Batı Anadolu’da Yunan İşgali Ve Aydın Muhacirleri (1919-1920)

Birinci Dünya Savaşı sonucunda İtilaf Devletleri ile imzalanan Mondros Mütarekesi gerekçe gösterilerek 15 Mayıs 1919'da İzmir, Yunan kuvvetleri tarafından işgal edildi. 27 Mayıs 1919'da ise Aydın, Yunan işgaline uğradı. İşgali takip eden günlerde Yunan askerleri İzmir ve Aydın çevresinde yaşayan Müslüman Türklere karşı büyük katliamlar yapmaya başladı. Katliamların en büyük amacı; bölgedeki Türk nüfus oranlarının Rumlar aleyhinde değiştirilmek istenmesinden kaynaklanıyordu. Savaşların en trajik sonuçlarının başında, savaş bölgelerinde yaşayan sivil halkın yaşadığı bölgeleri terk etmeleri yani göçler gelmektedir. Yunanlıların yaptıkları katliamlara karşı kayıtsız kalamayan bölge halkı iç bölgelere doğru göçe başladı. Bölgedeki idari ve askeri yetkililerin çabaları göçü engelleme noktasında yetersiz kaldı. Çoğunluğunu kadın, çocuk ve yaşlıların oluşturduğu muhacirler İtalyan işgal bölgelerine sığınmaya başladılar. Muhacirler güney ve kuzey mıntıkası olarak adlandırılan iki farklı bölgeye göç etmek zorunda kaldılar. Göç kafileleri Çine, Koçarlı, Afyonkarahisar ve Balıkesir'e kadar uzanan coğrafyaya ulaştı. İşgallere hazırlıksız yakalanan muhacirler üzerlerinde kıyafetleri; yanlarında erzakları olmadan yola çıkmışlardı. Göç kafilelerinin ulaştığı bölgelerde barınma, sağlık ve iaşe konularında ciddi sorunlar ortaya çıktı. İlk etapta ulaştıkları bölgelerdeki yerel idare ve ahali, muhacirlere sahip çıktı. İlerleyen süreçte, bölgeye gönderilen devlet görevlileri tarafından gerekli yardımlar yapıldı. Bu çalışmada; Aydın ve çevresinden göç etmek zorunda kalan yaklaşık 140 bin muhacirin yerleştikleri bölgeler, karşılaştıkları sağlık problemleri ve bu muhacirlere yapılan yardımlar ele alınacaktır

Greek Occupation in Western Anatolia And Emigrants of Aydin (1919-1920)

izmir was occupied by Greek forces on 15 May 1919 on the pretext of the Armistice of Mudros that was signed with the Allied Powers in the end of World War I. Afterwards on 27 May 1919, Greeks occupied Aydın. On the days following the occupation, Greek soldiers began to massacre Muslim Turks living around İzmir and Aydın. The greatest goal of the massacres was to reduce Turkish population than the Greek population. One of the most tragic results of wars is that civilians living in war territories are obliged to leave their settlements, that is, migration. Due to these Greek massacres, population of the region began to emigrate towards interior areas. Efforts made by the administrative and military officials in the region were not sufficient in prevention of the emigration. Mostly consisting of women, children and elders, emigrants began to take refuge in the regions under Italian occupation. Emigrants had to go to two different regions named the southern and the northern territories. Some groups reached as far as Çine, Koçarlı, Afyonkarahisar and Balıkesir. Caught with occupations off their guards, emigrants had set off with insufficient clothing and supplies. Serious problems in terms of sheltering, health and food arose in the regions that the groups reached. They were helped by the local administrative officials and communities of the areas that they initially reached. In the following periods, they were helped by the government officials who were sent to the region. In connection with approximately 140 thousand emigrants who had to emigrate from around Aydın, this study addresses the areas they settled to, the health problems they suffered and the assistance they were provided with

PDF

___

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
Başbakanlık Osmanlı Arşivi
Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Arşivi
1333-1334 Sene-i Maliye Salname-i Devlet-i Aliye-i Osmaniye, Hilal Matbaası, Dersaadet, 1334.
APAK Rahmi (1942) İstiklâl Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu?, Güven Basımevi, İstanbul.
BAYAR Celâl (1997) Ben de Yazdım Milli Mücadeleye Gidiş, Cilt:7, Sabah Gazetesi Yayınları, İstanbul.
ÇANDAR Tevfik (2001) Milli Mücadele’ye Başlarken Sayılarla Durum ve Genel Görünüm I, Cumhuriyet Gazetesi Yayınları, İstanbul.
ÇAPA Mesut (1994) Anadolu’da Yunan İşgalinin Sebep Olduğu İç Göçler, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: X, Sayı:29, Temmuz, s.379-389.
GÖKBİLGİN M. Tayyip (1984) 1919 Yılında Yabancı Devletlerin İşgalleri ve İstekleri Karşısında İstanbul Hükümetleri, Belgelerle Türk Tarih Dergisi, Sayı:34, İstanbul, s.15-23.
_____________________ (1959) Milli Mücadele Başlarken I, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
İzmir’in Yunanlılar Tarafından İşgaline Müte’âlik Olarak Makâmat-ı Askeriye’den Mevrud Raporlar, Dersaadet, Matbaa-ı Amire 1335.
JAESCHKE Gotthard (1968) İngiliz Belgelerinin Işığı Altında Yunanlıların İzmir Çıkartması Belleten Sayı:128, s.567-576.
__________________ (1986) Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, Çev: Cemal Köprülü, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
ORHONLU Cengiz (1973) Yunan İşgalinin Meydana Getirdiği Göç ve Yunanlıların Yaptıkları “Tehcir” in Sonuçları Hakkında Bazı Düşünceler, Belleten, Cilt: XXXVII, Sayı: 148, Ekim, s.485-495.
PANCAR Emine (2009) Yunan İşgalleri Karşısında Göç Hareketi, ÇTTAD, Sayı: VIII/18-19 2009/Bahar-Güz, s.55-67.
PARLATIR İsmail (2006) Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Yargı Yayınevi, Ankara.
SELEK Sabahattin (1976) Anadolu İhtilâli Cilt: I, Cem Yayınevi, İstanbul.
TURAN Mustafa (1999) Yunan Mezalimi (İzmir, Aydın, Manisa, Denizli-1919- 1923), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
URAL Selçuk (2005) Batı Anadolu’da Yunan İşgali ve Sonrası, Güneş Vakfı Yayınları, Erzurum.
YILDIRIM Hatice (2014) Mütareke Yıllarında Osmanlı Topraklarında Göçleri Önlemeye Yönelik Çabalar, Gazi Akademik Bakış, Cilt:7, Sayı:14, Yaz, s.71- 96.