Vehicle-Related Expressions in Turkish Cypriot Dialect

Kıbrıs Türk Ağzı (KTA) Anadolu ağızlarından biri sayılsa da gü- nümüzde bunlardan ve Türkçeden (Türkiye Türkçesi) özellikle söz varlığı açısından farklılıklar göstermektedir. Farklı ödünçlemeler, ölçünlü olmayan cümle yapıları, değişik ezgileme düzeni KTA'yı Türkçeden ayırmaktadır. Bu farklılıkların temel nedenleri şöyle sıralanabilir: (I) KTA'nın belirli bir zaman dilimi içinde Türkçeden farklı gelişimi, (II) Adadaki çok kültürlü ve çok dilli durum. Günümüzde Kuzey Kıbrıs'taki taşıt ve taşıtlar ile ilgili dil incelendiğinde bunlarla ilgili söz varlığının Türkçeden farklı olduğu dikkat çeker. Dolayısıyla bu söz varlığının araştırılması geçmişte adadaki çok kültürlü ve çok dilli yaşama ışık tutacaktır. Bu çalışmada KTA'da taşıtlar ile ilgili söz varlığı incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada KTA ile ilgili kaynaklar taranmış, oto tamircileri ile mülakat yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda KTA'daki taşıtlar ile ilgili söz varlığının bir bölümünün Rumca ve İngilizceden ödünçleme olduğu görülmüştür. Buna ek olarak dilin türetim yollarıyla Türkçede olmayan bazı yeni sözcüklerin türetildiği veya Türkçe ve Anadolu ağızlarındaki sözcüklere yeni anlamlar yüklendiği de belirlenmiştir.

Kıbrıs Türk Ağzında Taşıtlar ile İlgili Söz Varlığı

Turkish Cypriot dialect (henceforth TCD), being one of the Anatolian dialects, is nowadays different with respect to vocabulary, from both Anatolian dialects and Turkish. This difference is due to its borrowed vocabulary stock, the frequent use of non-standard sentence structure, intonation pattern and so on. The primary reasons causing the difference can be cited as: (I) the isolation of the TCD from Anatolian dialects for a signif cant period, (II) the multicultural and multilingual context of the island. In this study, a detailed analysis of the vocational language (mechanics) will be carried out with specific reference to car, car parts and engine parts. Today when the language of mechanics is analyzed, it can be clearly noted that borrowed words constitute their language significantly. In addition to this, various words were derived from Turkish and new meanings were given to words in Turkish and Anatolian dialects. Finally there will be an opportunity to reflect the fact that a new type of vocabulary is generated with a different meaning from that of the Turkish and Anatolian dialects

PDF

___

Argunşah, M. (2003). "Yaşayan Kıbrıs Türk Ağzı" (Current Cypriot Turkish Dialect). Türk Dili I (614): 193-202.
Arlotto, Anthony (1972). Introduction to Historical Linguistics. New York: Houghton Mifflin Co.
Demir, Nurettin (2002a). "Kıbrıs Ağızları Üzerine" (On Cypriot Dialects). Eds. N. Demir and F. Turan. Scholarly Depth and Accuracy Lars Johanson Armağanı. Ankara: Grafiker Yay. 101-110.
--- (2002b). "Kıbrıs Agızlarında imis hakkında." bilig 23: 129-139.
Demir, Nurettin & Johanson, Lars (2006). "Dialect Contact in Northern Cyprus". International Journal of the Sociology of Language I (181): 1-11.
Derleme Sözlüğü (Compilation Dictionary) (1993). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Duman, Musa (1999). "Kıbrıs Ağzı Üzerine Notlar" (Some Notes on Cypriot Dialect). İlmi Araştırmalar Dil, Edebiyat, Tarih İncelemeleri I (8): 115-129.
Eren, Hasan (1969). "Kıbrıs Ağzının Kökeni" (Etymology of Cypriot dialect). Ith International Conference of Cypriot Studies. Ankara: Türk Kültürü Araştırma Ens- titüsü Yay. 345-361.
--- (1999). Türk Dilinin Etimoloji Sözlüğü (Turkish Etimological Dictionary). Ankara: Bulak Neşriyat Yay.
Fedai, Harid (1993). "Dil Devriminin İlk 10 Yılında Kıbrıs'tan Saptamalar" (Findings from Cyprus in The First Decade of Language Revolution). Yeni Kıbrıs 9 (5): 34-38.
Gazioğlu, Ahmet C. (1997). Kıbrıs Tarihi, İngiliz Dönemi (1878-1960) (Cyprus history: British period (1878-1960)). Lefkoşa: Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi.
Gökçeoğlu, Mustafa (1997). Kıbrıs Türk Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (Dictionary of Cypriot Turkish Proverbs and Idioms). Lefkoşa: Galeri Kültür Yay.
Hakeri, Bener Hakkı (1986). "Sözcüklere göre Kıbrıslı Türklerin Kökenine doğru" (Towards the Roots of The Turkish Cypriots with Regard to Words). Halkbilim Sempozyumları I. İstanbul: KKTC Turizm ve Kültür Bakanlığı Yay. 135-143.
Hakeri, Bener Hakkı (2003). Hakeri'nin Kıbrıs Türkçesi Sözlüğü (Hakeri's Cypriot Turkish Dictionary). Mağusa: SAMTAY Vakfı Yay.
Haugen, Einar (1972). The Ecology of Language. Stanford: Stanford University Press.
Kabataş, Orhan (2007). Kıbrıs Türkçesinin Etimolojik Sözlüğü (The Etimological Dictionary of Turkish Cypriot Dialect). Lefkoşa: Kıbrıs Türk Yazarlar Birliği.
Keshishian, Kevork K. (1978). Nicosia, Capital of Cyprus, Then and Now. Nicosia: Moufflon Book and Art Centre.
Kızılyürek, Niyazi & Kızılyürek, Sylvaine Gautier (2004). "The Politics of Identity in Turkish Cypriot Community and Language Question". International Journal of the Sociology of Language 168: 37-54.
Labov, William (1994). Principles of Linguistic Change: Internal Factors. Cambridge: CUP.
Motor Car Law (1909). The Cyprus Gazette 956.
Osam, Necdet (1996). "Türkçenin Sözcük Dağarcığı Kirlendi mi?" (Is Turkish Vocabu- lary Stock Decayed?). Proceedings of the VIIIth International Conference of Tur- kish Linguistics. Ankara: AÜ Yay. 213-218.
Osam, Necdet (1997). "Dil Kirlenmesine Sayısal Bir Yaklaşım" (A Mathematical Look at The Language Decay). Dil Devriminden Bu Yana Türkçenin Görünümü. Anka- ra: Dil Derneği Yay. 60-69.
--- (2002). "Kıbrıs Ağzında Dilsel Tutum Saptaması: Olgu Çalışması" (Language Attitudes Findings in Turkish Cypriot Dialect). Eds. K İmer and D. Gürkan. Cur- rent Research in Turkish Linguistics. Gazimağusa: EMU Press. 207-219.
--- (Ed.) (2006). Kıbrıs Türk Ağzına Özgü Sözcükler (A Specific Vocabulary of Tur- kish Cypriot Dialect. Nicosia: Okder Yay.
Öztürk, Rıdvan (2000). "Kıbrıs Ağzının Kelime Haznesindeki Değişmeler" (Changes in the vocabulary of Cypriot dialect). Proceedings of The IIIth International Conference of Cypriot Studies. Nicosia: DAÜ Kıbrıs Araştırmaları Merkezi Yay. 27-46.
--- (2005). "Kıbrıs Rumcasındaki Türkçe ve Türkçe Yolu ile Girmiş Alıntı Kelimeler". Türkiyat Araştırmaları Dergisi 18: 89-113.
Özerk, Kamil Z. (2001). "Reciprocal Bilingualism As Challenge and Opportunity: The Case of Cyprus". International Review of Education 47 (3-4): 253-265.
Papapavlou, Andreas N. (1994). Language Contact and Lexical Borrowing in The Greek Cypriot Dialect. Athens: N.C. Grivas Publication.
Pehlivan, Ahmet (2003). Aya İrini'den Akdeniz'e: Kıbrıs Ağzının Değişimi (From Aya Irini to Mediterranean: Changing of TCD). Lefkoşa: Adım Yay.
Saracoğlu, Erdoğan (1992). Kıbrıs Ağzı (Cyprus Dialect). Lefkoşa: Milli Eğitim Bakanlığı Yay.
Sayıl, Altay (1996). "Kıbrıs'ta Taşıtların Trafiğe Çıkması" (Journey of Vehicles in Cyprus Traffic). Journal of Cypriot Studies 2 (1): 41-47.
Tajfel, Henri (1982). Social Identity and Intergroup Relations. Cambridge: Cam- bridge University Press.
Taşçı, Yıltan (1986). Kıbrıs Ağzı Dil Özellikleri (Cypriot Dialect Properties). Lefkoşa: Akar Yay.
Türkçe Sözlük (Turkish Dictionary) (1988). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
Türkçe-Yunanca Sözlük (Turkish-Greek Dictionary) (1994). Atina: Rodamos Yay.
Vancı, Ülker (1990). "Kıbrıs Ağzının Ses, Yapı ve İfade Özellikleri" (The Peculiarities of Cypriot Dialect: Phonology, Morphology and Expressions). IV. Dilbilim Sem- pozyumu. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yay. 242-256.
Vancı, Ülker O. (2006). "The Impact of Oral Language Features in Written Language in Cypriot Turkish". International Journal of the Sociology of Language 181: 23-43.
Weinreich, Uriel (1979). Languages in Contact: Findings and Problems. New York: Mouton.
Zülfikar, Hamza (1991). Terim Sorunları ve Türkçede Terim Yapma Yolları (Term Prob- lems and Derivation Methods in Turkish Terms). Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.