DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETMENLERİNİN SAVAŞ VE BARIŞA İLİŞKİN TUTUMLARI

Ülkeler içi ve ülkeler arasında meydana gelen bitmeyen savaşlar, günümüzdebarış kavramı ve barış eğitiminin gündeme gelmesi ve popülerlik kazanmasınasebep olmuştur. Barış ortamının sağlanması ve barış eğitimiyle ilgili somutadımların atılmasında toplumun her bireyinin olduğu gibi öğretmenlerin debüyük bir etkisi bulunmaktadır. Öğretmen, öğrencilerinde davranış değişikliğioluştururken kendisinin benimsemiş olduğu veya toplum tarafındanbenimsenen değer ve inançları edinmesine de yardımcı olmaktadır.Öğretmenlerin savaş ve barışla ilgili algı, düşünce ve tutumlarının, öğrencilerininalgı, düşünce ve tutumlarını etkileyebileceği düşünülmektedir. Bu nedenle savaşve barışa ilişkin öğretmen tutumları ayrı bir önem kazanmaktadır. Değerlereğitimi bağlamında barış kavramının öğretiminin yapıldığı ve ilgili kavramlailgili kazanımları içeren en önemli derslerden biridir ve çatışma kültürü yerinebarış kültürünün yapılandırılmasında öncü role sahip olan derslerden biri olarakgörülmektedir. Bu nedenlerden dolayı, araştırmanın amacı, Din Kültürü ve AhlakBilgisi (DKAB) dersi öğretmenlerinin savaş ve barışa ilişkin tutumlarını tespitetmektir. Tarama modeliyle yapılandırılan çalışmada, karma yöntem vezenginleştirilmiş desen kullanılmıştır. Araştırmada nicel verilerinsağlanmasında 89 DKAB öğretmenine; Aktaş (2012) tarafından geliştirilen‘Savaş ve Barış Tutum Ölçeği’ uygulanmış, nitel veriler ise 8 DKAB öğretmeniyleyapılan görüşmelerle toplanmıştır. Araştırma sonunda, öğretmenlerinuluslararası sorunların çözümünde en iyi yolun savaş olduğu, savaşlardakazanılan başarıların bütün başarılardan üstün olduğu gibi önermelere katılmadıkları; aksine savaşı kazananın da kaybedenin de zarar gördüğü, savaşınsuçsuz insanlara acı verdiği, barışın taraftarı olunması gerektiği, insanlarındinlerinin çağrısına uymasının barışa katkı sağlayacağı görüşlerinibenimsedikleri görülmektedir. Öğretmenler genellikle yalnızca savunmasavaşlarının haklı olabileceğini ve desteklenmesi gerektiğini düşünmekte veDKAB dersi ve öğretmenlerinin barışa katkı sağlanmasında önemli bir yerininolduğunu düşünmektedirler.

RELIGIOUS CULTURE AND ETHICS COURSE TEACHERS’ ATTITUDES ON WAR AND PEACE

The concept of peace and peace education has gained popularity recently because of the endless wars within and between the countries. As it is known, teachers have a great influence on students, and they can affect the learning of the concept of 'peace'. In the teaching-learning process, teachers help students to acquire the values and beliefs adopted by themselves or the society. It is believed that the perceptions, thoughts, and attitudes of teachers about war and peace can directly affect the perceptions, thoughts and attitudes of their students. Therefore, teachers attitudes towards war and peace gain particular importance. Religious Culture and Ethics Course (RCEC) is one of the most important courses in teaching the concept of peace in the context of values education, and it is seen as one of the most important courses that have a leading role in the construction of peace culture. For these reasons, the purpose of the study is to determine the RCEC teachers’ attitudes on war and peace. The study is structured by conducting descriptive model, mixed method and triangulation design. ‘The Scale of War and Peace’ developed by Aktaş (2012) is applied to 89 RCEC teachers to collect quantitative data in research. For collection of qualitative data, interviews through semi-structured forms are conducted to 8 RCEC teachers. At the end of the research, it is seen that teachers do not agree with the statements like war is the best way to solve international problems, the honor earned on the battlefield and triumph achieved during wars are superior to all successes. On the contrary, it is considered that the teachers think the battles are harmful for both winner and loser, wars cause innocent people to suffer, it is necessary to be in favor of peace and people's compliance with the call of their religion will contribute to peace. Generally, teachers think that only defensive battles can be justified and supported and RCEC courses and teachers have an important place in terms of contributing to peace.

PDF

___

AKTAŞ, Ö. (2012). Tarih Eğitiminde Savaş ve Barış: Ortaöğretim Öğrencilerinin Savaş ve Barış Konularıyla İlgili Bilgilerinin ve Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
AKTURAN, U., DOMAÇ, B., SEMİZ, Y., TOSUN, F., TAHMİNCİLER, E. ve BAĞCI, F. (2008). Söylem Analizi. Türker Baş ve Ulun Akturan (Eds.). Nitel Araştırma Yöntemleri: Nvivo7.0 ile Nitel Veri Analizi içinde. (s. 27-43). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
AKYÜREK, S. (2004). Din Öğretiminde Kavram Öğretimi. İstanbul: Dem Yayınları.
ALTINAY, A. G. (2009). Can Veririm, Kan Dökerim: Ders Kitaplarında Militarizm. Gürel Tüzün (Ed.) Ders Kitaplarında İnsan Hakları II Tarama Sonuçları içinde. (s. 143-165). İstanbul: Tarih Vakfı.
ALLWOOD, M. A., BELL-DOLAN, D., ve HUSAIN, S. A. (2002). Children'sTraumaandAdjustmentReactionstoViolentandNonviolentW arExperiences. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 41(4), 450-457.
ATEŞ, A.O. (2006). İslam ve Barış. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(2), 1- 14.
AYDIN, M. Ş. (2002). Barış/Uzlaşma Kültürü ve Din Eğitimi. Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecinde Türkiye’de Din Eğitimi ve Sorunları Sempozyumu Kitabı (s. 114-124). İstanbul: Değişim Yayınları.
AYDIN, M. Ş. (2005). Cumhuriyet Döneminde Din Eğitimi Öğretmeni Yetiştirme ve İstihdamı. (2. Baskı) İstanbul: DEM Yayınları.
AYDIN, M. Z. (2004). Avrupa Birliği Ülkelerinde Din Eğitimi ve Türkiye ile Karşılaştırılması. Diyanet Avrupa Dergisi, 68, 14-21.
BAKER, J. A. (1999). Teacher-Student Interaction in Urban At-Risk Classrooms: Differential Behavior, Relationship Quality, and Student Satisfaction with School. The Elementary School Journal, 100(1), 57-70.
BAYRAKDAR, N. (2013). Öğretmenlerine Göre Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmenliğinin Doğasından Kaynaklanan Güçlüklerin Mesleki Tükenmişlik Algıları Üzerindeki Etkileri. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(16), 78-100.
BETANCOURT, T. S. (2011). Attending to the Mental Health of War-Affected Children: TheNeedForLongitudinalAndDevelopmentalResearchPerspectives. Jo urnal of the American Academy of Child &AdolescentPsychiatry, 50(4), 323-325.
BETANCOURT, T. S., MCBAIN, R. K., VE BRENNAN, R. T. (2014). Trajectories of Externalizing Problems Among War-Affected Youth İn Sierra Leone: Results From A Longitudinal Study. Aggression and Violent Behavior, 19(6), 708-714.
CRESWELL, J. W. ve CLARK, V. L. (2014). Karma Yöntem Araştırmaları: Tasarımı ve Yürütülmesi. Selçuk Dede ve Selçuk Beşir Demir (Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık
ÇAKMAK, F. (2013). Din Eğitiminde Program Geliştirme ve Aile Faktörü. Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi,1, 81-104.
DENOV, M. S. (2006). Wartime Sexual Violence: Assessing A Human Security Response to War-Affected Girls in Sierra Leone. Security Dialogue, 37(3), 319-342.
DOĞAN, A. ve KILINÇ, M. (2014). İlkokul Düzeyindeki Farklı Ders Kitaplarında Barış ve Savaş Kavramlarına Yer Veriliş Düzeyinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 277-289.
ERDEN, G. ve GÜRDİL, G. (2009). Savaş Yaşantılarının Ardından Çocuk ve Ergenlerde Gözlenen Travma Tepkileri ve Psiko-Sosyal Yardım Önerileri. Türk Psikoloji Yazıları, 12(24), 1-13.
EREN, A. (2005). Korku Kültürü, Değerler Kültürü ve Şiddet. Aile ve Toplum Dergisi, 2(9).
FOLLETT, M. P. (1970). The Teacher-Student Relation. Administrative Science Quarterly, 15(2), 137-148.
FRYMIER, A. B. ve HOUSER, M. L. (2000). TheTeacher-StudentRelationship As An Interpersonal Relationship, Communication Education,49(3), 207-219.
GÖMLEKSİZ, M. N. ve KAN, A. Ü. (2012). Eğitimde Duyuşsal Boyut ve Duyuşsal Öğrenme. Turkish Studies, 7(1), 1159-1177.
GÜÇER, M., KARACA, S. VE DİNÇER, O. B. (2013). Sınırlar Arasında Yaşam Savaşı: Suriyeli Mülteciler. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu, USAK (Rapor No: 13-04), Ankara: Karınca Ajans Yayıncılık.
GÜR, T. (2013). Post-modern Bir Araştırma Yöntemi Olarak Söylem Çözümlemesi, Journal of World of Turks, 5(1), 185-202.
HARRIS, I. M. ve MORRISON, M. L. (2003). Peace Education. (Second Edition) North Caroline: McFarland Company Inc.
JONES, L., ve KAFETSIOS, K. (2002). Assessing Adolescent Mental Health in War-Affected Societies: The Significance of Symptoms. Child Abuse and Neglect, 26(10), 1059-1080.
KARASAR, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (19. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
LACEWING, M. (2010). Philosophyfor A2: Key Themes in Philosophy. New York: Routledge.
LANGAN, J. (1984). The Elements of St. Augustine's Just War Theory. The Journal of Religious Ethics, 12(1), 19-38.
MEB (2010a). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (4-8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları.
MEB (2010b). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları.
MEB (2018a). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (İlkokul 4 ve Ortaokul 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları.
MEB (2018b). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi (Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları.
MILLER, K. E. ve RASMUSSEN, A. (2010). WarExposure, Daily Stressors and Mental Health in Conflict and Post-Conflict Settings: Bridging The Divide Between Trauma-Focused and Psychosocial Frameworks. Social Science and Medicine, 70(1), 7-16.
MUKEREDZI, T. G.(2013). Professional Development Through TeacherRoles: Conceptions Of Professional Qualified Teachers in rural South Africa and Zimbabwe. Journal of Research in Rural Education, 28(11),1-16.
MURTHY, R. S. ve LAKSHMINARAYANA, R. (2006). Mental Health Consequences of War: A Brief Review of Research Findings. World Psychiatry, 5(1), 25-30.
ONAT, H. (1999). Din Alanında Yeniden Yapılanma Üzerine. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (75. Yıl Özel Sayısı), 197-208.
ONAT, H. (2002). Küreselleşme Üzerine. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi, 1, 37-47.
OSMANOĞLU, C. (2014). Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) Öğretim Programında ve Ders Kitaplarında Çoğulculuk. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ÖZTÜRK, R. (2011). İslam Düşüncesinde Kaderci Anlayışın Sosyal ve Kültürel Temelleri. Kelam Araştırmaları, 9(1), 127-156.
RAMSEY, P. (1992). The Just War According to St. Augustine. In Just war theory Jean Bethke Elstain (Ed). New York: New York University Press.
SELÇUK, M. (1997). Din Öğretiminin Kuramsal Temelleri.Din Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar içinde. İstanbul: MEB yayınları.
SERİNSU, A. N. (1997). Kuran ve İnsanın Anlam Arayışı.Uluslararası Din Eğitimi Sempozyumu Kitabı, (s. 161-172). TÖMER Yayınları.
SOMMERS, M. (2002). Children, Education and War: Reaching Education For All (EFA) Objectives in Countries Affected By Conflict. Conflict Prevention and Reconstruction Unit Working Paper.Washington DC: World Bank.
ŞİMŞEK, M. (2011). İslam-Savaş-Barış: Batı’da Hz. Peygamber’in Askeri Kişiliği Üzerinden İslam’a Bakış. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 17, 263-282.
TÜTÜNCÜ, G. (2008). Kimya Öğretmen Adaylarının Kavram Öğretimi ve Önemi Hakkındaki Düşünceleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
UYSAL, E. (2003). Değerler Üzerine Bazı Düşünceler ve Bir Erdem Tasnifi Denemesi: İnsani Erdemler-İslami Erdemler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(1), 51-69.
WALZER, M. (2002). The Triumph of Just War Theory (and The Dangers of Success). Social Research, 69(4), 925-944.
WUBBELS, T. ve BREKELMANS, M. (2005). Two Decades of Research on Teacher-Student Relationships in Class. International Journal of Educational Research, 43,6-24.
YEĞİN, H. İ. (2014). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri. EKEV Akademi Dergisi, 18(58), 315-332.