1932.
Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA), Fon Kodu:121…10.0.0, Gömlek 281, Sıra 5, Tarih 27.10.19
AKKOÇ Ayşe (2018) Yolların Ayrılması ve İhtilallerin Kanunu Bağlamında Kazım Karabekir (1926-1933), Kırşehir, yayınlanmamış Araştırma Projesi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Danışman: Prof. Dr. Yaşar Özüçetin.
AKYOL Taha (2008) Ama Hangi Atatürk, Doğan Yayıncılık, Üçüncü Baskı, İstanbul.
AKYOL Taha (2018) Türk’ün Ateşle İmtihanı 1921-1922, Doğan Yayıncılık, Birinci Baskı, İstanbul.
ALİ Kılıç (2007) (Derleyen: Hulusi Turgut).Atatürk’ün sırdaşı Kılıç Ali’nin anıları, 9.Baskı
ATATÜRK Mustafa Kemal (2006) (Yayına Hazırlayan: Zeynep Korkmaz). Nutuk 1919-1927, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurulu, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
ÇAVDAR Tevfik (2008) Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, İmge Kitabevi Yayınları, Dördüncü Baskı, Ankara.
ÇETİNOĞLU Oğuz, POLAT Mehmet Şadi (2017) Her Yönüyle Kazım Karabekir, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
GOLOĞLU M. (2011) Milli Mücadele Tarihi-1, Erzurum Kongresi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
GÖKBİLGİN Tayyip (2011) Milli Mücadele Başlarken, Türkiye İş Bankası Yayınları, Birinci Baskı, Mayıs.
KARABEKİR Kazım (Aralık 2008) Hayatım, Yapı Kredi Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul.
KARABEKİR Kazım (Ocak 2008) İstiklal harbimiz 1.Cilt, Yapı Kredi Yayınları, Birinci Baskı, İstanbul.
KARABEKİR Kazım (2009) Günlükler (1906-1948) 1.Cilt, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
KOCAHANOĞLU Osman Selim (2013) Atatürk-Karabekir Kavgası, Kurtuluş, Kuruluş ve Sonrası, Temel Yayınları, İkinci Baskı, İstanbul: KÜÇÜK Yalçın (Kasım 1992) Türkiye Üzerine Tezler, 1908-1998, 5.Cilt, Tekin Yayınevi, Birinci Baskı, İstanbul.
TURAN Şerafettin (2004) Türk Devrim Tarihi 1. Kitap, Bilgi Yayınevi, İkinci Baskı, Ankara, Haziran.
TURAN Şerafettin (2004) Mustafa Kemal Atatürk, Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik, Bilgi Yayınevi, Birinci Baskı, Ankara.
TURAN Şerafettin (2005) Türk Devrim Tarihi 3. Kitap, Birinci Bölüm Yeni Türkiye’nin Oluşumu (1923-1938), Bilgi Yayınevi, İkinci Baskı, Ankara.
ZÜRCHER Eric Jan (2014) Mustafa Kemal Paşa’nın İslam Tarihi Yorumu, (Haz.)Mehmet Ö. Alkan, Yakın Türkiye Tarihinden Sayfalar, Sina Akşin’e Armağan, Türkiye İş Bankası Yayınları, 1.Baskı, İstanbul, s.327-340.
ÇİFTÇİ Ali (2012) Milli Mücadele’de Liderlik Sorunu ve Kazım Karabekir, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi Sayı: 50, Güz, s. 367-388.
http://www.biyografya.com/biyografi/6274 (Erişim tarihi:11 Ekim 2018)