M. Safa HACIKAMİLOĞLU, Merve GÖRE, Orhan KURT

Samsun Ekolojik Koşullarında Bazı Aspir (Carthamus tinctoriusL.) Hatlarının Çiçeklenme Periyodunun Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Bu araştırma, Samsun ekolojik koşullarında kışlık olarak ekilen 35 aspir hattının çiçeklenme periyodunu belirleyerek en fazla çiçek sayısına sahip aspir hat/hatlarını belirlemek amacıyla Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümünde yürütülmüştür. Hatları arasında %50 çiçeklenme süresinin 13 ile 24 gün arasında değiştiği, ortalama gün sayısının 21 olduğu, en erkenci hattın 14 gün ile 3F ve 2MA hattı olduğu, en geççi hattın ise 24 gün ile 21KZ hattı olduğu, %100 çiçeklenme süresinin 28 ile 33 gün arasında değiştiği, ortalama gün sayısının 31 gün olduğu, erkenci hattın 28 gün ile 47TR, 3F ve IET hattı olduğu, en geççi hattın ise 33 gün ile 26TR, 9IR, 41IR, 36SYR, 10HJK, 7ET, 30ET, 24IL, 25IL, 11A, 39LAR, 34UZ ve 16PAK hattı olduğu tespit edilmiştir. Hatların %50 çiçeklenme oranına ulaştığında; çiçek sayısının 200 ile 353 arasında değiştiği, ortalama çiçek sayısının 274 olduğu, 45KB hattının 200 adet çiçek ile en az, 12I hattının ise 353 adet çiçek ile en fazla çiçek sayısına sahip olduğu, %100 çiçeklenme oranına ulaştığında; çiçek sayısının 406 ile 626 arasında değiştiği, ortalama çiçek sayısının 513 olduğu, tıpkı %50 çiçeklenme durumunda olduğu gibi 45KB hattı 406 adet çiçek ile en az çiçek sayısına sahip olmasına karşı 12I hattı 626 adet çiçek ile en fazla çiçek sayısına sahip olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak 28TR, 41IR, 23KWT, 45KB, 39LAR ve 32TJ hattı hariç diğer bütün hatlar, standart olarak alınan 47TR aspir hattından daha fazla sayıda çiçeğe sahip olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Aspir, Carthamus tinctorius L.

A Research to Determination of Flowering Period of Some Safflower (Carthamus tinctorius L.) Lines in Samsun Ecological Conditions

This study was conducted in Field Crops Department of Ondokuz Mayis University with the aim of determine flowering period of 35 safflower varieties which were planted as winter crops in Samsun ecological condition in order to identify flower producing capability of safflower varieties. Time to %50 flowering period varied between 13 to 24 days among genotypes and the average was 21 days. The genotype 3F and 2MA have taken shortest (14 days); 21KZ has taken longest (24 days) in order to complete time to %50 flowering. %100 flowering changed 28 to 33 days and the average was 31 days. 47TR, 3F and IET genotypes were taken less time (28 days), while 26TR, 9IR, 41IR, 36SYR, 10HJK, 7ET, 30ET, 24IL, 25IL, 11A, 39LAR, 34UZ and 16PAK were taken more time (33 days) to complete %100 flowering. The number of flowers changed 200 to 353 in term of %50 flowering, the average flower number was counted 274, and least number (200) was counted in 45KB genotype, while 12I has produced maximum (353) number of flowers. The number of flowers changed 406 to 626 in %100 flowering and the average was 513.14. The genotype 45KB has produced least (406) while 12I genotype was produced the maximum (626) number of flowers just as the %50 flowering time. In conclusion other varieties except 28TR, 41IR, 23KWT, 45KB, 39LAR and 32TJ have produced more number of flowers than the standard variety named 45KB.

Keywords:

Safflower, Carthamus tinctorious L.,

PDF

___

Abdelghani L., Leonardo V., Jose Maria F.M., 2013. Cross pollination of safflower under Moroccan environmental conditions. International Journal of Plant Breeding. P145-147.
Anonymous 2013. FAO 2014. http://faostat3.fao. org/download /Q/QC/E (Ulaşım Tarihi: 12.07.2015).
Arslan Y., Subaşı İ., Tarıkahya B., Bülbül A., 2014. Anadolu Doğal Florasında Bulunan Carthamus L. Cinsine Ait Yabani Türlerin Bazı Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırma. Ekoloji 2014 Sempozyumu. 1-4 Mayıs 2014, Bildiri Özetleri Kitabı: 36.
Baydar H., Yüce S., 1996. Carthamus tinctorius L.’de çiçeklenme itervalleri, tabla çiçeklenme tarihi ve tabla pozisyon etkisi ile fitohormonların bu özellikler üzerine etkileri. Journal of Agriculture and Foresty, 20: 259–266.
Baydar H., Ülger S., 1997. Correlations between changes in the amount of endogenous phytohormones and flowering in the safflower (Carthamus tinctorius L.). Turkish Journal of Biology (22): 421-425.
Beg A., 1993. Status and Potential of Some Oilseed Crops in the WANA Region. Aleppo, ICARDA, 38.
Coşku Y., 2014. Aspir (Carthamus tinctorius L )’in kışlık ve yazlık ekim olanakları, Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(4): 462-468.
Classen C.E., 1950. Natural and controlled crossing in Safflower. Agronomy Journal 42: 381-384.
Esendal E., 1988. Aspir türleri üzerine bir monografi, coğrafi dağılış, türlerarası ilişkiler, genetik ve sitogenetik özellikler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fak. Dergisi, 3(1): 139-150.
Johnson R.C., Bergman J.W., Flynn C.R., 1999. Oil and meal characteristics of core and non-core safflower accessions from the USDA collection. Genet. Res. Crop Evol., 46: 611-618.
Kaya M.D, İpek A., Özdemir A., 2003. Effects of different soil salinity levels on germination and seedling growth of safflower (Carthamus tinctorius L.). Tr. J. Agri. and Forestry, 27:221-227.
Kayaçetin F., Katar D., Arslan Y., 2012. Flower structure and biology of fertilization of safflower (Carthamus tinctorius L.). Journal of Field Crops Central Research Institute, 21(2):75-80.
Keleş R., 2010. Bazı Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanlarının Verim, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkileri. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniv. Fen Bil. Enst.
Knowles P.F., 1969. Centers of plant diversity and conservation of crop germplasm, Safflower, Econ. Bot. 23: 324-329.
Knowles P., Ashri A., 1995. Safflower. Carthamus tinctorius (Compositae).In Evolution of Crop Plants. Edited by Smartt J, Simmonds NW. Harlow, UK: Longman. s47-50.
Koçak N., Uyanık M., Gürbüz B., Beyzi E., 2014. Determination of cross-pollination ratio in safflower (Carthamus tinctorius L.) using different experimental designs. Tarım Bilimleri dergisi 20: 120-125
Kurt O., 2011. Bitki Islahı. OMÜ., Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı, Yayın No: 43:(4. Baskı)
Nagaraj G., Devi G.N., Srinivas C.V.S., 2001. Safflower Petals and their Chemical Composition. Proc. V. International Safflower Conference, July 23-27, 2001, USA.
Ülger S., Baydar H., 2000. Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de farklı büyüme dönemlerinde saptanan içsel büyüme hormonlarının çiçeklenme üzerine olan etkilerinin saptanması. Anadolu J. of AARI 10(2):56–65.
Weiss E.A., 2000. Safflower. In: Oilseed Crops, Blackwell Sci. Ltd., Victoria, Australia, p93-129.
Yazdi-Samadi B., Zali A.A., 1979. Comparison of winter and spring-type Safflower. Crop Sci., 19: 783-785.