XV-XVII. Yüzyıllar Arasında Osmanlı Hâkimiyetinde Limni Adası Manastırlarının Durumu

Osmanlılar Ege Denizi'nde Boğazlara hâkim bir pozisyona sahip olan Limni'nin fethinin akabinde, imparatorluğun pek çok yerinde görüldüğü gibi, adadaki sosyal yaşamda önemli rolü bulunan unsurların varlığını muhafaza etme maksadıyla hareket etmişlerdi. Böylece, adadaki dinsel yaşamda olduğu gibi tarımsal üretimde de önemli katkıları bulunan manastırlar, tesis edilen Osmanlı idaresinde yerlerini almışlardı. Bu çalışmanın mehazını oluşturan tahrir defterlerindeki kayıtlar, Limni ahalisinin dini gereksinimlerinin bir parçası olarak inkişaf eden manastırların tahrir dönemleri arasındaki gelişimleri, adada bulundukları yerleri ve statüleri gibi Osmanlı idaresindeki durumları hakkında önemli ölçüde açıklayıcı bilgiler sunmaktadır. Bu cümleden olarak çalışmada tahrir verilerinin çizdiği çerçevede Limni manastırlarının yaklaşık 100 yıllık bir dönemde Osmanlı idaresi altındaki vaziyetleri tetkik edilmektedir.

The State of the Monasteries on Lemnos Island under Ottoman Rule during the XV-XVII. Centuries

After the Ottomans conquered Lemnos, which is dominating the Straits in the Aegean Sea, as in many other parts of the empire, they acted with an endeavor to preserve the compo-nents that constituted an important role within the social life on the island. Thus, the monasteries, which occupied an im-portant function within the religious life as well as within the agricultural production, maintained a place within the newly established Ottoman administration. The registrations in the Tahrir Defters, which constitute the source of this study, give important explanatory information on the state of the monas-teries, under Ottoman rule, which had been established as a part of the religious needs of the people on Lemnos. This in-formation covers data on the development of monasteries un-der Ottoman rule between the periods of the Tahrir registra-tions, their positions and status on the Island and their state within the Ottoman administration. Within the framework marked up by the data contained in the Tahrir, the position of the monasteries on Lemnos for a period of approximately 100 years under Ottoman rule is being investigated.

PDF

___

I. Basılmamış Kaynaklar
A. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
1. Tahrir Defteri Tasnifi (Td.):
BOA Td. nr. 25; nr. 75; nr. 307; nr. 403; nr. 434; nr. 490; nr. 680; nr. 702; nr. 724; nr. 800.
B. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Kuyûd-ı Kadîme Arşivi (KKA)
1. Tahrir Defteri Tasnifi (Td.):
KKA Td. nr. 121; nr. 141; nr. 180.
II. Basılmış Kaynaklar
Adrados, Francisco Rodriguez (2005). A History of the Greek Language. From Its Origins to the Present. Boston: Brill.
Barkan, Ömer Lütfi (1943). XV ve XVII inci Asırlarda Osmanlı İmparatorluğunda Ziraî Ekonominin Hukukî ve Malî Esasları. I. Cilt: Kanunlar. İstanbul: İs- tanbul Üniversitesi Yay.
Barker, Ernest (1995). Bizans Toplumsal ve Siyasal Düşünüşü. Çev. Mete Tunçay. Ankara: İmge Yay.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi (2000). İstanbul: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay.
Demircan, Yasemin (2009). "1670 Tahririne Göre Para Adası". Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Prof. Dr. Reşat Genç. Özel Sayı-I (Temmuz 2009/ XXIX): 722-753.
_____,(2010). "XV-XVII. Yüzyıllarda Ege Adaları'nda çeşitli yönleriyle küçük baş hayvancılık". OTAM 24 (2008). 71-96
Ege Adalarının Egemenlik Devri Tarihçesi (2001). Ed. Cevdet Küçük. Ankara: SAEMK Yay.
Emecen, Feridun (2003). "Limni". DİA. 27: 190-192.
Gibbon, Edward (1988). Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi III. Çev. Asım Baltacıgil: B/F/S Yay.
Gülsoy, Ersin (1997). Girit'in Fethi ve Adada Osmanlı İdaresinin Tesisi (1645- 1670). Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi
Haldon, John (1986). "Limnos Monastic Holdings and the Byzantine State. 1261-1453" . Continuity and Change in Late Byzantine and Early Ottoman Society. Ed. Anthony Bryer - Heath Lowry. Birmingham: 161-216.
İnalcık, Halil (1987). Hicrî 835 Tarihli Sûret-i Defter-i Sancak-i Arvanid, Ankara: TTK Yay.
Lowry, Heath (1980). "A Corpus Extant Kanunnames for the Island of Limnos as Contained in the Tapu Tahrir Defter Collection of the Başbakanlık Ar- chives". Osmanlı Araştırmaları II: 41-60.
_____, (1981). "A Note on the Population and Status of the Athonite Monaster- ies Under Ottoman Rule (ca. 1520)" . Wiener Zeitschrift Für Die Kunde Des Morgenlandes. Wien: 115-135.
_____, (1986). "The Island of Limnos: A Case Study on The Continuity of Byz- antine Forms under Ottoman Rule" . Continuity and Change in Late Byz- antine and Early Ottoman Society. Ed. Anthony Bryer - Heath Lowry. Bir- mingham: 235-260.
_____, (1997). "The Fate of Byzantine Monastic Properties under the Ottomanas: Examples from Mount Athos, Limnos and Trabzon". Studies in Defterology Ottoman Society in the Fifteenth and Sixteenth Centuries. İstanbul: 247-275.
_____, (2002). Fifteenth Century Ottoman Realities Christian Peasant Life on the Aegean Island of Limnos. İstanbul: Eren Yay.
Miroğlu, İsmet (1990). Kemah Sancağı ve Erzincan Kazası. Ankara: TTK Yay.
Sezer, Betül (2006). XI.-XIII. Yüzyıllarda Bizans Kilisesi. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
Sezgin, İbrahim (1998). XV. ve XVI. Asırlarda Gelibolu Kazasının Sosyal ve Ekonomik Tarihi. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Şahin, İlhan (2004). "Mezraa". DİA. 29: 546-548.
Talbot, Alice-Mary. (1999). "Bizans Manastır Sistemine Giriş". Çev. Özden Arıkan. Cogito 17: 161-176.
Türkçe Sözlük (1988). II. Ankara: TDK Yay.