İlker ERDOĞDU, A. Kadir ATALAY, A. Levent SEVER

Eskişehir’de Doğal Alanlardan Toplanan Otlak Ayrığında (Agropyron cristatum L. Gaertn.) Islah Yönünden Önem Taşıyan Özelliklerin Belirlenmesi

2010-2012 arasında Eskişehir’de yürütülen araştırmanın amacı, Orta Anadolu ve benzeri ekolojilerde yürütülen mera ıslah çalışmalarında kullanılabilecek yeni çeşitlerin geliştirilmesi çalışmalarına materyal ve bilgi üretmektir. Çalışmada toplanan tohumların bir kısmı durak bilgileri ile birlikte Ankara ve İzmir’deki Gen Bankalarına gönderilmiş, kalan kısmı serada fide haline getirildikten sonra araziye aktarılmıştır. 2012 yılında toplam 38 populasyon gözlem ve ölçümlere tabi tutularak, bir anlamda karakterize edilmişlerdir. Daha sonra verilerin ortalama ve standart hata değerleri saptanmıştır. Populasyon ortalama değerleri ana sap uzunluğunda 38.5-68.4 cm, ana sap kalınlığında 1.1-3.0 mm, bayrak yaprak boyu 3.9-9.6 cm, bayrak yaprak eni 2.2-5.1 mm, ana saptaki boğum arası uzunluğu 7.8-18 cm, ana saptaki boğum sayısı 2.9-4.2 adet, büyüme şekli 6.2-8.8, kışa dayanıklılık 5.1-8.0 ve kardeşlenme potansiyeli 5.2-8.0 arasında değişmiştir. Özellikler arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla yapılan korelasyon analizi sonucuna göre, ana sap kalınlığı, bayrak yaprak eni ve bayrak yaprak boyu ile kardeşlenme potansiyeli arasındaki olumlu ilişkiler (r=0.472**, r = 0.456** ve r = 0.453**) ve bayrak yaprak eni ile kışa dayanıklılık arasındaki negatif ilişki (r = 0.379**) dikkat çekmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Otlak ayrığı, ıslah, gen bankası

Determination of Important Characteristics of Crested Wheatgrass (Agropyron cristatum (L.) Gaertn.) Populations Collected from Natural Areas for Breeding Purposes in Eskişehir

The aim of the research conducted between 2010-2012 in Eskişehir is obtaining material and information for breeding of new varieties which can be used in rangeland improvement activities in Central Anatolia and alike regions. Some of the collected seeds were send with passport information to the Gene Banks in Ankara and İzmir. The rest of the seeds were grown in greenhouse and then transfered into field. In 2012, 38 populations were identified observing and measuring some characteristics. Then, mean and standart error values of the obtained data were determined. The mean values of the populations in main stem length, main stem thickness, flag leaf length, flag leaf width, internode length, number of nodes, growth pattern, winter resistance and tillering capacity were changed between 38.5-68.4 cm, 1.1-3.0 mm, 3.9-9.6 cm, 2.2-5.1 mm, 7.8-18 cm, 2.9-4.2, 6.2-8.8, 5.1-8.0, and 5.2-8.0, respectively. According to the correlation analysis to determine relationships between the characteristics, there were positively correlations between tillering capacity and main stem thickness (r=0.472**), tillering capacity and flag leaf length (r = 0.456**) and tillering capacity and flag leaf width (r = 0.453**). A negative correlation between winter resistance and flag leaf width (r = 0.379**) was also remarkable.

Keywords:

Crested wheatgrass collection, breeding, gene bank,

PDF

___

Açıkgöz E., 1982. Adi otlak ayrığında (Agropyron cristatum L.) bazı morfolojik ve tarımsal özellikleri ile çiçek biyolojisi üzerinde araştırmalar. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. No:802, Ankara, 62 s.
Alan N., 1986. Bitki Genetik Kaynakları El Kitabı, Ege Bölge Zir. Ar. Ens. Yayınları, No: 70.
Anonim 2001. Tarımsal değerleri ölçme denemeleri teknik talimatı, buğdaygil yembitkileri. TC. Tar. ve Köy. Bak. Kor. ve Kont. Gen. Müd. Toh. Tes. Ve Sertifikasyon Mer. Müd.
Karakurt E. ve Ekiz H., 2000. Bazı buğdaygil yem bitkilerinde kuru ot verimi ile bazı verim komponentleri arasındaki ilişkilerin path analizi ile değerlendirilmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, Cilt 9, Sayı 1-2.
Kavuncu O., Çiftçi Y.C. ve Tekeli A.S., 1985. Mürdümük (Lathyrus sativus L.) ekotiplerinde verimle çeşitli verim öğeleri arasındaki sebep-sonuç ilişkilerinin path analizi ile araştırılması. Doğa Bilimleri Dergisi, D2.9.2.
Oral N. ve Açıkgöz E., 2002. Çim Alanlar İçin Tohum Karışımları. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Başkanlığı Yayınları: 1. Bursa.
Serin Y., Gökkuş A., Tan M., Koç A. ve Çomaklı B., 1998. Sun’i çayır tesisinde kullanılabilecek uygun yem bitkileri ve karışımlarının belirlenmesi. Turk. Jour. of Agr. and Forest., 22: 13-20.
Tekeli S., 1982. Farklı biçim yüksekliklerinin kılçıksız brom (Bromus inermis Leyss.) ve mavi ayrık (Agropyron intermedium (Host) Beauv.)’ta kök ve toprak üstü organlarının gelişmeleri üzerine etkileri. Ankara Üniv. Zir. Fak., Tarla Bitkileri Yetiştirme ve Islahı Bölümü, Ankara