5920 Sayılı Kanunun ödünç iş ilişkisi hakkındaki veto edilen hükmünün AB yönergesi ışığında değerlendirilmesi

Bir istihdam türü olarak Türkiye’de 1990’lı yıllardan itibaren uygulanan, 4857 sayılı Kanun m.90’nın kabulünden sonra daha da yaygın hale gelen ödünç iş ilişkisi, Türk İş Hukukunun yasal değil ancak maddi bir gerçekliğidir. 2009 yılında 5920 sayılı Kanun ile mesleki anlamda ödünç iş ilişkisinin düzenlenmek istenmesi isabetli olmakla birlikte, Cumhurbaşkanı tarafından veto edilmesi de, o derece yerinde olmuştur. Bugün itibariyle konunun yasa ile düzenlememesi işçi aleyhinedir. Ödünç iş ilişkisi mevzuat ile sınırlandırılmadığı sürece, düşük ücretle, iş güvencesiz ve sendikasız işçi çalıştırma aracı haline gelir ve belirli süreli sözleşmenin objektif nedenlerle sınırlandırılması işlevini kaybeder. Ödünç iş ilişkisinin yasa ile sınırlandırılmasında hareket noktası, bu istihdam şeklinin belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışmanın yerini almasının önlenmesidir. Bu hedefe, buna başvurulmasının ancak işyerindeki arızi işgücü ihtiyacıyla sınırlandırılması ile ulaşılabilir. 5920 sayılı Kanunda getirilen azami süre ve diğer sınırlamalar ise, bu amacı temin için yeterli değildir. AB’nin konuyla ilgili 2008/104/EG sayılı Yönergesi, ülkemizde yapılacak bir yasal düzenleme için yol gösterici nitelikte esasları içermektedir. Bu çalışmada, Cumhurbaşkanı tarafından veto edilen 5920 sayılı Yasa düzenlemesi ile veto ertesinde hükme eklenen fıkraların, ödünç işçilerin korunması amacı bakımından yeterliliği incelenecektir.

The temporary agency work which is as an employment type has been practising from the beginning years of 1990 and following adaptation of the Law numbered 4857 become prevalent. However, the temporary agency work exists as physical reality in Turkish Labour Law but it is not subject of any legal legislation. It was very appropriate to aim regulating the temporary agency work with the Law numbered 5920 at the year of 2009, in conjunction with that it was accurate as much as to be vetoed by the President of the Republic. Currently, the subject of temporary agency work is not regulated by any legislation and this fact is against to the employee. Unless the temporary agency work has not been restricted by the legal provisions, it will become a tool of employment with low wage, nonunionized and without job security. Furthermore the essential restriction function of an employment contract for a definitive term which is based on emergence of the objective conditions would be vanished. The purpose of the legal restriction regarding on the temporary agency work as an employment type should be preventing from supersede the employment for an indefinite term. In order to reach this aim, the temporary agency work should be permitted when the temporary employee necessity occurs at the entertainment. However, the Law numbered 5920 which had brought maximum period and other restrictions but it was not enough to reach the aforementioned purpose. The Directive 2008/104/EC includes guiding rules for the legislation which will be adopted in our country in the future. Following to be voted by the President of the Republic, some new articles added to the Law numbered 5920 and this study will examine the competency of these new added articles in connection with the protection purpose for the temporary agency workers.

PDF

___

Aktekin, Ş. (2009) “Mesleki Anlamda Geçici İş İlişkisinde Gelişme Yok”, Mercek, Ekim 2009, 121-127.

Akyiğit, E. (1995) İş Hukuku Açısından Ödünç İş İlişkisi, Ankara, Kamu İş Yayınları.

Alpagut, G. (2006), “Mesleki Anlamda Geçici İş İlişkisi ve Yargıtay’ın Konuya İlişkin Bir Kararının Düşündürdükleri”, Legal İHD, 10, 569-584.

Alpagut, G. (2005) “Mesleki Anlamda Geçici İş İlişkisi: Sınırlamadan Teşvike”, A. Can Tuncay’a Armağan, İstanbul, Legal Yayınevi, 261-278.

Dereli, T. (2005) “Batı Avrupa’daki Uygulamalar Işığında Dönemsel (Geçici) Çalışma ve Türkiye Üzerine Düşünceler”, İşveren, Eylül, “www.tisk.org.tr”.

Ekmekçi, Ö. (2004), “4857 sayılı İş Kanunu’nda Geçici (Ödünç) İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve Sona Ermesi”, Legal İHD, 2, 367-382.

Ekonomi, M. (2008) “Mesleki Faaliyet Olarak Ödünç (Geçici) İş İlişkisi”, Prof. Dr. Devrim Ulucan’a Armağan, İstanbul, Legal Yayınevi, 231-266.

Fuchs, M. (2009) “Das Gleichbehandlungsgebot in der Leiharbeit nach der neuen Leiharbeitsrichtlinie”, Neue Zeitschrift für Arbeitsrecht, 57-64.

Hamann, W. (2011) “Kurswechsel bei der Arbeitnehmerüberlassung”, Neue Zeitschrift für Arbeitsrecht, 70-77.

Hekimler, A. (2009/a) “Avrupa Birliğinin Kabul Ettiği Ödünç Çalışmaya İlişkin Direktif İle Getirdiği Düzenlemeler”, İşveren, Ocak, “www.tisk.org.tr”.

Hekimler, A. (2009/b) “Profesyonel Ödünç İş İlişkisine Geçilmesinin Zamanı Hala Gelmedi mi? Uluslararası Deneyimler Işığında Türkiye İçin Gözlemler”, Mercek, Ocak, 124-131.

Hirdina, R. (2011) “Die Arbeitnehmerüberlassung – Eine verfassungswidrige Überregulierung”, Neue Zeitschrift für Arbeitsrecht, 325 vd.

Lembke, M. (2011) “Neue Rechte von Leiharbeitnehmern gegenüber Entleihern”, Neue Zeitschrift für Arbeitsrecht, 319 vd.

Leuchten, A. (2011) “Das neue Recht der Leiharbeit, Die wesentlichen Neuerungen im AÜG”, Neue Zeitschrift für Arbeitsrecht, 608-612.

Moll, W. (2009) Münchener Anwaltshandbuch Arbeitsrecht, 2. Auflage, München, Beck Verlag.

Odaman, S. (2010) “Fransız İş Hukukunda Ödünç İş İlişkisi”, Osman Güven Çankaya’ya Armağan, Ankara, Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası, 67 vd.

Özdemir, E. (2010) Mesleki Faaliyet Olarak Geçici İş İlişkisi: Düzenlenmeli Ama Nasıl?”, Sicil, 18, 20-32.

Schüren P. ve Wank R. (2011) “Die neue Leiharbeitsrichtlinie und ihre Umsetzung in deutsches Recht”, Recht der Arbeit, 1-12.

Steuer, Markus (2009): Die Arbeitnehmerüberlassung als Mittel zur Förderung des Arbeitsmarktes in Deutschland, Baden-Baden, Nomos Verlagsgesellschaft.

Süral, N. (2010) “Dönemsel Tartışma: Daha Kaç Yıl Tartışacağız?” Mercek, Nisan 2010, 25-30.

Süzek, S. (2008) İş Hukuku, Yenilenmiş 4. Baskı, İstanbul, Beta Yayınevi. Tuncay, A.C. (2003) “İş Kanunu Tasarısı’ndaki Ödünç İş İlişkisi ve Eleştirisi”, Mercek, Nisan 2003, 56-75.

Tuncay, A.C. ve Savaş, F.B. (2007) “Özel İstihdam Büroları Gerçek ve Çağdaş Fonksiyonlarına Artık Kavuşmalıdırlar”, Mercek, Ekim 2007, 66-77.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu - Türk-İş (2009) “İnsana Saygı, İnsan Onuruna Yakışır İş İstiyoruz, Yeni Kölelik Düzeni Olan Kiralık İşçilik Kabul Edilemez”, Kiralık İşçi Raporu, Ağustos, www.turkis.org.tr

Ulucan, D. (2004), “Karar İncelemesi”, Çalışma ve Toplum, 2004/3, 145-153.

Usen, Ş. (2010) “2008/104/EC Sayılı Ödünç İş İlişkisine İlişkin Avrupa Birliği Yönergesinin Getirdiği Yeni Düzenlemelerin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi”, Çalışma ve Toplum, 2010/3, 26, 169-189.

Wanselow, A. ve Weinkopf, C. (2009) “Zeitarbeit in europäischen Länder - Lehren für Deutschland?”, Hans Böckler Stiftung, Arbeitspapier 182, August, http://www.boeckler.de/pdf/p_ arbp_182.pdf