Bazı Yerfıstığı (Arachis hypogeae L.) Çeşitlerinin Niğde Koşullarında Yetiştirilebilme Olanaklarının Belirlenmesi

Yerfıstığında çeşit seçimi verimi ve kaliteyi etkileyen en önemli faktörlerin başında gelmektedir. Yerfıstığı (Arachis hypogeae L.) Niğde koşullarında buğday ve patatese alternatif ürün olarak yetiştirilebileceği düşünülen bir yağ bitkisidir. Bu araştırma, 6 farklı yerfıstığı çeşidinin Niğde koşullarında yetiştirilebilme olanaklarını belirlemek amacıyla, Niğde ili Altunhisar İlçesi Bayat Köyünde tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulup, yürütülmüştür. Araştırmaya alınan çeşitlerin bitki başına meyve sayısı, bitki başına meyve verimi, 100-tohum ağırlığı, iç oranı gibi verim parametreleri ile protein oranı ve yağ oranı gibi kalite özellikleri tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, denemede yer alan çeşitlerin bölge koşullarında incelenen özellikler açısından önemli derecede farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Araştırmada, dekara meyve verimleri 303.4 ile 502.2 kg/da arasında değişmiş olup, en yüksek meyve verimi Osmaniye 2005 çeşidinden elde edilmiştir. Yerfıstığı çeşitlerinin yağ içerikleri %43.0 ile %48.9 arasında değişmiş olup, en yüksek yağ içeriği Sultan çeşidinden elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, yetişme süresi kısa, erkenci yerfıstığı çeşitlerinin Niğde koşullarına daha uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Arachis hypogeae, çeşit, adaptasyon, verim

Determination of Growing Possibilities of Some Groundnut (Arachis hypogeae L.) Cultivars in Nigde Conditions

Cultivar selection is the most important factor affecting yield and quality of groundnut. Groundnut (Arachis hypogeae L.) is an oil plant that can be grown as an alternative to wheat and potato in Nigde conditions. Agronomic and quality characteristics of 6 different groundnut cultivars were investigated in Bayat villages of Altunhisar in Nigde in 2014. The experimental design was randomized completed block with three replications. In this study, parameters as pod number per plant, discard pod rate (%), 100-seed weight (g), seed rate (%), pod yield (kg da-1), oil content (%) and protein content (%) were evaluated. As a result of research, the cultivars differed significantly with respect to all investigated characters. The results of pod yield ranged from 303.4 and 502.2 kg da-1 and the highest pod yield was obtained from Osmaniye 2005 cultivar. Oil content of groundnut cultivars was ranged %43.0 and 48.9 and the highest oil content was obtained from Sultan cultivar. As a result of research, short growth period and early groundnut cultivars are more suitable for Nigde conditions.

Keywords:

Arachis hypogeae, cultivar, adaptation, yield,

PDF

___

Arıoğlu H., 2007. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Ç.Ü Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 220.
Arıoğlu H., Çalışkan M.E., Çalışkan S., 2000. Doğu Akdeniz koşullarına uygun yerfıstığı çeşitlerinin geliştirilmesi üzerine araştırmalar. M.K.Ü. Ziraat Fak. Dergisi, 5(1-2): 7-28.
Banterng P., Patanothai A., Pannangpetch K., Jogloy S., Hoogenboom G., 2003. Seasonal variation in the dynamic growth and development traits of peanut lines. J. Agr. Sci., 141: 51-62.
Çalışkan S., Arıoğlu H., 2001. Yerfıstığı (Arachis hypogeae L.) Tarımında Bakteri ve Azotlu Gübre Uygulamalarının Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi”, Türkiye IV. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, Cilt: 2 (Endüstri Bitkileri), Tekirdağ, s: 303-306.
Çalışkan M.E., Mert M., İşler N., Çalışkan S., 2000. Hatay yöresinde ii. ürün olarak yetiştrilen virginia tipi bazı yerfıstığı (Arachis hypogaea L. subs. hypogaea var. hypogaea) genotiplerinin önemli tarımsal ve kalite özellikleri ile bu özelliklerin verim olusumuna etkileri. Türk. J. Agric. Forestry, 24: 87-94.
Calıskan S., Calıskan M.E., Erturk E., Arslan M., Arıoglu H., 2008a. Growth and development of Virginia type groundnut cultivars under mediterranean conditions. Acta Agriculturae Scandinavica Section B-Soil and Plant Science, 58(2): 105-113.
Caliskan S., Caliskan M.E., Arslan M., Arıoglu H., 2008b. Effects of sowing date and growth duration on growth and yield of groundnut in a Mediterranean-type environment in Turkey. Field Crops Research, 105: 131-140.
Caliskan S., Caliskan M.E., Arslan M., 2008c. Genotypic differences for reproductive growth, yield, and yield components in groundnut (Arachis hypogaea L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 32(5): 415-424.
Çalışkan S,. 2013. İç anadolu bölgesinde yağ bitkilerinin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(1): 17-22.
Çil A.N., Çil A., Akkaya M.R., Şahin V., 2013. Doğu Akdeniz Bölgesi Koşullarına Uygun Yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) Çeşitlerinin Geliştirilmesi. Türkiye 10 Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül Konya, Cilt II Endüstri Bitkileri ve Biyoteknoloji, 249-255.
R.J., 2002. Dry matter production and rate of havest index and high temperature in peanut. CropScience, 42: 146-151.
Işler N., Çalışkan M.E., Boydak E., 1997. Virginia Tipi Bazı Yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) Çeşitlerinin Şanlıurfa Bölgesi Ana Ürün Koşullarındaki Verimi ile Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, Samsun, 631-633.
Knauft D.A., Gorbet D.W., 1989. Analysis of peanut production in stress and non-stress environments. Tropical Agriculture, 66(3): 243-248.
Kumar U., Singh P., Boote K.J., 2012. Effect of climate change factors on processes of crop growth and yield of groundnut (Arachis hypogaea L.). 116: 41-69. DOI: http://dx.doi.org/10.1016/B978-0-12-394277-7.00002-6.
Prasad P.V.V., Craufurd P.Q. and Summerfield R.J., 2000. Effect of high air and soil temperature on dry matter production, pod yield and yield components of groundnut. Plant Soil, 222: 231-239.
Ramanatha Rao V., Murty U.R., 1994. Botany-Morphology and Anatomy. The Groundnut Crop, A Scientific Basis for Improvement (Ed.: Smart J.). Chapman & Hall, London, 43-95.
Singh A.K., Simpson C.E., 1994. Biosystematics and Genetic Resources. The Groundnut Crop, A Scientific Basis for Improvement (Ed.: Smart J.). Chapman & Hall, London, 96-137.
Talwar H.S., Takeda H., Yashima S., Senboku T., 1999. Growth and photosynthetic responses of groundnut genotypes to high temperature. Crop Sci., 39(2): 460-466.
Vara Prasad P.V., Craufurd P.Q., Summerfield R.J., 2000. Effect of hight hair and soil temperature on dry matter production, pod yield and yield components of groundnut. Plant and Soil Sci., 222: 231-239.