Habitus ve Çevirmenler: Orhan Pamuk’un Benim Adım Kırmızı Romanı

Bu çalışmada, yazar ve çevirmen arasındaki potansiyel ilişki, çevirmenlerin yönelimleri ve dünya görüşleri ve eğitim ve ailevi geçmişlerine ilişkin olmak suretiyle Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk’un Benim Adım Kırmızı eserinin İngilizce, Fransızca ve İtalyanca çevirilerini gerçekleştiren çevirmenlerin habitusleri incelenmiştir. Çalışmada temel olarak kullanılan husus, Çeviri Sosyolojisi ile ilgili Çeviribilim üzerine araştırmalara zemin hazırlayan Bourdieu’nün ünlü habitus kavramıdır. Tüm versiyonların çevirmenleri ile email yoluyla görüşülmüş ve habituslarının kendilerini yönlendirip yönlendirmediğine dair bir bilgi edinmek üzere kitabın çeviri süreci ile ilgili kendilerine dört soru yöneltilmiştir. Eserin çevirilerini yapan çevirmenlerin habituslerine yönelik derin bir analiz ışığında, çeviri sürecinin sosyal bir eylem olduğu ve çeviri eylemi süresince çevirmenlerin bireyin bütün geçmişini tanımlamak üzere genel terim olan habituslerinden bağımsız olmadıkları öne sürülmektedir. Yazar ve çevirmenler arasındaki ilişkiler, başarılı bir ürün ortaya çıkaran önemli bir faktör olarak kendini göstermektedir. Bunun yanı sıra, çevirmenlerin zaman içerisinde hangi çalışma ve yazarların çevrilmesi gerektiği hususunda seçim yaparken entelektüel ve ailevi geçmişlerini olduğu kadar dünya görüşlerini de dikkate alma eğiliminde oldukları gözlenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Habitus, Bourdieu'nün bakış açısı, Orhan Pamuk, çeviri sosyolojisi, kişisel geçmiş

Habitus and Translators: Orhan Pamuk’s My Name is Red

This paper seeks to investigate the habituses of translators of the book My Name is Red by Orhan Pamuk, Nobel laureate, in English, French and Italian languages concerning the potential relationship between the author and translator, dispositions and world views of translators as well as their educational and familial background. The main basis used as a ground in the paper is the famous term habitus by Bourdieu which lays the way open for research on Translation Studies concerning the Sociology of Translation. The translators of all versions were interviewed via email and asked four questions related to the translation process of the book to have an insight into whether they were guided by their habituses or not. In the light of in-depth analysis of the habituses of the translators, it is claimed that a translation process is a social deed and that in the process of translating translators are not independent of their habitus, which is an umbrella term used for entire past of the individual. It is suggested that relationships between the author and the translator emerge as a crucial factor that paves the way for success in the output at the end. Furthermore, it is observed that translators tend to rely on their intellectual and familial background as well as ethos when making choices related to which works and authors should be translated over time.

Keywords:

Habitus, Bourdieusian perspective, Orhan Pamuk, the sociology of translation, personal history,

PDF

___

Arslan Özcan, L. (2011). Yazar-çevirmen: Bir efendi-köle ilişkisi mi? Yoksa bir efendi-efendi ilişkisi mi? [Author-translator: A master-servant or a master-master relatioship?]. In Proceedings from X. Uluslararası Dil, Yazın, ve Deyişbilim Sempozyumu (pp. 150-157) Ankara: Gazi Üniversitesi.
Authier, G. (2014). Note Biobibliografiche.
Bogenç-Demirel, E. (2014). Çevirinin Bourdieu Sosyolojisiyle Yapılanan Yüzü, Çeviri Sosyolojisi. Cogito, 76.
Bourdieu, P. (1997). Outline of a theory of practice. Cambridge: Cambridge University Press. Char, S. (2001). The deadly art of portraits. Retrieved October 11, 2018 from http://www.csmonitor.com/2001/1011/p19s2-bogn.html
Gouanvic, J.-. (2010). Outline of a Sociology of Translation Informed by the Ideas of Pierre Bourdieu. MonTI. Monografías de Traducción e Interpretación, 2, 119-129.
Göknar, E. (2004) My Name is Re(a)d: Authoring translation, translating authority. Translation Review, 68 (1), 52-60, DOI: 10.1080/07374836.2004.10523873
Göknar, E. (2013). Translation as transformation. Retrieved from http://dukemagazine.duke.edu/article/translation-as-transformation
Gürses, S. (2006). Erdağ Göknar: Nobel ve çeviriyle asimilasyondan kaçış. Retrieved from http://ceviribilim.com/?p=362
Ianelli, E.J. (n.d.). My Name is Red. Retrieved from https://www.orhanpamuk.net/popup.aspx?id=72&lng=eng
İnal, T. & Kaya, M. (2009). Çok seslilikten tek sesliliğe: Benim adım Gilles Authier. In Researches on Translation Studies, Linguistics and Language Teaching, İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları No: 30 (pp. 190 -197). İzmir: İzmir Ekonomi Üniversitesi.
Inghilleri, Moira. (2003). Habitus, field and discourse: Interpreting as a socially situated activity, Target 15 (2), 243-68.
Jinyu, L. (2012). Habitus of Translators as Socialized Individuals: Bourdieu’s Account. Theory and Practice in Language Studies, 2(6), pp. 1168-1173/ ACADEMY PUBLISHER Manufactured in Finland. doi:10.4304/tpls.2.6.1168-1173.
Gouanvic, J. M. (2010). Outline of a sociology of translation informed by the ideas of Pierre Bourdieu MonTI. In Monografías de traducción e interpretación, núm. 2 (pp. 119-129), València: Universitat de València España.
Jinyu, L. (2012). Habitus of translators as socialized individuals: Bourdieu’s account. Theory and practice in language studies, 2 (6), 1168-1173, doi:10.4304/tpls.2.6.1168-1173.
Kabukcik, S. (2013). Çeviri sosyolojisi ve çeviri alanında sosyolojik yaklaşımların çeviribilimde paradigma değişimine etkisi, Akademik Bakış Dergisi, 37, Retrieved from http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423867775.pdf
Kayhan, S. (2015). A Bourdieusian perspective on translators in Turkey: Examining the role of the socio-economic, cultural and political environment. (Unpublished PhD Dissertation) Surrey University, School of English and Languages Faculty of Arts and Human Sciences, Surrey.
Lavery, B. (2003). In The Thick of Change Where Continents Meet. Retrieved from https://www.nytimes.com/2003/08/27/books/in-the-thick-of-change-where-continents-meet.html
Meylaerts, R. (2005). Revisiting the classics: Sociology and interculturality. Creating the conditions for international dialogue across intellectual fields. The Translator 11(2), 277–283.
Meylaerts, R. (2008). “Translators and (their) norms – Towards a sociological construction of the individual”, Beyond Descriptive Translation Studies, John Benjamins Publishing Company.
Pamuk, O. (2003). İstanbul-Hatıralar ve Şehir. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. Pamuk, O. (2008). Orhan Pamuk with Carol Becker. Retrieved from http://www.caroldbecker.com/sitepages/interviews/interviews_by/orhan-pamuk.html
Xu, M. (2012). On scholar translators in literary translation – a case study of Kinkley's translation of ‘Biancheng’, Perspectives, 20(2), 151-163, DOI: 10.1080/0907676X.2011.554610.
Sapiro, G. (2014). The sociology of translation: A new research domain. In Sandra Berman & Catherine Porter (Eds.). A Companion to Translation Studies (pp. 82-94). Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell.
Sela-Sheffy, R. (2005). How to be a (recognized) translator: Rethinking habitus, norms and the field of translation. John Benjamins Publishing Company.
Simeoni, D. (1998). The pivotal status of the translator’s habitus. Target 10(1), 1-39.
Simons, C. (2001). The Deadly are of Portraits. The Christian Science Monitor. Retrieved from htpp://www.csmonitor.com/2001/ 1011/p1925-bogn.html.
Toury, G. (1995). Descriptive translation studies and beyond. Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins.
Vanderauwera, R. (1982). Review: Gideon Toury, In search of a theory of translation. Dispositio, 7 (19/21), 177–179., www.jstor.org/stable/41491235.
Williams, H. (2001). Culture clash. Retrieved from https://www.theguardian.com/education/2001/sep/15/highereducation.fiction.
Xu, M. (2012). On scholar translators in literary translation – a case study of Kinkley's translation of ‘Biancheng’, Perspectives, 20:2, 151-163, DOI: 10.1080/0907676X.2011.554610.