Abdullah ÇİL, Ayşe Nuran ÇİL, Vakas ŞAHİN, M. Reis AKKAYA

Çukurova Koşullarında II. Üründe Yetiştirilecek Yağlık Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) En Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.), özellikle kurak ve yarı kurak alanlar için önemli bir yağ bitkisidir. Bu araştırma, iki ayçiçeği çeşidinde farklı ekim zamanlarının verim ve kalite üzerine etkilerini incelemek amacıyla, 2010-2011yıllarında Adana II. Ürün sulu koşullarında yürütülmüştür. Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller deneme metoduna göre kurulan denemede, ekim zamanları (12 Haziran, 22 Haziran, 02 Temmuz, 12 Temmuz ve 22 Temmuz) ana parsellerde, ayçiçeği çeşitleri (Şems ve Sanbro) alt parsellerde yer almıştır. Araştırmada, erkencilik, bitki boyu, tane verimi, 1000 tane ağırlığı, tabla çapı, yağ oranı ve yağ verimi değerleri incelenmiştir. Denemede ekim zamanına göre; tane verimi 169.7-349.7 kg/da bitki boyu 139.5-170.5 cm, 1000 tane ağırlığı 43.3-58.9 g, tabla çapı 15.5-22.9 cm, yağ oranı 29.96-40.37 ve erkencilik 48.1-54.7 gün arasında değiştiği tespit edilmiştir. Çukurova Bölgesinde II. Ürün koşullarında yetiştirilecek yağlık ayçiçeği için en uygun ekim zamanı 12 Haziran olarak belirlenmiştir. Ancak ekim zamanı erkene çekildikçe verimin arttığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Helianthus annuus L., yağ verimi, yağ oranı

A Study on Determination of the Best Sowing Date for Sunflower (Helianthus annuus L.) as Second Crop in Çukurova Conditions

Sunflower (Helianthus annuus L.), is an important oil plant especially for arid and semiarid regions. The present study was carried out to determine the effect of different sowing dates on seed yield and quality in two sunflower cultivars grown in second crop watery conditions of Adana in 2010-2011. The field experiment was set up in a split plot design and two sunflower varieties (Şems and Sanbro) were assigned to the main plots and and five sowing dates (12 June, 22 June, 02 July, 12 July and 22 July) were assigned to the subplots. In the study, earliness, plant height, grain yield, 1000-grain weight, head diameter, oil ratio and oil yield values were examined. According to the trial sowing dates; Grain yield 169.7-349.7 kg/da plant height 139.5-170.5 cm, 1000-grain weight 43.3-58.9 g, head diameter 15.5-22.9 cm, oil ratio 29.96-40.37%, oil yield 52.36-141.3 kg/da and earliness 48.1-54.7 days has been found. Çukurova region at the most appropriate time for sowing oilseed sunflower to be grown in the second crop has been identified as June 12th. However, when sowing date was witdrawn early, determined to increase the efficiency of yield.

Keywords:

Helianthus annuus L. sunflower, seed yield, oil ratio,

PDF

___

Aiello G.M., Cubeddu M., Mura C., Soddu A., 1999. Different water regimes for sunflowers in Sardinia. Inform. Agrario, 55: 31-33.
Alkan B., 1973. Ayçiçeği tarımı ve gübrelenmesi. Toprak ve Gübre Araşt. Enst. Md.lüğü Yayın No: 15, 4-5.
Anonim, 2015. Türkiye İstatistik Kurumu Web sayfası.www.tuik.gov.tr/, (Ulaşım Tarihi: 25.06.2015)
Ashley R.O., Eriksmoen E.D., Whitney M.B., 2001. Sunflower date of planting study in Western North Dakota. In 2001 Annual Report, Dickinson Research Extension Centres, Dickinson, ND, 187-198.
Beard H.B., Geng S., 1982, interrelationships of morphological and economic characters of sunflower. Crop Sci., 22: 817-822.
Biçer Y., 1987, Çukurova’da Buğdaydan Sonra İkinci Ürün Mısır Tarımında Toprak İşleme Tekniği. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Tarsus Araştırma Enstitüsü, Gn. Yayın No: 138, Rapor Serisi No: 79, Tarsus.
Blamey F.P.C., Zollinger R.K., Schneiter A.A., 1997, Sunflower Production and Culture, (Editör: Schneiter AA). In Sunflower Technology and Production Agron Mongr. 35. ASA, CSSA, and SSSA, Madison, WI, 595-670.
D’Andria R., Chiarandá F.Q., Magliulo V., Mori M., 1995. Yield and soil water uptake of sunflower sown in spring and summer. Argon. J., 87: 1122-1128.
Dinç U., 1990. Çukurova Bölgesi Toprakları. Ç. Üniv. Ziraat Fak. No: 25, Adana.
İlisulu K., 1973. Yağ Bitkileri ve Islahı. Çağlayan Basımevi (İstanbul), 1. Baskı, 140-158
Kolsarıcı Ö., Gür A., Başalma D., Kaya M.D. ve İşler N., 2006. Yağlı tohumlu bitkiler üretimi, Tarım ve Mühendislik, Sayı: 78-79.
Kolsarıcı Ö., Geçit H.H., Elçi Ş., 1987. Tarla Bitkileri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın No: 1008, 103-118.
Leto C., 1998. Sunflowers in south central Italy. Informatore Agrario, 54: 47-56.
Madran N., 1991. Yeni Tarım Klavuzu. Hacettepe Taş Kitapçılık Ltd. Ankara.
Taşkaya Top B., Uçum İ., 2012. Türkiye’de bitkisel yağ açığı. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Yayını.Temmuz 2012 / ISSN: 1303–8346 / Sayı:14/Nüsha:2.
Süzer S., 1991. Ayçiçeği Tarımında Ekilecek Hibrit Tohumluk Seçimi. Hasad, 76: 14-15.
Süzer S., 2002. Ayçiçeği Tarımı. Cinetarım, 5: 38-41.
Tansı V., 1987. Çukurova Bölgesinde Mısır ve Soyanın İkinci Ürün olarak Değişik Ekim Sistemlerinde Birlikte Yetiştirilmesinin Tane ve Hasıl Yem Verimine Etkisi Üzerine Araştırmalar (Doktora Tezi). 1987.
Vega A.J., Hall A.J., 2002. Effects of Planting Date, Genotype and Their Interactions on Sunflower Yield: I. Determinants of Oil-Corrected Grain Yield. Crop Sci., 42: 1191-1201.
Yücel E., Yazıcı Y., Özsaraç M., Ünal E., Yücer M., Eğilmez Ö., Çuhadar İ., Şanlı Ö., 1977. Ayçiçeği Projesi El Kitabı. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Yayın No: 170, 14-35.