POPÜLER DİNİN YENİDEN ÜRETİLMESİNDE VE YAYGINLAŞTIRILMASINDA TÜRK KORKU SİNEMASI

Türkiye’de 2000’li yılların başından itibaren büyü, cin, şeytan konulu Türk korkufilmlerinde artış gözlemlenmektedir. Bu filmlerde genel olarak İslâmiyet’te dekabul edilen görülmeyen varlıklarla ilgili inanca ve popüler dindarlıktarastlayabildiğimiz diğer inanışlara ait ögeler bulunmaktadır. Diğer bir ifade ileTürk korku sinemasında kitabî din ile popüler din bir araya gelmektedir. Buçalışmada Türk korku sineması popüler din perspektifinde incelenmektedir. Dinîögelerin bu tür filmlerde nasıl sunulduğu ve konumlandırıldığı, Türk korkusinemasının nasıl bir dindarlık anlayışından beslendiği ve hangi din anlayışınıyaydığı çalışmanın problemlerini teşkil etmektedir. Makale dinî unsurların Türkkorku sinemasında nasıl yer aldığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. AraştırmaTürk korku sinemasında dine nasıl yer verildiğinin anlaşılması bakımındanönem taşımaktadır. Çalışma için bu tarz Türk korku sinemasından yedi filmrastgele örneklem yöntemi ile seçilip izlenmiş ve filmler belirli sorularçerçevesinde betimsel analize tabi tutulmuştur.Türk korku filmlerinde geleneksel Türk kültürü ile İslâmî ögelerharmanlanmaktadır. Türk korku sinemasında Türk toplumunun aşina olduğuhem eski Türk inanışlarına ait ögeler ve hem de yüzeysel olarak kitabî dine aitİslâmî içerikler ve korku motifleri sentezlenerek izleyiciye sunulmaktadır. Bubakımdan Türk korku sineması popüler dindarlığın yeniden inşasında vetoplumda yayılmasında rol üstlenmektedir. Popüler dindarlık daha çokkorkudan, kötülükler, felaketler ve efsanelerden beslenir. Hastalık, musibet,ölüm korkusu veya bireyin bu tür olaylar karşısında çaresizliği kişiyi popülerdindarlığa sevk etmektedir. Türk korku sineması cin, şeytan, büyü ve dinî ögeleri,kötü, korkutucu olaylar ve mitler eşliğinde seyirciye aktararak popüler dindarlığıpekiştirmektedir.

TURKISH HORROR CINEMA IN THE REPRODUCTION AND DISSEMINATION OF POPULAR RELIGION

Mass media have an important role in producing and popularizing popular culture. Cinema, one of the mass media, can be effective in the reproduction and dissemination of both popular culture and popular religion and piety. In this article, Turkish horror films are discussed in the context of popular religion. After the 2000s, it has been observed that Turkish horror films on the theme of magic, genie, and devil have been increasing. Some films produced in this area are attracting great attention. In these films, there are elements of beliefs that are not commonly accepted in the religion of Islam, especially the belief of invisible creatures and beliefs that are common in popular religion. Considering only the names of these films with considerable audience, it can be understood that religious elements and Turkish horror cinema were brought side by side. In these films, it is important to examine how religious elements are included, what meanings they are attributed to, and in general which religion horror film is used by this Turkish cinema.

PDF

___

ADORNO, T. W. (2016). Kültür Endüstrisi: Kültür Yönetimi. Komisyon (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
AKYAR, P. (2012). 2000 Sonrası Türk Sinemasında Yer Alan Dinî Göstergeler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
ARSLAN, M. (2003). Popüler Dindarlık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, III/1, 97-116.
ARSLAN, M. (2004). Türk Popüler Dindarlığı. İstanbul: Dem Yayınları.
BERGER, P. (2005). Kutsal Şemsiye: Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları. Ali Coşkun (Çev.). İstanbul: Rağbet Yayınları.
CHRISTIAN JR., W. A. (2002). Halk Dini. Mustafa Arslan (Çev.). Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, II/3, 229-234.
ÇELEBİ, İ. (2009). Sihir. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt. 37, s. 170-172). Ankara: TDV Yayınları.
ÇELEBİ, İ. (2012). Vefk. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt. 42, s. 605-606). Ankara: TDV Yayınları.
ÇORUHLU, Y. (2006). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
GİDDENS, A., SUTTON, A. (2014). Sosyolojide Temel Kavramlar. Ali Esgin (Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi.
GÜNAY, Ü. (1999). Erzurum ve Çevre Köylerinde Dini Hayat. İstanbul: Erzurum Kitaplığı.
GÜNAY, Ü., Güngör, H. (2007). Türklerin Dinî Tarihi. İstanbul: Rağbet Yayınları.
HALİS, Ş. A. (2017). Tarihsel Bir Karşıtlığın Tezahürü: 2002 Sonrası Türk Korku Filmlerinde Bilim-Din Çatışması. Selçuk İletişim Dergisi, 9/4, 221-237.
http://www.otekisinema.com/turk-korku-sinemasina-genel-bir-bakis/ (erişim tarihi: 03.10.2018).
https://www.ntv.com.tr/galeri/sanat/siccin-5-liderligi-devraldi-18-yiladamga-vuran-turk-korku-filmleri,Izs48Q0Hl0eDx43_DCHXVw/m25V5dI9Tk-6S7bNOMtJ_A (erişim tarihi: 03.10.2018).
https://www.wikizero.pro/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaW Eub3JnL3dpa2kvVMO8cmtfa29ya3Vfc2luZW1hX2ZpbG1sZXJpX2xpc 3Rlc2k (erişim tarihi: 03.10.2018).
https://www.youtube.com/watch?v=nh2cJnElfQs (erişim tarihi: 03.10.2018).
İbn-i HALDUN. (2004). Mukaddime. Halil Kendir (Çev.). Ankara: İmaj Aş.
KARA, E. (2013). Korku Sineması Üzerine Dev Bir Yazı. http://cinemadelisi.blogspot.com/2013/11/emre-kara-korkusinemasi-tarihi-uzerine.html (erişim tarihi: 22.03.2019).
KOÇAK, B. (2006). Doğu-Batı Arasında Türk Sineması: Korku Filmleri Üzerine Bir Değerlendirme. İletişim Fakültesi Dergisi, 26, 93-104.
MARDİN, Ş. (2004). Din ve İdeoloji. İstanbul: İletişim Yayınları.
MARDİN, Ş. (2006). Türkiye’de Din ve Siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları.
MENSCHING, G. (2012). Din Sosyolojisi. Mehmet Aydın (Çev.). Konya: Literatürk.
TANYU, H. (1967). Ankara ve Çevresinde Adak ve Adak Yerleri. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
TANYU, H. (1992). Büyü. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi içinde (Cilt. 6, s. 501-506). Ankara: TDV Yayınları.
TUTAR, C. (2015). Türk Korku Sinemasının Yapısal Engelleri: Sosyo-Kültürel Bir Bakış. e-gifder, 3/2, 247-274.
ÜLGENER, S. F. (2015). Zihniyet ve Din: İslâm, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlâkı. İstanbul: Derin Yayınları.
WEBER, M. (2012). Din Sosyolojisi. Ephraim Fischoff (Ed.). Latif Boyacı (Çev.). İstanbul: Yarın Yayınları.
YILDIRIM, A., Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.