Osmanlı Sahası Türkçe Şair Tezkirelerinin Söz Varlığı Üzerine

Klasik Osmanlı nesir örnekleri içerisinde bu eserlere konu olan, eserleri yazan ve okuyanlar yönüyle toplumun aydın kesiminin ürünü sayılan şair tezkirelerinin söz varlığına dair bilgilerimiz çok genel hükümleri içermektedir. Yazı dilimizin bu örneklerini türe odaklı bir araştırma çerçevesinde ele alarak, Türkçe kaleme alınmış bu metinlerde Türkçenin, ilişkide bulunduğu Arapçanın ve Farsçanın nasıl bir biçimde yer aldığını ortaya koymak makalenin amacını oluşturmaktadır. İlgili bölümlerde belirtildiği gibi, tezkirelerde Arapça ve Farsça söz varlığı, türün üslubunda önemli bir belirleyicilik sahibidir

On The Vacobulary of Turkish Tazkiras in Ottoman Prose

Son Our knowledge of the vocabulary of the Ottoman tazkira (poet biographies), which are considered the products of the intellectuals of society in terms of their topics, writers and readers, is limited to highly general statements. The aim of this article is to explore the role of Turkish, Arabic and Persian in these texts, which are originally written in Turkish. In the article it is argued that the vocabulary of Arabic and Persian has a determining role in the generic style of the tazkira.

PDF

___

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü'l-âsâr Li-Zeyl-i Zübdetü'l- eş'âr. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
Alyılmaz, Cengiz (1988). Latifi Tezkiresinin Sentaks Yönünden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Açıkgöz, Namık (1982). Riyâzü'ş-şuara, Riyâzî Mehmed Efendi (Metin-Dizin). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Börekçi, Muhsine (1988). Aşık Çelebi Tezkiresi'nin Sentaks Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Canım, Rıdvan (2000). Lâtifî, Tezkiretü'ş-şuarâ ve Tabsıratü'n-nüzemâ. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
Çapan, Pervin (1993). 18. yy Tezkirelerinde Edebiyat Araştırma ve Tenkidi. Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
--- (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî (Nuhbetü'l-Âsâr Min Fevâidil- Eşâr) İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
Çetindağ, Yusuf (2001). Alî Şîr Nevâî'nin Batı Türkçesi Divan Edebiyatına Tesiri (XVI. Yüzyıl Sonuna Kadar). Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Durmuş, Mustafa (2007). Osmanlı Sahası Türkçe Şair Tezkirelerinin Üslup Özellikle- ri. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Genç, İlhan (2000). Esrâr Dede Tezkire-i Şuarâ-yı Mevleviyye. Ankara: Atatürk Kül- tür Merkezi Yay.
İpekten, Haluk vd.(Haz.) (1999). Sehî Beg, Heşt Bihişt. Ankara: Atatürk Kültür Mer- kezi Yay (Baskıda).
İsen, Mustafa (Haz.) (1994). Künhü'l-Ahbâr'ın Tezkire Kısmı. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
İsen, Mustafa vd. (2002). Şair Tezkireleri. Ankara: Grafiker Yay.
Johanson, Lars (2007). Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler. Çev. Nurettin Demir. Ankara: TDK Yay.
Kılıç, Filiz (1998). XVII. Yüzyıl Tezkirelerinde Şair ve Eser Üzerine Değerlendirmeler Ankara: Akçağ Yay.
--- (2010). Âşık Çelebi Meşâirü'ş-Şu'arâ İnceleme-Metin. İstanbul: İstanbul Araştır- maları Enstitüsü Yay.
Kılıç, Filiz ve Ayşe Yıldız (2004). "Sehî, Lâtîfî ve Âşık Çelebi Tezkirelerinden Hareket- le XVI. yy. Tezkirelerinde Bazı Üslûp Özellikleri". Türk Dili Kurultayı Bildirileri. Ankara: TDK Yay. 1821-1854.
Kılıç, Murat (1998). Sehi Tezkiresi Üzerinde Bir Sentaks Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
Levend, Agah Sırrı (1949). Türk Dilinin Gelişme ve Sadeleşme Evreleri. Ankara: TTK Yay.
Robinson, James Stevart (1964). "The Tezkere Genre in Islam" Journal of Near Eastern Studies 22 (1): 57-65.
--- (1965). "The Ottoman Biographies of Poets", Journal of Near Eastern Studies 24 (1-2): 57-74.
Tarikdaroğlu, Abdurrahman (1988). Kınalızâde Hasan Çelebi'nin Tezkiretü'ş-şu'ara'sı Üzerinde Bir Sentaks Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversite- si.
Tolasa, Harun (2002). 16. Yüzyılda Edebiyat Araştırma ve Eleştirisi, Ankara: Akçağ Yay.