Mitolojik ve Dinsel Bir Yükseliş Simgesi Olarak Merdiven Motifi

Merdiven, kişiyi belli bir konumdan diğerine taşıyan araçtır. Bu konum, aşağıdan yukarı olabildiği gibi yukarıdan aşağı da olabilir. Gündelik hayatın basit ihtiyaçlarını karşılayan merdiven, mitoslarda ve bazı inançlarda önemli bir simgedir. Şamanın ayin yaparken ağaca tırmanmasını sağlayan bir yükse-liş aracı olan merdiven, bazen de mitoslarda tanrıların dünyayla iletişim kur-mak amacıyla yeryüzüne inmek için kullandığı bir vasıtadır. Kimi dinlerde ise merdiven, peygamberlerin rüyasında üzerinde meleklerin dolaştığını gördüğü bir iniş çıkış simgesidir. Birçok amaçla kullanılan merdiven, genellikle yükseliş simgesi olarak değer kazanmıştır. İnsan veya tanrılar, çoğu zaman yedi ba-samaklı merdivenlerle göğe tırmanmayı tercih etmiştir. Gerek göğe yükselen hayali merdivenler gerekse de yeryüzünde yapılan kutsal mabetler yedi ba-samaklı merdiven biçimindedir. Birçok kültürde merdivene hem bu dünyada hem de öte dünyada bazı anlamlar ve değerler yüklenmiştir. Bu çalışmada merdivenin mitoslarda ve inançlarda taşıdığı roller üzerinde durulmuştur.

The Ladder Motif as an Mythological and Religious Ascension Symbol

A ladder is a tool that carries a person from one po-sition to another. The change in position here can be from bot-tom to top level as well as from top to bottom. The ladder that meets the simple needs of everyday life is a symbol of mythos and religions. The ladder became a tool that allowed the sha-man in primitive tribes to climb trees while he was operating the ongoing rituals. Sometimes the ladder was seen as a holy object in the myths, where the Gods land on the earth to communicate with the world by using it. In some religions, the ladder is a symbol of a seesaw in the dreams of the prophets where the angels wander about. The ladder has been used for many purposes but usually identified with the ascension ima-ge. People and Gods have often preferred to climb to the top with seven-step ladders. The imaginary ladder that rising to the sky, as well as the sacred temples built on the earth are all in the form of seven-step ladder. In many cultures, on the ot-her hand, is believed that the ladder has gained a meaning and a value both in this world and the other. Therefore, this study focuses on the role of the ladder symbol in myths and in some religious cultures.

PDF

___

Adam, Baki, "Din Hakkında Genel Bilgiler", Dinler Tarihi Elkitabı, Ankara: Gra-fiker Yayınları, 2015.
Arslan, Hammet, “Afrika Topluluklarında Tabiat Kültü ve Tabii Unsurlara Atfe-dilen Güçler”, Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 4/8, (Aralık-2017): 2-16.
----------------------, “Holi: Hindu Bayramı”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1/39, (2014): 181-220.
Baldıck, Julian, Hayvan ve Şaman, Orta Asya’nın Antik Dinleri,çev.: Nevin Şahin, Hil Yayınları, İstanbul, 2010.
Black Jeremey ve Anthony Gren, Mezopotamya Mitolojisi Sözlüğü, Tanrılar, İfritler, Semboller, Aram Yayıncılık, İstanbul, 2013.
Bonnefoy, Yves, Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, çev.: Levent Yılmaz, I, Cilt, Dost Kitabevi, Ankara, 2000.
--------------------Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, çev.: Levent Yılmaz, II. Cilt, Dost Kitabevi, Ankara, 2000.
Campbell, Joseph, İlkel Mitoloji, Tanrı’nın Maskeleri, çev.: Kudret Emiroğlu, İmge Kitabevi Yayınları, İstanbul, 1992.
Çoruhlu, Yaşar, Türk Mitolojisinin Ana Hatları, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2000.
Eliade, Mircea, Patterns in Comparative Religion, trans. Eng. Rosemary Sheed, Sheed and Ward Pulishing, New York, 1958.
-----------------, İmgeler ve Simgeler, çev.: Mehmet Ali Kılıçbay, Gece Yayınları, Ankara, 1991.
-----------------, Şamanizm, İlkel Esrime Teknikleri, çev.: İsmet Berkan, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 1999.
-----------------, Mitlerin Özellikleri, çev.: Sema Rifat, Alfa Yayınları, İstanbul, 2017.
Frazer, James G., Altın Dal, Dinin ve Folklorun Kökenleri, II, çev.: Mehmet H. Doğan, Payel yayınları, İstanbul, 1992.
Graves Robert ve Raphael Patai, İbrani Mitleri, Tekvin-Yaratılış Kitabı, çev.: Uğur Akpur, Say Yayınları, İstanbul, 2009.
Gündüz, Şinasi vd., Dinlerde Yükseliş Motifleri ve İslam’da Miraç, Vadi Yayın-ları, Konya, 1996.
Mazkenzie, Donald A., Çin ve Japon Mitolojisi, çev.: Koray Akten, İmge Kita-bevi, Ankara, 1995.
Roberts, Jeremy, Chinese Mythology A to Z, Facts on File Press, New York, 2004
Remler, Pat, Eygptian Mythology A to Z, Facts of File Press, New York, 2006.
Schimmel, Annemarie, Sayıların Gizemi, çev.: Mustafa Küpüşoğlu, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2000.
Schwartz, Howard, Tree of Souls, The Mythology of Judaism, Oxford Univer-sity Press, New York, 2004.
Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, 9. Baskı, Cilt 2, Ankara, 1998.
Williamson, Arthur H., Apocalypse Then, Prophecy and the Making of Modern World, Preager Publishers, London, 2008.