Mehmet ÇOBAN, Süleyman ÇİÇEK, Fatih KÜÇÜKTABAN, Levent YAZICI, Hakan ÇİFTÇİ

Bazı Pamuk Melezlerinin Verim ve Lif Kalite Özelliklerinin İncelenmesi

Bu çalışma, Gossypium hirsutum L. türüne ait Şahin 2000, BA 308 ve Lider çeşitleri, [(G. hirsutum x G. barbadense F1) x (G. arboreum x G. thurberi x G. hirsutum)] türleri arasında yapılan melezleme sonucu geliştirilen lif kalite özellikleri ile üstün Delcerrro çeşidi melezlenerek oluşturulan F1 popülasyonunda bazı lif kalite özellikleri yönünden Nazilli koşullarına uygun melez kombinasyonları tespit etmek amacıyla yapılmıştır. F1 melez kuşağı ebeveynleri ile birlikte, 2012 yılında tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekerrürlü olarak ekilmiştir. Yürütülen araştırma sonucunda, anaçların kütlü verimi 86.50 ile 78.40 g/bitki, randımanı %40.20 ile %30.7, lif uzunluğu 34.57 ile 28.88 mm, lif inceliği 4.32 ile 4.70 micronaire, lif mukavemeti 44.83 ile 29.08 g/tex, kısa lif oranı %8.93 ile %6.85; melezlerin kütlü verimi ise 88.75 ile 6770 g/bitki, randımanı %38.08 ile %34.38, lif uzunluğu 33.85 ile 32.30 mm, lif inceliği 4.93 ile 4.12 micronaire, lif mukavemeti 41.10 ile 35.68 g/tex, kısa lif oranı %8.20 ile %6.85 arasında değişim göstermiştir. Kütlü verimi, randıman ve lif mukavemeti yönünden birer kombinasyonda olumlu ve önemli düzeyde heterosis tespit edilmiştir. Melezlerden kütlü verimi yönünden bir, lif mukavemeti yönünden iki ve kısa lif oranı yönünden bir kombinasyonda olumsuz ve önemli düzeyde heterosis tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Pamuk, melezleme, heterosis

Investigation of Yield and Fiber Quality Properties of Some Cotton Hybrid

This study was caried out to determine the superior F1 combination with desirable fiber quality properties for Nazilli conditions. For this aim Şahin 2000, BA 308 and Lider (Gossypium hirsutum L.) cotton varieties was crossed by Delcerro [(G. hirsutum x G. barbadense F1) x (G. arboreum x G.thurberi x G. hirsutum)] superior variety with fiber characteristics. F1 generation and their parents were planted according to randomized complete block design with four replications in 2012. As a result of conducted research seed cotton yields for parents ranged between 86.50 to 78.40 g plant-1, ginning outturn 40.20 to 30.7%, fiber length 34.57 to 28.88 mm, fiber fineness 4.32 to 4.70 micronaire, fiber strength 44.83 to 29.08 g tex-1, short fiber index 8.93 to 6.85%; seed cotton yields for crosses ranged between 88.75 to 67.70 g plant-1, ginning outturn 38.08 to 34.38%, fiber length 33.85 to 32.30 mm, fiber fineness 4.93 to 4.12 micronaire, fiber strength 41.10 to 35.68 g/tex, short fiber index 8.20 to 6.85%. Positive significant heterosis were determined in one combinations for seed cotton yields, ginning outturn and fiber strength. Negative significant heterosis were determined in one combinations for seed cotton yields and short fiber index, in two combination for fiber strength.

Keywords:

Cotton, hybridization, heterosis,

PDF

___

Anonim 2010. Pamuk Raporu. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğü, Ankara.
Anonim 2015. Cotton World Markets and Trade, United States Department of Agriculture, Foreign Agricultural Services, June 2015.
Akdemir H., Gürel A., Karadayı H.B., 2001. Ege bölgesi koşullarına uygun uzun-ince elyaflı pamukların adaptasyonu üzerine araştırmalar. Anadolu, Ege Tar. Arş. Ens. Derg., 11 (2): 56-75.
Cohran W.G., Cox G.M., 1957. Experimental Designs. John Willey Sons Inc, New York.
Culp T.W., Harrell D.C., 1974. Breeding Quality Cotton at the PEE DEE Experiment Station Florence, S.C. USDA ARS-S-30, New Orleans, LA.
Culp T.W., 1979. Notice to plant breeders and geneticists relative to release of five Noncommercial breeding stocks of extra-long staple upland cotton, Sealand 542, Earlistaple 7, Line F (Hybrid 330), FJA, and FTA. S.C. Agric. Exp. Stn Bull.
Davis D.D., 1978. Hybrid cotton, specific problems and potentials. Adv. Agronomy 30 : 129–147.
Gençer O., 1978. Gossypium hirsutum L, ve Gossypium barbadense L. Türlerinden Sekiz Pamuk Çeşidinin Diallel Melezlerinde Verim ve Kalite ile İlgili Başlıca Özelliklerin Kalıtımı Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Doçentlik Tezi, Adana .
Gençer O., Yelin D., 1983. Pamuk bitkisinde (Gossypium hirsutum L.) erkencilik kriterlerinin kalıtımı ve verimle ilişkileri üzerine bir araştırma. Bölge Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Adana. Yayın No: 40.
Güvercin R.Ş., Sunulu S., 2010. Bazı pamuk (Gossypium hirsutum L.x Gossypium barbadense L.) melezlerinin lif özelliklerinde heterosis ve korelasyon katsayıları. YYÜ Tar. Bil. Derg. (YYU J AGR SCI), 20 (2): 68-74.