Fadime Hatice İNCİ, Hatice BAŞKALE, Pınar SERÇEKUŞ AK

Kanser Bilgi Yükü Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması, geçerlilik-güvenilirlik çalışması

Amaç: Amaç Kanser Bilgi Yükü Ölçeğini Türkçeye uyarlamak, geçerlilik ve güvenilirliğini incelemektir.Gereç ve Yöntem: Metodolojik bir araştırmadır. Örneklemi Mart-Temmuz 2015 tarihlerinde Denizli ili Merkezefendi Toplum Sağlığı Merkezi’ne bağlı bir aile sağlığı merkezine kayıtlı 18-49 yaş grubu 144 kadın oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Kadınları Tanıtıcı Bilgi Formu, Meme Kanseri Sağlık İnanç Modeli Ölçeği, Kanser Bilgi Yükü Ölçeği kullanılmıştır. Dil eşdeğerliği ve kapsam geçerliliği sağlanmıştır. Ölçeğin geçerliliği için benzer ölçek geçerliliği, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi kullanılmıştır. Ölçeğin güvenilirliğini değerlendirmek için Cronbach alfa ve madde toplam puan korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgular: Geçerlilik analizlerinde; açımlayıcı faktör analizi bulgularına göre ölçeğin faktör yüklerinin 0.51-0.67 arasında, açıklanan varyansın (%38.35) yeterli düzeyde olduğu, doğrulayıcı faktör analizinde modifikasyon sonrası Ki karenin serbestlik derecesine oranı 2.04 olarak bulunmuştur. Diğer uyum indekslerinin (RMSEA=0.085, GFI=0.94, AGFI=0.88, CFI=0.95, NFI=0.91, NNFI=0.92) istendik düzeyde olduğu saptanmıştır. Güvenilirlik analizinde; iç tutarlılık katsayısının (α=0.77) oldukça güvenilir olduğu, ölçeğin madde toplam korelasyonlarının 0.38 ile 0.52 arasında değiştiği bulunmuştur. Sonuç: Kanser Bilgi Yükü Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir olduğu ve Türk toplumunda kullanılabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Geçerlilik; güvenilirlik; kanser bilgi yükü.

Turkish adaptation and validity-reliability study of the Cancer Information Overload Scale

Purpose: The aim is to adapt the Cancer Information Overload Scale to Turkish and to establish its validity and reliability.Material and Methods: The study is a methodological one. The sample consists of 144 women aged between 18-49 registered to a family health center between March-July 2015. The center is affiliated to the Denizli Provincial Health Center. The data were collected using the sociodemographic characteristics questionnaire, Cancer Information Overload, Scale Breast Cancer Health Belief Model. Language equivalence and content validity of the scale were established. Concurrent validity, Exploratory and confirmatory factor analysis was used to estimate the validity of the scale. Cronbach alpha and item-total correlations were measured to evaluate the reliability of the scaleResults: In the exploratory factor analysis, the factor loadings were between 0.51-0.67, and the explained variance (38.35%) was considered sufficient. In the confirmatory factor analysis, the ratio of the post-modification of the chi square to the degrees of freedom was 2.04. Other compliance indices (RMSEA=0.085, GFI=0.94, AGFI=0.88, CFI=0.95, NFI=0.91, NNFI=0.92) were found to be at the desired level. In the reliability analysis, the internal consistency coefficient was α=0.77, which suggested that the scale was quite reliable, the item-total correlations of the scale varied between 0.38-0.52. Conclusion: It was determined that the validity and reliability of the Cancer Information Overload Scale was established and it could be used in the Turkish society.

Keywords:

Validity, reliability cancer information overload,

PDF

___

1. Siegel RL, Miller KD, Jemal A. Cancer statistics, 2018. CA Cancer J Clin (Internet). 2018;68:7-30.
2. Torre LA, Bray F, Siegel RL, Ferlay J, Lortet-tieulent J, Jemal A. Global Cancer Statistics, 2012. CA Cancer J Clin [Internet]. 2015;65:87-108.
3. Şencan İ, Keskinkılıç B. Türkiye Kanser Istatistikleri. Ankara, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu. 2017;44.
4. Türkiye İstatistik Kurumu. Ölüm Nedeni İstatistikleri, 2014. URL: http://www.tuik.gov.tr/ PreHaberBultenleri.do? id=18855. Jan 18, 2017.
5. Tan ASL, Gibson L, Zafar HM, Gray SW, Hornik RC, Armstrong K. Associations between cancerrelated information seeking and receiving PET imaging for routine cancer surveillance-An analysis of longitudinal survey data. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2014;23:481–9.
6. Yirmibeşoğlu E, Öztürk AS, Erkal HŞ, Egehan İ. Kanser hastalarının bilgi arayışında internet kullanımı. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2005;12:125-8.
7. Yılmaz HB, Aksüyek H. Bursa ilinde meme kanserinin erken tanısında farkındalığın önemi-alan çalışması. J Breast Health. 2012;8:76-80.
8. Hazel S, Toprak Ş, Albayrak M, Şanlı C, Koçak Ü. Kanserli çocuklar hakkında Anadolu’nun kırsal bir ilindeki annelerin bilgi, tutum ve davranışları. Gazi Medical Journal. 2009;20:3-6.
9. Serçekuş P, Başkale H. Living and coping with cancer. Holist Nurs Pract. 2015;29:144-50.
10. Schmid-Büchi S, Halfens RJG, Dassen T, Borne B. A review of psychosocial needs of breast-cancer patients and their relatives. J Clin Nurs. 2008;17:2895-2909.
11. Kelly B, Hornik R, Romantan A, Schwartz JS, Armstrong K, DeMichele A. et al. Cancer information scanning and seeking in the general population. J Health Commun. 2010;15:734-753.
12. Hornik R, Parvanta S, Mello S, Freres D, Kelly B, Schwartz JS. Effects of scanning (routine health information exposure) on cancer screening and prevention behaviors in the general population. J Health Commun. 2013;18:1422-35.
13. Jensen JD, Carcioppolo N, King AJ, Scherr CL, Jones CL, Niederdieppe J. The cancer information overload (CIO) scale: Establishing predictive and discriminant validity. Patient Educ Couns. 2014;94:90-6.
14. Kim K, Lustria MLA, Burke D, Kwon N. Predictors of cancer information overload: findings from a national survey. Information Research. 2007;12:12-6.
15. Chae J. Who avoids Cancer information? Examining a psychological process leading to cancer information avoidance. J Health Commun. 2016;21:837-44.
16. Niederdeppe J, Lee T, Robbins R, Kim HK, Kresovich A, Kirshenblat D. et.al. Content and effects of news stories about uncertain cancer causes and preventive behaviors. Health Commun. 2014;29:332-46.
17. Tavşancıl E. Ölçme ile Ilgili Temel Kavramlar: Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2006.
18. Gözüm S, Aydin I. Validation evidence for Turkish adaptation of Champion's Health Belief Model scales. Cancer Nurs. 2004;27:491-8.
19. Karayurt O, Dramalı A. Adaptation of Champion's Health Belief Model Scale for Turkish women and evaluation of the selected variables associated with breast self-examination. Cancer Nurs. 2007;30:69-77.
20. Secginli S, Nahcivan NO. Reliability and validity of the breast cancer screening belief scale among Turkish women. Cancer Nurs. 2004;27:287-94.
21. Erefe İ. Veri toplama araçlarının niteliği. In Hemşirelikte Araştırma İlke Süreç ve Yöntemleri (Ed İ Erefe):5-22. Ankara, Odak Ofset, 2002.
22. Davis LL. Instrument review: Getting the most from your panel of experts. Appl Nurs Res. 1992;5:194-7.
23. Polit DF, Beck CT. The content validity index: are you sure you know what’s being reported? Critique and recommendations. Res Nurs Health. 2006;29:489-97.
24. Stevens J. Exploratory and Confirmatory Factor Analysis Applied Multivariate Statistics for the Social Sciences. USA, Lawrence Erlbaum Associates, 1996.
25. Büyüköztürk Ş. Faktör analizi: temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 2002;32:470-83.
26. Harrington D. Confirmatory Factor Analysis. New York, Oxford University Press. 2009.
27. Özdamar K. Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi. Eskisehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları. 1997.
28. Akgül A, Çevik O. İstatistiksel Analiz Teknikleri. Ankara, Emek Ofset, 2005.
29. Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi Veri El Kitabı. Ankara, Pegema Yayıncılık, 2002.
30. Laher S. Using exploratory factor analysis in personality research: Best-practice recommendations. SA Journal of Industrial Psychology/SA Tydskrif vir Bedryfsielkunde. 2010;36:1-7.
31. Çokluk Ö, Şekercioğlu G, Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara, Pegem Akademi, 2010.
32. Tavakol M., Dennick R. Making sense of Cronbach's alpha. Int J Med Educ. 2011;2:53-5.
33. Kılıç S. Cronbach’s alpha reliability coefficient. Journal of Mood Disorders. 2016;6:47-8.