Bu araştırma, Nazilli 663 pamuk çeşidinin tohumlarına uygulanan 8 farklı gama ışını radyasyon dozunun M1 bitkilerinde bazı özellikler üzerine etkilerinin belirlenmesi ve mutasyon ıslahı çalışmalarında kullanılabilecek en uygun gama ışını etkili mutasyon doz değerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Nazilli 663 pamuk çeşidinin tohumlarına 8 farklı dozda (0, 150, 250, 350, 450, 550, 650 ve 750) gama ışını uygulanarak M1 bitkilerinde çıkış oranı (%), fide boyu (cm), fide kök uzunluğu (cm), fide kuru ağırlığı (g), fide hipokotil boyu (cm), fide epikotil boyu (cm) ve fide yaş ağırlığı (g) üzerine etkileri incelenmiştir. Araştırma Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne ait kontrollü koşullardaki iklim odasında gerçekleştirilmiştir. Tohumlara gama ışını Akdeniz Üniversitesi Fizik Bölümü Cobalt 60 kaynağından uygulanmıştır. Deneme tesadüf parselleri deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Sonuç olarak, Nazilli 663 pamuk çeşidinde uygulanan gama ışını dozların artan doz uygulamasına paralel olarak fide bitki boyunu, fide kök uzunluğunu ve fide kuru ağırlığını olumsuz etkilemiştir. 150 ve 250 gray’lik dozlarda çıkış oranı ile 150 gray’lik dozda fide hipokotil boyu etkisi kontrol bitkisine göre yüksek gözükmüş, daha yüksek dozlar çıkış oranını ve fide hipokotil boyunu olumsuz etkilemiştir. Diğer taraftan "Etkili Mutasyon Dozu" (ED50) lineer regresyon analiziyle hesaplanmış, fide boyunu %50 azaltan doz 309 Gy’lik doz etkili mutasyon dozu olarak belirlenmiştir.

In this study, Different gamma ray radiation dose were applied to Nazilli 663 cotton varieties seeds for determine their effects on some plant characteristics in M1 plants and the optimal gamma rays effective mutation dose values in mutation breeding work. Nazilli 663 seeds of cotton varieties were applied gamma irradiation in 8 different doses (0, 150, 250, 350, 450, 550, 650 and 750). Output rate (%), seedling height (cm), seedling root length (cm), seedling dry weight (g), seedling hypocotyl length (cm), seedling epicotyl length (cm) and seedling fresh weight (g), effects were investigated in M1 plants. Research was carried out at room climate-controlled conditions of Nazilli Cotton Research Institute. Gamma rays were applied to seeds from Akdeniz University Physics Department Cobalt 60 source. The trial was conducted as a randomized complete block experimental design in three replications. As a result, as parallel to increasing doses applied of gamma-ray dose s seedling height (cm), seedling root length (cm), seedling dry weight (g) adversely were affected in Nazilli 663 cotton varieties. 150 gray'lik dose seedling hypocotyl length effect and  output ratio  of 150 and 250 Gray'lik doses  was higher appear than control plants adversely affected higher doses output rate and seedling hypocotyl length. On the other hand "Effective Mutation Dose " (ED50) is calculated by linear regression analysis, 309 Gy dose was determined as effective dose of mutations that it is 50% reduce dose of seedling length.